Anti-lhbtiqa+ geweld: wat is de aanpak van de politie?
Rapport en factsheet
Lhbtiqa+ personen hebben nog steeds vaker te maken met geweldsdelicten en respectloos gedrag dan niet-lhbtiqa+ personen. Movisie deed onderzoek naar de aanpak van de Nationale Politie van anti-lhbtiqa+ geweld. Belangrijke vragen hierbij waren hoe lhbtiqa+ personen die aanpak ervaren, en wat er verbeterd kan worden. We spraken over het onderzoek met Herman Renes van het Expertisecentrum Aanpak Discriminatie (ECAD).
Dat lhbtiqa+ personen nog altijd relatief vaak met geweld te maken krijgen, merkt ook Herman Renes in zijn werk: ‘Dagelijks zien wij in het screenen van politieregistraties dat er incidenten hebben plaatsgevonden waarbij lhbtiqa+ personen slachtoffer zijn of dat het incident mogelijk met homofobie of transfobie te maken heeft. Vaak gaat het om uitschelden. Hoe ernstig dat ook is, het blijft gelukkig vaak bij dat schelden. Soms zien we dat naast discriminerende uitingen of handelingen er een ander misdrijf, zoals bedreiging, vernieling of mishandeling plaatsvindt. Ook door terugkerend overleg met interne en externe partners, en het bestuderen van onderzoeken, zien wij dat er zorg is over deze stijging.’
Ervaringen met de politie
Na zo’n incident of misdrijf kunnen mensen een melding doen, of aangifte. In dit onderzoek is gekeken naar de ervaringen van lhbtiqa+ personen met de politie. We keken daarbij speciaal naar de aanpak van Roze in Blauw, het medewerkersnetwerk van de politie voor de lhbtiqa+ gemeenschap. De geïnterviewden ervaarden dat politiemedewerkers soms niet sensitief genoeg zijn. Medewerkers van Roze in Blauw zouden volgens deze respondenten doorgaans sensitiever zijn, maar soms ontbreekt ook binnen dit netwerk nog de kennis over de lhbtiqa+ gemeenschap, met name over transgender en intersekse personen. Ook voelen de respondenten zich niet altijd gehoord en serieus genomen. Daarnaast zijn de communicatie en opvolging van een incident vaak onduidelijk na het doen van een melding. De geïnterviewde politiemedewerkers herkennen dat beeld. Volgens de meesten is er wel kennis aanwezig met betrekking tot lhbtiqa+, maar is die kennis onvoldoende verspreid in de organisatie. Daarnaast bestaat bij deze medewerkers het beeld dat er weinig of geen beleid is met betrekking tot de aanpak van anti-lhbtiqa+ geweld door de politie, of geven zij aan dat zij hier in ieder geval niet van op de hoogte zijn.
Communicatie moet beter
Renes reageert op de uitkomsten: ‘Het luisteren naar en vervolgens goed infomeren van melders en aangevers blijft soms nog achterwege. Dat blijkt ook maar weer uit dit rapport. Dat moet verbeteren. We zien wel dat steeds meer gebruik wordt gemaakt van de kennis en inzichten van de netwerken divers vakmanschap die binnen de politie actief zijn. Roze in Blauw is daar één van. De netwerken fungeren als vraagbaak voor de politiecollega’s en adviseren op basis van hun kennis en ervaring over verschillende leefstijlen, religies, (sub)culturen, genderidentiteit en seksuele oriëntatie bij de meer complexe zaken.’
Over Herman Renes
Herman Renes werkt bij het Expertisecentrum Aanpak Discriminatie (ECAD) en is daar verantwoordelijk voor onder andere screening en monitoring van discriminatiezaken. Daarnaast geeft hij advies, bijvoorbeeld aan de korpsleiding, aan de hand van discriminatievraagstukken. Ook met burgers, die aan de hand van een melding nog vragen hebben, gaat hij in gesprek. Een belangrijke taak van het ECAD is het zijn van een informatiepunt, kenniscentrum, waar collega’s terecht kunnen met vragen over het bestrijden (dus ook opsporen en onderzoeken) van discriminatie.
De politie wil de aanpak van anti-lhbtiqa+ geweld graag verbeteren en beter borgen. Waarom? ‘Ik vind het vooral belangrijk dat de politie elke vorm van (discriminerend) geweld aanpakt. Als we het probleem breed aanpakken, zal de aanpak van lhbtiqa+ geweld daar zeker baat bij hebben. Met het beter borgen van de aanpak van discriminatie geven we het signaal af dat dit soort gedrag niet normaal is, dat het strafbaar is en niet geaccepteerd kan worden. De politie wil in verbinding blijven staan met de samenleving en op deze wijze laten we zien dat elke burger het recht heeft om gelijk behandeld te worden.’
Met het beter borgen van de aanpak van discriminatie geven we het signaal af dat dit soort gedrag niet normaal is, dat het strafbaar is en niet geaccepteerd kan worden.
Een goed gesprek
Gelijkheid en gelijke behandeling zijn kernwaarden van onze democratische samenleving. ‘Iemand die daar anders over denkt en vindt boven anderen te staan, moet worden teruggefloten. En soms stevig aangepakt. Ik denk te zien dat we ons op een hellend vlak begeven, waarin we het niet-normale steeds meer als normaal gaan zien. Die norm moet wat mij betreft teruggebracht worden. Soms begint dat al bij een goed gesprek onderling. Openstaan, nieuwsgierig zijn naar de ander. Dan is het optreden door de politie (of andere instanties) vaak niet nodig. Als de grens echter overschreden is en een gesprek geen oplossing meer biedt, kan gekeken worden naar andere oplossingen, zoals het strafrecht. Uiteindelijk moeten we ernaar streven te zorgen dat iedereen zich een gelijkwaardige burger in Nederland voelt.’
‘Met aandacht hiervoor en dus ook beleid en acties hierop afgestemd, laten we als politie zien dat we onze burgers serieus nemen en als gelijkwaardig zien. Elke burger moet een beroep op ons kunnen doen wanneer dat nodig is. En als wij als politie niet dat juiste loket zijn, staan wij in goede verbinding met de partners, zoals Slachtofferhulp Nederland of de antidiscriminatie-voorzieningen (discriminatie.nl).’
Aanbevelingen
De aanbevelingen in het rapport zijn duidelijk: onder andere werken aan generieke basiskennis en sensitiviteit door middel van scholing. En melders duidelijker informeren over het proces en het verschil tussen melden en aangifte doen, en over een mogelijke rol die Roze in Blauw daarin zou kunnen hebben.
Daarom is het volgens Renes belangrijk om onderzoek te doen: ‘Het geeft inzicht in waar burgers tegenaan lopen. Als politie willen we meer informatiegericht werken en onze acties en beleid een op kennis gestoeld fundament geven. Onderzoek doen geeft ons de kans om ook de vragen die we zelf hebben te laten onderzoeken, de blinde vlekken bloot te leggen en ons aan te kunnen passen in een zich steeds sneller ontwikkelende samenleving. En zo voortdurend te kunnen werken aan de kwaliteit van de dienstverlening. Dit onderzoek biedt ons waardevolle inzichten en aanknopingspunten. Nu is er de grote uitdaging om een follow-up vorm te geven. Persoonlijk wens ik de politie en daarmee onze burgers toe dat we stappen vooruit gaan maken. Samen, zonder onderscheid.’
Bekijk hier de factsheet:
Foto bovenaan: Politie