Hoopvol en kwetsbaar. Omzien naar elkaar in tijden van corona
Impact van de coronapandemie op sociale kwaliteit van het dagelijks leven
In deze publicatie staan we, samen met de Werkplaatsen Sociaal Domein, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en Stenden Hogeschool, stil bij de impact van COVID-19 op de sociale en mentale aspecten van gezondheid. We kijken naar de gevolgen vanuit de vier condities van sociale kwaliteit, sociaaleconomische zekerheid, sociale inclusie, sociale cohesie en sociale empowerment, en delen inzichten voor beleid, praktijk en inwoners om de sociale basis in tijden waarin we met een pandemie te maken hebben, te versterken.
Begin 2020 kreeg Nederland te maken met de COVID-19-crisis; in maart ging het land voor het eerst in lockdown. Na een relatief rustige zomer stond het najaar in het teken van de tweede coronagolf en een semi-lockdown, gevolgd door een harde lockdown in december 2020. Inmiddels zijn we bijna een jaar verder en wordt er gevaccineerd, maar de gevolgen van COVID-19 zijn ook in het sociaal domein omvangrijk en voor een deel blijvend.
Een sterke sociale basis is noodzakelijk om veerkrachtig te zijn, we onderzoeken in deze publicatie hoe deze sociale basis eruit kan zien.
De coronapandemie laat zien dat de gehele samenleving kwetsbaar is. De sociale kwaliteit staat serieus onder druk. Dat vereist meer dan maatregelen die inkomensondersteuning bieden, maar ook nadrukkelijk steun aan en investeringen in de sociale verbanden van mensen en redzaamheid van mensen. Het sociaal werk is daar onmisbaar in.
Op 19 februari vond een online sessie plaats over deze publicatie.
Aan de hand van het concept sociale kwaliteit is de impact van de coronapandemie in kaart gebracht. De coronacrisis maakt nieuwe groepen kwetsbaar en raakt oude groepen vaak extra hard. De overheid organiseert veel solidariteit maar kan niet alle gaten vullen. Het is dan ook hoopvol dat de crisis ook de sociale basis activeert. Mensen ontdekken dat ze samen redzamer zijn dan ze dachten. Het versterken van die herontdekte redzaamheid is een belangrijke opdracht voor de komende tijd.
De coronapandemie is een wake-up call voor professionals en beleidsmakers om de collectieve dimensie in het sociaal werk te omarmen en niet langer te verwaarlozen. Te veel lag de afgelopen tijd de nadruk op individuele hulpverlening, ten koste van het leggen van verbindingen, van het aanbrengen van cement tussen mensen. De cruciale rol van het opbouwwerk – of het nu gedaan wordt door een ‘gebiedsmakelaar’ of ‘buurtcoördinator’ - is weer aangetoond. De bril van sociale kwaliteit laat zien dat we niet met lege handen staan tegenover de coronacrisis. De actie- of aangrijpingspunten per conditie versterken elkaar en kunnen helpen de gevolgen van de crisis op te vangen. Als de crisis dan geen kans is, dan toch in ieder geval een wake up call om aan de kwaliteit van gemeenschappen en onze samenleving te werken, aldus de auteurs.
Q&A: ‘Coronacrisis leert ons dat we professionals meer ruimte moeten geven’
In deze video gaat hoofdredacteur Sophie van Hogendorp van Zorg+Welzijn in gesprek met Janny Bakker-Klein en Hans Alderliesten over de invloed die de coronacrisis heeft en had op het sociaal domein en wat dat betekent voor de toekomst. Lees het hele artikel