Behandelpraktijk voor slachtoffers van huiselijk en seksueel geweld

Praktijk Tebéyo

Uit onderzoek blijkt dat slachtoffers en plegers van huiselijk en seksueel geweld veel baat kunnen hebben bij de behandelmethode Tebéyo. In deze methode staat ruimte voor de cliënt om traumatische ervaringen in een open en veilige omgeving te verwerken voorop. Daarbij is het essentieel dat er een goede vertrouwensband is tussen behandelaar en cliënt.

Wat levert Tebéyo op?

Bij mensen die de hulpverlening afmaken levert het een toename in lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden op (zie ook evaluatie).

Hoe werkt Tebéyo?

De cliënten zijn overwegend vrouwen – van jongvolwassenen tot zestig plussers – en vrijwel allemaal slachtoffer van huiselijk of seksueel geweld. Het gaat daarbij zowel om ervaringen van misbruik of mishandeling in de kindertijd, als om geweld ervaren als volwassene: partnergeweld, seksueel misbruik en seksuele uitbuiting. Een tiende van de doelgroep is man, een nog kleiner percentage is pleger, maar zij blijken tijdens de therapie vaak ook slachtoffer te zijn.

Drie groepen cliënten
De eerste groep wordt bij herhaling opnieuw slachtoffer van huiselijk en/of seksueel geweld omdat het adaptief vermogen, mede door de trauma’s, beperkt is. Deze groep mensen heeft naast psychische (en/of lichamelijke) klachten ook veel sociale en financiële problemen. Het gaat vaak om mensen aan de onderkant van de samenleving die bekend zijn bij meerdere (hulpverlenende) instanties en wier sociale netwerk beperkt of problematisch is.
De tweede groep bestaat uit mensen die herhaalde pogingen doen om zichzelf uit dit destructieve patroon te bevrijden, en daarvoor voortdurend nieuwe strategieën zoeken. Zij zijn vaak grootverbruikers van de zorg, zowel in het reguliere als in het alternatieve circuit. De basis van hun problemen wordt door gevoelens van schuld en schaamte echter consequent vermeden waardoor zij ondanks hun positieve intenties steeds vast blijven lopen. Deze groep mensen komt in alle lagen van de bevolking voor.
De derde groep betreft hoog opgeleide mensen die zich ondanks hun psychische klachten in de maatschappij staande weten te houden. Zij proberen hun problemen van zich weg te houden door hard te werken en de agenda vol te houden. De mensen in hun sociale netwerk maken zij nauwelijks deelgenoot van hun sociaal emotionele toestand en zij maken pas gebruik van de zorg als het echt niet anders meer kan. Wanneer zij toch hulp inroepen van de GGZ worden hun klachten vaak ernstig onderschat omdat deze in de optiek van hulpverleners niet samen kunnen gaan met een succesvolle carrière en een goed sociaal netwerk.

Visie en werkwijze

Het voornaamste doel van de behandeling van Tebéyo is om cliënten weer contact te laten maken met hun gevoel. Dat kan alleen door het trauma en de pijn die daardoor ontstaan is, te verwerken. Een voorwaarde voor de behandeling is een sfeer van openheid, vertrouwen en menselijkheid. In de visie van Praktijk Tebéyo gaat de problematiek van de doelgroep over het mens-zijn, en de verwarring die hierin door de traumatische gebeurtenis is ontstaan. De cliënt zal daarom niets leren bij professionele distantie. Zeggen wat je doet en doen wat je zegt is de basis voor vertrouwen. In de praktijk is het uitgangspunt daarom dat de behandelaar persoonlijk en transparant is, vanuit zijn of haar hart werkt en het eigen mens zijn meeneemt in de behandeling.
De behandeling zelf bestaat uit een combinatie van bestaande interventies, zoals psycho-educatie, reparenting (plaatsvervangend ouderschap door de therapeut), exposure-technieken, imaginaire rescripting (bewerken van emotionele herinneringen), en elementen uit mindfulness en lichaamsgericht werken.
De eerste stap is psycho-educatie. Daarna het stimuleren van lichaamsbewustzijn: contact maken met gevoelens, zonder te oordelen of te blokkeren. De therapeut steunt dit proces van acceptatie. Hiermee belandt de cliënt in een rouwproces. Uiteenlopende gevoelens komen dan boven: angst, verdriet, schuld, schaamte, eenzaamheid. De behandeling richt zich op het hanteren hiervan.

Wat zijn de succesfactoren?

Werkzame elementen zijn de beroepshouding van de therapeut, die in staat is om overdrachtsprocessen goed te hanteren en de menselijke maat hanteert. Daarnaast is de aanpak gebaseerd op werkzame elementen uit diverse andere benaderingen die effectief zijn in de hulp aan vrouwen bij de late gevolgen van seksueel misbruik.

Met wie wordt samengewerkt?

Diverse organisaties in Den Haag, zoals Veilig Verder Team, Veilig Thuis, Stichting Wende, Stichting MEE, SHOP, Kessler – crisisopvang, Leger des Heils – Meidencrisisopvang, Politie Haaglanden, Regionaal SOA Centrum GGD, Alloe!, Algemeen Maatschappelijk Werk, Casa, Bureau Jeugdzorg, Centrum Seksueel Geweld

Evaluatie

Tebéyo gaf bij 79 van de 138 cliënten die de behandeling afmaakten een stijging op de GAF-score [voor uitleg zie onderaan] van gemiddeld bij aanvang van de therapie 41-50 tot 81-90 bij afsluiting. Gedurende de behandeling die gemiddeld 14 maanden duurde daalde de GAF-score meestal tijdelijk even, om daarna toe te nemen. Sommige cliënten, vooral degenen die de behandeling niet afmaken komen niet verder dan een uiteindelijke GAF-score van 40-60.
Het drop-out percentage (voortijdige beëindiging hulp) was met 50% gemiddeld voor cliënten met deze problematiek; 39% haakte af op eigen gelegenheid, 6% op advies van de behandelaar en 5% om praktische redenen. Van degenen die de behandeling afmaakten gaat het bij 45% veel beter, 40% is vooruitgegaan en 12% is onveranderd en 3% is er op achteruitgegaan.
Ook in allerlei andere opzichten gaat het in de loop en na afronding van de therapie beter met de cliënten, zoals de psychische gezondheid, zelfredzaamheid, medicijngebruik en kwaliteit van leven.

[Gaf-score is een maat waarmee het psychisch, sociaal en beroepsmatig functioneren van een persoon wordt aangeduid in de vorm van een score tussen 0 en 100. De term is een afkorting van Global Assessment of Functioning. De GAF-score is een onderdeel van het DSM-IV-systeem, dat gebruikt wordt voor diagnosticeren van psychiatrische aandoeningen]

Evaluatie heeft plaatsgevonden van juni 2013 tot juli 2014 door Molls Focus en Bureau Tangram
Eindrapport: http://www.tebeyo-academie.nl/rapport/In-plaats-van-overleven.pdf

Website: www.tebeyo.nl