Stel: een mantelzorger redt het niet meer om in zijn eentje het huis schoon te houden én te zorgen voor zijn zieke vrouw. Een oplossing is nodig en hij klopt bij u aan. Er wordt een afspraak gemaakt voor een keukentafelgesprek.

Betrek de mantelzorger

Het is belangrijk om op dat moment al het doel en verwachtingen van het gesprek te expliciteren. Betrek de mantelzorger zo vroeg mogelijk bij de voorbereiding voor het gesprek. U kunt hem in het intakeformulier bijvoorbeeld al vragen na te denken over wie er nog meer betrokken zijn bij de zorg. Blijf ook na het gesprek de mantelzorger betrekken in correspondentie.

Voorkom dat je tegenover elkaar komt te staan

Het gesprek is een dialoog, waarbij je gezamenlijk de hulp- of ondersteuningsvraag bespreekt. Dat vraagt om begrip en geduld. Dus niet direct in oplossingen denken, maar eerst luisteren naar het verhaal. Misschien wel de grootste valkuil van de gespreksvoerders is het verdedigen van eigen belangen en de confrontatie opzoeken. Als die belangen niet bij elkaar kunnen komen, ligt het gevaar van een welles-nietesspel op de loer. Lees meer hierover in het artikel ‘Mediationvaardigheden aan de keukentafel: zo gek nog niet’

Vraag achter de vraag

Durf zaken expliciet te maken en door te vragen. Wat is de boodschap achter dat wat er gezegd wordt? Gaat het alleen om de hulp in huis of gaat het ook om het praatje met de huishoudelijke hulp? Door verder te vragen komen misschien wel andere oplossingen boven tafel. Belangrijk is om de draaglast en draagkracht goed in beeld te brengen. Vergeet daarom niet te vragen wat er wèl goed gaat.

Vraagverlegenheid

Wees je bewust van vraag- en handelingsverlegenheid van je gesprekspartners. Misschien durft de mantelzorger in het bijzijn van de zorgvrager niet alles op tafel te leggen. Biedt een apart gesprek met de mantelzorger aan als dat gewenst is.

Training in het voeren van een keukentafelgesprek

Hoe je een goed keukentafelgesprek kunt voeren, kun je leren. Movisie biedt een training Effectief Keukentafelgesprek van twee dagdelen waarin u leert vragen te stellen die een cliënt helpt in het ontwikkelen en bedenken van eigen oplossingen. De Wmo-werkplaatsen ontwikkelden de training Het Gesprek. Een praktische train-de-trainer waarbij aandacht is voor zowel de context en het kader waarin de gesprekken plaatsvinden als gesprekstechnieken.

Handige tool: de Mantelscan

Met de MantelScan kunnen professionals in zorg en welzijn samen met zorgvragers en mantelzorgers een (mantel)zorgnetwerk in kaart te brengen, waarbij aandacht is voor de kracht en risico’s van dat netwerk.

8 tips voor het keukentafelgesprek

• Vraag ook de mantelzorger al tijdens de intakefase om na te denken over bepaalde zaken.
• Hou rekening met de individuele agenda’s: maak in overleg een afspraak.
• Verduidelijk het doel en de verwachtingen van het gesprek.
• Luister naar het persoonlijke verhaal en denk niet meteen in oplossingen.
• Durf zaken expliciet te maken en vraag door: wat is de boodschap achter dat wat er gezegd wordt?
• Breng de draaglast en -kracht goed in beeld: vraag ook wat er wel goed gaat.
• Wees bewust van vraag- en handelingsverlegenheid van je gesprekspartners: maak eventueel een aparte afspraak met de mantelzorger.
• Blijf na het gesprek de mantelzorger betrekken in correspondentie.

Meer informatie

• Mediationvaardigheden aan de keukentafel: zo gek nog niet
• Wijkteams en het keukentafelgesprek: instrumenten en tips
• Informatie over het keukentafelgesprek in het hoofdstuk Versterken (paragraaf 5.2) uit Mantelzorgondersteuning is de basis
• Het keukentafelgesprek, visie en uitgangspunten van MantelzorgNL.