Buurtreminiscentie

Methodebeschrijving-Buurtreminiscentie.pdf 530.82 KB

Professionals zijn in evaluaties positief over de methode. De werving van deelnemers, continuïteit en taalbarrières zijn wel aandachtspunten. Hoewel de traditionele reminiscentiemethode uitgebreid is onderzocht op haar werkzame mechanisme, is er nog geen effectonderzoek naar buurtreminiscentie gedaan.

Doel

Het centrale doel van buurtreminiscentie is het verbinden van mensen door de verhalen die zij delen. Daarnaast beoogt de methode: mensen te activeren, communicatie tussen buurtbewoners te stimuleren, de kwaliteit van sociale relaties in de buurt te verbeteren en sociale cohesie op buurtniveau te versterken.

Doelgroep

De methode beoogt alle buurtbewoners te betrekken ongeacht leeftijd of herkomst. Specifiek richt buurtreminiscentie zich op groepen buurtbewoners die weinig onderling contact hebben. Daardoor zijn deze buurtreminiscentieprojecten vaak intercultureel en intergenerationeel van aard.

Aanpak

Een buurtreminiscentieproject kenmerkt zich door steeds uitbreidende netwerken en is opgedeeld in drie fasen. De eerste fase, leren reminisceren, richt zich meestal op ouderen uit de buurt. Reminiscentiegroepen komen in deze fase in besloten, herkenbare en veilige groepen bijeen. Er worden verhalen opgehaald en uitgewisseld aan de hand van thema’s en triggers. Het doel van de eerste fase is het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving waarin deelnemers tot vertellen kunnen komen en leren wat een goed verhaal is. In de tweede fase, leren uitwisselen, worden de verschillende reminiscentiegroepen uit de eerste fase gemengd. Het uitwisselen van verhalen en herinneringen gebeurt nu dus in een veel heterogenere groep met mensen van verschillende culturen. Daarnaast leren deelnemers elkaar stimuleren tot vertellen middels verschillende uitwisselingstechnieken. De laatste fase, leren werken aan een narratieve structuur, richt zich op het tot stand brengen van een narratieve buurt door het project te verbreden door continue lussen: activiteiten die leiden tot nieuwe activiteiten of betrokkenheid van nieuwe doelgroepen. Daarnaast worden samenwerkingsverbanden tot stand gebracht die de continuïteit van de reminiscentieactiviteiten in de buurt kunnen waarborgen.

Download ook de publicatie 'Een buurt vol verhalen. Integratie van generaties en culturen door buurtreminiscentie.

Een-buurt-vol-verhalen.pdf 444.48 KB

Uitvoerende organisaties

Uitvoerende instanties zijn veelal welzijnsinstellingen, sociaal-cultureel werk of buurthuizen. Er zijn echter onvoldoende gegevens bekend om een volledig beeld te kunnen geven.
Ontwikkelaar

Onderzoek

Er zijn een drietal evaluatieverslagen verschenen waarin de praktijkervaringen van de professionals zijn beschreven (Kamminga en Vink, 2000; Hilverda, 2006; Mercken, 2002). Professionals in drie buurtreminiscentieprojecten zijn positief over de winst die met het project behaald is: ‘De aanvankelijke terughoudendheid van de deelnemers veranderde langzaam in contact met elkaar en leidde in sommige gevallen zelfs tot vriendschap’. Wel zijn er een aantal cruciale aandachtspunten. Zo werkt werving van deelnemers veruit het beste via eigen netwerken. De continuïteit van het project is een punt van aandacht: lange vakanties van verschillende etnische groepen en de vastenmaand Ramadan kunnen een project vertragen. Ook kunnen taalbarrières deelname van sommige groepen bemoeilijken. Maar ondanks deze aandachtspunten zijn de projectleiders onverdeeld positief. Eén van de projectleiders: “‘Hier willen we mee doorgaan’ is de meest gehoorde reactie.” In de praktijkverslagen van de verschillende buurtreminiscentieprojecten zijn deelnemers niet geïnterviewd.

Er zijn diverse onderzoeken gevonden naar de effectiviteit van reminiscentie (zie onder meer Bohlmeijer, 2007), deze zijn echter vooral gericht op individuele doelen en niet op de collectieve doelen die buurtreminiscentie kenmerken. Er is geen onderzoek gevonden naar de effectiviteit van de methode buurtreminiscentie.

Samenvatting werkzame elementen

• Ophalen en delen van herinneringen
• Start met het werken aan vertrouwen in kleine homogene groepen in de eerste fase van de methode
• Deelnemers worden gestimuleerd om onderlinge overeenkomsten te ontdekken door herkenning van elkaars verhalen
• Gebruikmaking van de sociale context van de buurt: Steeds meer mensen en organisaties worden betrokken
• Uitwisseling van herinnering met steeds meer buurtbewoners
• Continuïteit waarborgen door samenwerking met partners en vrijwilligers
• Het verspreiden van verhalen als een essentieel onderdeel van het proces, niet als de uitkomst
• Openheid: Alle buurtbewoners kunnen meedoen, ongeacht leeftijd of herkomst
• Starten met ouderen: Het ophalen van herinneringen is een natuurlijke activiteit van het ouder worden