Motiverende gespreksvoering

Download de volledige methodebeschrijving

Methodebeschrijving-motiverende-gespreksvoering.pdf 1.59 MB

Er is nog geen onderzoek beschikbaar naar toepassing van deze methode binnen de sociale sector. Uit internationale effectonderzoeken op het terrein van de verslavingszorg en preventieve gezondheidszorg blijkt dat de methode positieve effecten heeft op motivatie en therapietrouw. Dat maakt het ook voor de sociale sector veelbelovend.

Doel

Doel van de methode Motiverende gespreksvoering is het op gang brengen van gedragsverandering bij cliënten, via het ontwikkelen van de motivatie.

Doelgroep

De doelgroep van de methode bestaat uit cliënten die gedragsverandering overwegen of voor wie gedragsverandering kan bijdragen aan het behalen van doelen. De methode is oorspronkelijk ontwikkeld voor mensen met verslavingsproblemen, maar wordt steeds meer ook voor allerlei andere doelgroepen toegepast. In deze methodebeschrijving gaat het vooral om toepassing in de sociale sector, zoals bij activering, de aanpak van huiselijk geweld, de maatschappelijke opvang en het maatschappelijk werk.

Aanpak

De aanpak van Motiverende gespreksvoering is in twee fasen ingedeeld. In de eerste fase staat het ontwikkelen van de motivatie van de cliënt om te veranderen centraal. Dit wordt gedaan met behulp van verschillende gesprekstechnieken. Er is in deze fase vooral aandacht voor het verkennen van de ambivalentie van de cliënt (die aan de ene kant wel, maar tegelijk ook níet wil veranderen) en het uitlokken van taal gericht op verandering bij de cliënt. Als de motivatie genoeg ontwikkeld is, gaat de hulpverlener over naar de tweede fase. De tweede fase richt zich op het versterken van de betrokkenheid bij veranderingen en op het ontwikkelen van een plan om de verandering te realiseren. De cliënt wordt door het stellen van vragen gestimuleerd zijn of haar eigen wensen en plannen te bedenken. Eén van de belangrijkste elementen is de coöperatieve aard van de relatie tussen hulpverlener en cliënt.

Onderzoek

In de sociale sector wordt motiverende gespreksvoering regelmatig genoemd als gebruikte methode, maar het is onduidelijk in welke gevallen het om de hier beschreven methode gaat, om losse gesprekstechnieken of om varianten. Vrijwel alle instellingen voor verslavingszorg in Nederland trainen motiverende gespreksvoering als basisvaardigheid. Ook in de somatische gezondheidszorg wordt motiverende gespreksvoering steeds meer toegepast. Er is helaas nog geen onderzoek beschikbaar naar de praktijkervaringen van de professional of de cliënt met de methode.

Er zijn geen wetenschappelijke onderzoeken gevonden die directe of indirecte aanwijzingen leveren voor de effectiviteit van de methode bij toepassing in de sociale sector. Er zijn wel veel internationale onderzoeken naar effecten van motiverende gespreksvoering op het terrein van vooral de verslavingszorg en de preventieve gezondheidszorg. Uit deze onderzoeken blijkt onder meer dat motiverende gespreksvoering positieve effecten heeft op motivatie en therapietrouw. Dit maakt het een veelbelovende methode voor toepassing in de sociale sector.

Samenvatting werkzame elementen

• Voor het faciliteren van verandering is een cliëntgerichte interpersoonlijke relatie nodig die gebaseerd is op een coöperatieve houding van de hulpverlener, waarin empathie en ondersteuning centraal staat.
• Een veranderingsproces bestaat uit verschillende fasen waarbij de hulpverlener moet aansluiten.
• De prioriteit die mensen geven aan hun waarden is bepalend voor hun gedrag.
• Aandacht voor persoonlijke waarden van mensen versterkt de motivatie voor gedragsverandering, waar het huidige gedrag tegen die eigen waarden ingaat.
• Motivatie wordt bovendien uiteengerafeld in drie elementen: het belang dat de cliënt hecht aan verandering, het vertrouwen dat hij heeft dat het gaat lukken en de gereedheid om op dit moment te gaan werken aan verandering.
• De kracht waarmee iemand zelf voor verandering pleit, is sterk voorspellend voor gedragsverandering.
• Professionals die motiverende gespreksvoering praktiseren, lokken meer verandertaal en minder weerstand uit bij cliënten, vergeleken met meer directieve of confronterende gespreksstijlen.
• De betrokkenheid bij het daadwerkelijk veranderen wordt vergroot doordat het verander plan gebaseerd wordt op de eigen wensen en plannen van de cliënt.