Pilot gespecialiseerde cliëntondersteuning in Zwijndrecht: waakvlamfunctie voor mensen met een lvb
Een onafhankelijke cliëntondersteuner heeft verschillende rollen en taken: wegwijzen, toeleiden en belangen behartigen. In het geval van gespecialiseerde cliëntondersteuning voegen we hier nog een vierde rol aan toe: waakvlamcontact. Waakvlamcontact wil zeggen het in beeld houden en monitoren van kwetsbare inwoners en het voorkomen dat escalatie plaatsvindt. In de gemeente Zwijndrecht wordt een pilot uitgevoerd met deze specifieke vorm van cliëntondersteuning voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB): de ‘waakvlamvoorziening’.
Samengevat komt deze aanpak op het volgende neer:
- twee groepen met een LVB die zichzelf grotendeels zelfstandig kunnen redden krijgen ondersteuning van een lifecoach:
- kwetsbare jongeren in de overgang van 18- naar 18+ bij twee lokale VSO scholen
- kwetsbare mensen in een latere levensfase;
- de lifecoaches zijn langdurig en laagintensief betrokken bij deze mensen met een LVB. De ondersteuning van de lifecoaches heeft als doel om de doelgroep op tijd te helpen met de uitdagingen waar ze mee te maken krijgen, om opschaling (en eventuele terugval) naar zwaardere problematiek te voorkomen. Daarnaast heeft de ondersteuning als doel om de zelfredzaamheid van mensen met een LVB te vergroten;
- de pilot is in 2020 gestart en duurt twee jaar. Movisie voert de monitoring van de pilot uit.
“Ik ben er blij mee, zeker weten. Je helpt me met wat ik nou wil en wat ik wil bereiken in het leven. We zijn goed op weg en we praten veel. En je helpt me ook met de dingen waar ik moeite mee heb.” - cliënt over ondersteuning van lifecoach
Werkzame elementen
Het doel van de monitoring is om inzicht te krijgen in de werkzame elementen van de waakvlamvoorziening. Om inzicht te krijgen in de werkzame elementen van de waakvlamfunctie zijn er thema’s geselecteerd waar de monitor zich op zal richten: verbinding en samenwerking, vergroten van zelfredzaamheid, preventie en signalering.
- Verbinding en samenwerking tussen relevante sleutelfiguren in de keten rondom de cliënt
Draagt de waakvlamfunctie bij aan het creëren van een netwerk dat zorgt voor een soepele overgang tussen verschillende vormen van hulpverlening waar de cliënt gebruik van maakt? - Vergroten van zelfredzaamheid
Draagt de waakvlamfunctie bij aan het vergroten van de zelfredzaamheid van de cliënt door een positieve invloed te hebben op het vermogen om dagelijkse activiteiten zelf te doen? - Preventie en signalering
- Zijn er aanwijzingen en resultaten te benoemen die uitspraken rechtvaardigen of de aanpak werkt als het gaat om het voorkomen van toename van problematiek?
- Helpt de waakvlamfunctie bij het tijdig inschakelen van benodigde extra ondersteuning van de cliënt waardoor snel hulp beschikbaar is en erger wordt voorkomen?
Een aantal succesfactoren en aandachtspunten
Zowel de cliënten, aanmelders en lifecoaches zijn erg positief over de waakvlamvoorziening tijdens de meting. Alle betrokkenen vinden de voorziening zinvol en belangrijk. Een grote succesfactor is de onafhankelijke positie van de lifecoach. Daarnaast wordt de diversiteit van de lifecoaches wordt iedereen als een succesfactor gezien: dit maakt het mogelijk om te kijken welke lifecoach het beste aansluit bij de wensen, behoeften en kenmerken van de cliënt.
Stempel weghalen
Negatieve ervaringen in het verleden en beeldvorming rondom het hebben van een LVB kan het zelfbeeld van de cliënten negatief beïnvloeden. Lifecoaches proberen hier in hun coaching aan te werken door te focussen op wat cliënten wel kunnen, in plaats van waar ze moeite me hebben. Een lifecoach vertelt: “Negatieve beeldvorming probeer ik los te laten, want ik wil juist de stempel weghalen. Ik probeer hen ook iedere keer uit te leggen dat ze echt veel meer kunnen. Als ik dat iedere keer herhaal en ze maken ook echt kleine stapjes vooruit, dan merken ze ook: 'Ja, ik kan eigenlijk veel meer!'”
Een aandachtspunt in het vervolgtraject is de communicatie tussen lifecoaches en verwijzers, waarbij enkele verwijzers aangeven dat zij graag sneller en meer informatie zouden willen krijgen over het traject dat de lifecoaches met cliënten doorlopen en de vorderingen die hierin worden gemaakt. Het is van belang dat alle partijen eenzelfde beeld en verwachtingen hebben bij de functie van de lifecoach, en zeker dat hierover richting de cliënt op een duidelijke en accurate manier over gecommuniceerd wordt.
