Ervaringsdeskundige ziet het gezichtspunt van de hulpvrager

Ervaringsdeskundigen kunnen cliënten sneller activeren. En zij zorgen ervoor dat andere professionals rekening houden met het gezichtspunt van de cliënt. Daarom zet de gemeente Utrecht ervaringsdeskundigheid op meer plekken en in meer vormen in.

Wat levert de inzet van ervaringsdeskundigen op?

Door te sturen op de inzet van ervaringsdeskundigen bij ondersteuning wil de gemeente Utrecht hulp in de wijk laagdrempeliger maken. En ze wil hiermee de nadruk leggen op de leefwereld van de cliënt. De gemeente stimuleert organisaties binnen het sociale domein om hiermee te experimenteren.

Wat is de extra bijdrage van ervaringsdeskundigen?
 
De één vertelt vrijwilligers over de hobbels die mensen in hun leven tegenkomen. Ze kweekt daarmee begrip bij de vrijwilligers voor de kwetsbaarheid en het ogenschijnlijke niet-willen van de cliënten. Ze doet dit vanuit haar eigen ervaringen. De ander vertelt dat hij zich makkelijker verhoudt tot mensen met een zelfde ervaring. Er is eerder ‘echt contact’, begrip en een grotere bereidheid te luisteren bij de ontvangende kant. ‘Vanuit je ervaring kun je ook de juiste vragen stellen’, ziet hij.
 

Hoe werkt het project?

In Utrecht werken in een flink aantal organisaties binnen het sociaal domein ervaringsdeskundigen aan de zorg voor anderen. Deze mensen hebben zelf te maken gehad met problemen, aandoeningen of andersoortige tegenslag. Zij kunnen als geen ander mensen in een soortgelijke situatie ondersteunen met hun expertise.

De organisaties zijn opdrachtnemer van de gemeente. Zij maken de gewenste richting van de gemeente concreet. Een paar voorbeelden:

  • U Centraal is een stedelijke welzijnsorganisatie. Professionals en vrijwilligers wijzen de weg aan iedereen die woont, werkt of zorgt in Utrecht. Er werken een aantal ervaringsdeskundige medewerkers gewoon mee als teamlid. Als het nodig is brengen zij hun ervaringsdeskundigheid in. De leidinggevende legt geen nadruk op de balans tussen kwetsbaarheid en betaald werk. Daar zijn de medewerkers blij mee, ze willen geen uitzonderingspositie hebben.
  • Buurtteam Kanaleneiland Zuid heeft ervoor gezorgd dat er een ervaringsdeskundige in het team kwam. Zo kregen zij meer diversiteit. De collega’s kwamen erachter dat haar ervaring met psychische problemen én met een andere culturele achtergrond nuttig is. Ze maken er dan ook gebruik van. Het team vraagt om haar visie, net zoals om die van de andere teamleden. Dat past in de sfeer van het team: van elkaar leren.
  • Doen en Laten is een bottom-up ontstaan project. Het is opgericht door (ex-)cliënten uit de psychiatrie, verslavingszorg en maatschappelijke opvang. Ervaringscoaches hebben een opleiding gehad van de organisatie en werken zelfstandig als gastheer en gastvrouw. Buurtbewoners kunnen bij ze terecht met hun vragen.

Om als ervaringsdeskundige goed te kunnen werken zijn randvoorwaarden nodig. Denk aan:

  • aandacht voor de combinatie eigen kwetsbaarheid en werk;
  • aandacht voor de doorontwikkeling van de ervaringsdeskundigheid;
  • de ruimte en faciliteiten om van daaruit het werk in te vullen;
  • de ontvankelijkheid van professionals en hun organisaties voor de specifieke kennis van de ervaringsdeskundigen.

Om deze voorwaarden in beeld te brengen hebben de gezamenlijke belangenorganisaties van mensen met een verstandelijke beperking, met een lichamelijke beperking, maatschappelijke opvang/ verslavingszorg en (O)GGZ een Utrechtse Agenda voor de inzet van Ervaringsdeskundigheid opgesteld. Hierin staan richtlijnen en aanbevelingen.

Financiering

De gemeente Utrecht financiert het project.

Uitvoerende organisaties

Contactpersoon

Martin Bluijs, beleidsadviseur Wmo van de Gemeente Utrecht
E m.bluijs@utrecht.nl