Gesprekskaarten over veilig mobiel blijven: nu en in de toekomst
Op een dag verplaatsen mensen zich heel wat keren. Een boodschap doen, familie en vrienden bezoeken. De meeste mensen staan pas stil bij mobiliteit op het moment dat verplaatsen (tijdelijk) niet (meer) lukt. Op dat soort momenten is het fijn om een gesprek te voeren over hoe je hiermee om kunt gaan. Deze gesprekskaarten zijn gemaakt voor mensen die een gesprek willen voeren over veilig mobiel blijven. Denk hierbij aan ouderen, mensen met een beperking in mobiliteit, vrijwilligers, professionals en naasten. Familieleden en naasten spelen een grote rol in het bespreekbaar maken en faciliteren van mobiliteit. Betrek hen daarom zo veel mogelijk in het gesprek.
De Werkplaats Veilige Mobiliteit van BeterOud heeft onderzoek gedaan naar wat van invloed is op de mobiliteit van ouderen. Uit dit onderzoek blijkt o.a. behoefte te zijn aan handvatten om een gesprek te voeren over mobiliteit.
De meeste mensen denken pas aan het voeren van een gesprek als er iets verandert dat invloed heeft op hun manier van verplaatsen. Er zijn vijf clusters van zogenaamde ‘kantelmomenten’. Deze kantelmomenten vertegenwoordigen een verandering in de dagelijkse mobiliteit en kunnen aanleiding zijn voor een gesprek over mobiliteit.
- Gezondheid: neurologische aandoening of motorische achteruitgang. De aanleiding voor een gesprek is bijvoorbeeld een diagnose beginnende dementie.
- Omgeving: verlies van naaste, overbelasting mantelzorg. De aanleiding voor een gesprek is bijvoorbeeld het overlijden van een partner.
- Ongevallen: ongeval in verkeer, valongeluk. De aanleiding voor een gesprek is bijvoorbeeld een ongeluk met de fiets.
- Omgeving: verhuizing, verandering in infrastructuur. De aanleiding voor een gesprek is bijvoorbeeld de wens om het openbaar vervoer ontdekken en prettige routes in de wijk vinden, na een verhuizing.
- Persoonlijke mogelijkheden en behoeften: pensioen, verandering inkomen. De aanleiding voor een gesprek is bijvoorbeeld met pensioen gaan waardoor er meer vrije tijd over blijft om op pad te gaan.
Een gesprekskaart bestaat uit twee delen. De linkerhelft van de pagina heeft een titel en een afbeelding. Dit is de voorkant van de gesprekskaart. De rechterhelft bevat een korte tekst en tips. Dit is de achterkant van de gesprekskaart. Print de gesprekskaarten uit en vouw ze dubbel.
Gesprekskaarten veilige mobiliteit ouderen: weer een stap in de veilige richting
Naarmate mensen ouder worden zijn er meer momenten die van invloed kunnen zijn op de manier waarop zij zich verplaatsen. Dit worden ook wel de 'vijf kantelmomenten genoemd. Als je het leest herken je ze meteen; misschien van jezelf, je ouders, partner, een vriendin, of broer. Er kan plotseling iets gebeuren, bijvoorbeeld een ongeval, maar ook kan er sprake zijn van een langdurend proces waardoor je veilig van A naar B bewegen steeds minder goed gaat. Als degene om wie het gaat dat zelf inziet en ook nog eens aanvaardt, is het minder lastig erover te praten. Dan kun je het over alternatieven hebben. Als iemand het niet in de gaten heeft of zich voor een verandering afsluit, wordt het moeilijker bespreekbaar. De gesprekskaarten zijn om die reden positief geformuleerd. Dat is al een heel ander begin van een gesprek. Ook de vragen en tips die gegeven worden gaan uit van wat nog wél kan, waar misschien hulp bij in te schakelen is en handige tips.
De kaarten zijn er voor iedereen die over veilige mobiliteit wil praten. Dat is erg handig. Sociaal werkers kunnen ze bijvoorbeeld gebruiken tijdens activiteiten waar ouderen aan deelnemen. Leg de kaarten op tafel en laat ouderen het er met elkaar over hebben. Of vraag eens of iedereen een top 3 wil leggen van de kaart die het meest aanspreekt of hen bezighoudt. Nodig wat deskundigen uit die voorbeelden geven over wat er mogelijk is in de buurt. Een andere mogelijkheid is om wat setjes klaar te hebben liggen om bijvoorbeeld aan mantelzorgers te geven. Of denk eens aan het neerleggen van de kaarten in de bibliotheek, bij de huisarts e.d.. Misschien kunnen ouderenadviseurs de kaarten meenemen in hun bagage. Beter mee dan om verlegen, niet waar? Dit alles met als doel ouderen zo mobiel mogelijk te houden. Want dat is toch een enorm belangrijke voorwaarde voor het behoud van eigenwaarde, zelfstandigheid en het leggen van contacten. Laten we hier met elkaar zoveel mogelijk aan bijdragen. Gebruik daarbij de kaarten en wees vooral creatief in de toepassing!
Els Hofman, senior projectleider bij Movisie