De kracht van kunst in het stimuleren van ontmoeting
Onderzoek naar hoe en wanneer kunstzinnig contact werkt
Stichting De Wereldtuin zet (onder meer) in op kunst tijdens een ontmoeting om verschillende groepen mensen bij elkaar te brengen. In dit rapport, gebaseerd op de Theory Based Evaluation (TBE), wordt gekeken naar de invloed en rol van kunst in het stimuleren van ontmoeting. Brengt een ontmoeting waarin kunst wordt betrokken mensen die van elkaar verschillen, bijvoorbeeld in religieuze of culturele achtergrond, dichter bij elkaar?
Op basis van de Theory Based Evaluation is met wetenschappelijke blik gekeken naar de werkzame elementen van kunst in ontmoeting. Wat blijkt? Het bij elkaar brengen van mensen voor een kunstzinnige activiteit heeft een positief effect op meerdere processen die een positieve bijdrage leveren aan het verbeteren van de samenhang tussen verschillende (groepen) mensen in de samenleving.
Lees hier het volledige rapport
Wat gebeurt er tijdens een ontmoeting?
Doordat mensen bij elkaar komen voor een ontmoeting vindt er een uitwisseling plaats. Mensen gaan met elkaar in dialoog. Door deze dialoog kunnen er gevoelens, waarden en idealen met een ander worden gedeeld. Er ontstaat ook een samenwerking omdat mensen samen iets willen bereiken. Denk daarbij aan een kunstproduct zoals een gezamenlijke theaterproductie. Voor deze samenwerking moeten onderliggende problemen aan de kant worden geschoven. Doordat mensen met elkaar in dialoog gaan en samenwerken voor het vormen van een mooi kunstproduct, kunnen de deelnemers van een kunstzinnige activiteit van elkaar leren.
Deze focus op het creatieve proces als onderdeel van ontmoeting kan leiden tot:
- een positievere houding naar elkaar toe doordat mensen met elkaar in contact komen;
- het meer verbonden voelen met de gemeenschap doordat kunst kan helpen mensen te integreren in een bepaalde sociale omgeving en deelnemers kan leren nieuwe sociale verbindingen aan te gaan met mensen uit de omgeving;
- het versterken van de eigen empowerment doordat deelnemers nieuwe kennis en vaardigheden aan leren;
- het opbouwen of versterken van sociale netwerken;
- en flexibel denken doordat eigen grenzen worden verlegd en bredere perspectieven worden ontwikkeld.
Voorwaarden
Wil een ontmoeting via een kunstzinnige activiteit positieve resultaten behalen, dan moet het wel gaan om positief contact tussen de deelnemers. Alleen zo kan er empathie voor een ander worden opgewekt en angst worden afgenomen. Het is ook belangrijk dat de deelnemers niet te veel verschillen in cultureel kapitaal. Wanneer er een ongelijke verdeling is in cultureel kapitaal, zoals kennis over een bepaalde kunstvorm, kan dit ervoor zorgen dat mensen niet mee kunnen komen met de groep. Hierdoor bestaat de kans dat mensen buiten de boot vallen.
Verder zijn er geen strikte voorwaarden gevonden, maar wel voorwaarden die een versterkend effect kunnen hebben:
- het hebben van een gelijkwaardig niveau;
- vrijwilligheid tot deelname;
- het hebben van een gemeenschappelijk doel;
- participerende kunst, dus actief deelnemen aan een kunstactiviteit;
- het tentoonstellen van de kunstuiting;
- en de kunst moet uitdagend zijn.
Daarnaast is het creatieve aspect van een ontmoeting via een kunstzinnige activiteit van toegevoegde waarde. Mensen worden uitgedaagd nieuwe en andere perspectieven in te nemen dan dat ze gewend zijn. Zo zullen mensen de normen en waarden van anderen proberen te begrijpen met als gevolg dat er sociale relaties aangegaan kunnen worden met mensen buiten de eigen groep.