Handvatten voor een goede werkrelatie tussen inwoner en consulent
In De Dichter Bij Stand
Hoe maak je als consulent écht contact met de inwoner tegenover je? Hoe zorg je ervoor dat iemand zich gehoord voelt? Het actieonderzoek In De Dichter Bij Stand laat zien dat een goede werkrelatie tussen inwoner en consulent het verschil kan maken. Het biedt concrete handvatten die je direct in je werk kunt gebruiken.
In de media verschenen afgelopen jaren meerdere voorbeelden van misstanden in de bijstand. Dit kan een gevolg zijn van wet- en regelgeving, maar ook van de uitvoering daarvan door gemeenten en professionals. Een goede relatie vraagt om minder nadruk op de regels en meer betrokkenheid bij de situatie van de inwoner. De onderzoekers van In De Dichter Bij Stand stellen daarom niet de wet, maar de werkrelatie centraal. In samenwerking met de gemeenten Oss, Assen en Rotterdam onderzochten zij hoe die relatie vorm krijgt en wat helpt om die te verbeteren.
De inwoner komt niet alleen
Inwoners die bij jou aan tafel zitten, nemen bagage mee. Dat is niet altijd zichtbaar, maar wel van invloed. Het onderzoek maakt onderscheid tussen twee vormen van bagage:
- Geschonden levensverhaal: ervaringen met tegenslag, zoals armoede, verslaving, ziekte, huiselijk geweld of migratie.
- Systeemkritiek: negatieve ervaringen met eerdere begeleiding, afwijzingen of het gevoel niet serieus genomen te zijn.
Deze ervaringen kleuren het contact. Vertrouwen moet vaak eerst worden hersteld of opgebouwd. En dat begint bij de manier waarop jij ruimte maakt voor het verhaal van de ander.
‘Vaak is er al heel veel aan de hand voordat iemand een uitkering aanvraagt. En de vraag is dan: wil je samen naar een oplossing van de problemen zoeken? Het hoeft geen vriendschap te worden, maar er moet wel vertrouwen in elkaar zijn' - Sander Griek, ervaringsdeskundige en vanuit Movisie betrokken bij het project In De Dichter Bij Stand.
Wat kun jij doen als consulent?
De publicatie geeft geen checklist – daarvoor is elke situatie te anders. Wel biedt het praktische handvatten om bewust te zijn van je rol en om ruimte te maken voor menselijkheid in je gesprekken. De handvatten zijn gegroepeerd rond drie centrale vragen:
1. Hoe geef je inwoners ruimte om hun bagage in te brengen?
2. Hoe ga je in het gesprek passend om met die bagage?
3. Hoe zorg je als team voor een gedeelde aanpak?
‘Straks heb ik een kennismakingsgesprek. En ik heb teruggezocht en gezien dat ik de 25e ben. Ik verwacht systeemkritiek en dat kan ik ook beamen. Tegelijkertijd kan ik er niks aan doen' - Consulent
Dit project is een samenwerking tussen een uitvoeringsteam van de Universiteit voor Humanistiek (UvH) en Movisie, drie gemeenten (Assen, Oss en Rotterdam), vrijwilligers met een bijstandsuitkering uit de drie gemeenten en beroepsvereniging SAM. Het is gefinancierd vanuit ZonMw, in het kader van het programma Vakkundig aan het werk 2.
Lees de publicatie en gebruik de handvatten
De inzichten uit het onderzoek zijn gebaseerd op échte gesprekken tussen consulenten en inwoners, en op interviews met mensen met ervaringskennis. Dat maakt de publicatie herkenbaar, concreet en toepasbaar.
