Toekomstgericht werken met KR8!

Jongeren in een kwetsbare positie zo optimaal mogelijk begeleiden naar zelfstandigheid. Dat is het doel van de landelijke aanpak 16-27. Maar hoe maak je die begeleiding concreet? In dit artikel lees je meer over het gespreksinstrument KR8!, dat jongeren leert hun eigen wensen, behoeften en verlangens te verkennen en hen helpt bij het ontdekken van hun eigen kracht.

Toekomstgericht werken

Jongeren in een kwetsbare positie begeleiden naar zelfstandigheid. Wat verstaan we daar eigenlijk onder? Met zelfstandigheid bedoelen we dat er een stabiele basis wordt bereikt op een aantal leefgebieden, de zo genaamde Big Five: onderwijs, support, werk en inkomen, wonen en welzijn. Er zijn een aantal elementen bekend, waarvan we weten dat ze werken om een jongere te helpen stabiliteit op de vijf leefgebieden te ervaren. De vijf werkzame elementen zijn:

  1. Toekomstgericht werken
  2. Integraal werken
  3. Ondersteuning bij het oppakken van eigen regie
  4. Benutten van ruimte in wet- en regelgeving voor maatwerk
  5. Werken vanuit de behoefte van de jongeren

De overgang naar volwassenheid en stap naar zelfstandig zijn, is een cruciale fase voor jongeren maar zeker voor jongeren in een kwetsbare positie. Daarom is toekomstgericht werken, of te wel werken met een toekomstplan, één van de onderdelen van het ondersteuningsprogramma Zorg voor de Jeugd/Nederlands Jeugdinstituut. Toekomstgericht werken gaat zowel over vakmanschap als over beleid/inkoop. Organisaties en gemeenten hebben een taak om een integraal en doorlopend aanbod van ondersteuningsmogelijkheden voor jongeren te realiseren. Met toekomstgericht werken wordt hulp afgestemd op het plan van de jongere en is continuïteit in ondersteuning nodig bij kwetsbare overgangssituaties.

KR8!

Eén van de methoden om toekomstgericht te werken en jongeren ondersteuning te bieden bij de overgang naar volwassenheid en zelfstandigheid, is gespreksinstrument KR8!. KR8! is in 2011 ontwikkeld. Het richt zich op jongeren van 16-27 en leert hen hun eigen wensen, behoeften en verlangens te verkennen. Het helpt jongeren bij het ontdekken van hun eigen kracht. KR8! heeft de vorm van een magazine en is een methodische verdieping van het 8-fasenmodel. Een voorbeeld van hoe een jongere met KR8! werkt aan zijn of haar toekomst, is de KR8! Tour: de jongeren kiest een KR8! wens en bekijkt welk stapje hij of zij kan noemen om dichterbij die wens te komen (Villa bedreivigheid, 2013).

Met KR8! leren jongeren zichzelf beter kennen door een aantal vragen in het KR8!-magazine in te vullen. Denk aan vragen als 'wie is jouw grote voorbeeld’ en ‘hoe goed ken jij jezelf?’ De antwoorden geven verheldering over waar ondersteuning nodig is en biedt aanknopingspunten voor een gesprek. Het KR8! Magazine is echt van de jongere zelf, daardoor bepalen zij zelf het tempo van hun proces. Het gaat niet alleen om praktische hulp en toegang tot informatie over wat zij allemaal moeten regelen vanaf hun 18e, maar ook over bewustwording van wat bij hen past en belangrijk voor hen is. De bedoeling is om het eigenaarschap van jongeren te vergroten, waardoor hun autonomie toeneemt en zij beter in staat zijn hun eigen leven vorm te geven.

KR8! werkt: Het verhaal van Leeffijn

Leeffijn biedt jongeren persoonsgerichte levensloopbegeleiding én passende woonzorgruimte. Bij Leeffijn wordt sinds 2016 gewerkt met KR8!, waar het vooral wordt ingezet als hulpmiddel bij gespreksvoering. Het invullen van het magazine zorgt ervoor dat de jongeren bewust bezig zijn met het zoeken naar en vinden van hun eigen krachten. Daarbij hoort ook dat de jongeren vanuit hun eigen kracht moeten leren accepteren dat ze ondersteuning nodig hebben.

KR8! heeft de medewerkers van Leeffijn geholpen maatgericht te denken, iets dat hoog in het vaandel staat bij Leeffijn. ‘Ieder individu is anders en heeft een eigen aanpak nodig. En dat is eigenlijk de kern van waar het bij ons om draait. Het KR8! magazine helpt daarbij omdat je echt individueel gaat kijken waar iemand zijn of haar kracht vandaan haalt. Dat is een onderzoek wat je niet binnen een week hebt gedaan. En wat je ook niet binnen een week moet doen. Het is vaak een zoektocht voor degene zelf. Door er zo bewust mee bezig te zijn, blijf je echt bij de les.’

Hoe werkt KR8! in de praktijk?

Het KR8! magazine kan op verschillende manieren gebruikt worden in de praktijk. Zo kan KR8! gebruikt worden als kapstok voor een intake, en geeft het input voor begeleidingsplannen en toekomstplannen. De volgorde van de leefgebieden bepaalt de jongere; het geeft inzicht in waar een jongere staat in de fase van het zorgproces.

Daarnaast kan KR8! zowel in individuele begeleiding als in groepen toegepast worden. In groepsverband geeft KR8! structuur in de vorm van thematisch werken langs de leefgebieden en bevordert het de onderlinge dialoog en steun. Een combinatie die werkt, omdat een jongere vanuit de groep steun ervaart om in de individuele begeleiding in te brengen wat belangrijk is.
We zien dat er vaak twee vormen ontstaan: een creatieve vorm zoals een strip over de toekomst, portfolio of een tekening en daarnaast een formeel document met doelen en geboden ondersteuning. Op deze manier ligt het eigenaarschap meer bij de jongeren en kunnen jongeren hun eigen ontwikkeling volgen door bijvoorbeeld om de drie maanden de KR8-meter in te vullen. Zij zien dan zelf of hun situatie verandert is door het cijfer.

KR8! in België

Van KR8! is een Vlaamse versie beschikbaar. Deze versie werd ontwikkeld in samenwerking met Movisie in Nederland, het Agentschap Opgroeien, Pleegzorg Provincie Antwerpen en vijf organisaties voor maatschappelijke opvang en beschermd/begeleid wonen. De versie is uitgebreid met een Vlaamse sociale kaart, een netwerkcirkel en op A3 formaat toekomstperspectieven per leefgebied. Zo helpen de organisaties jongeren om na te denken over hun toekomst.
 De Vlaamse KR8! wordt digitaal aangeboden en staat zo ter beschikking van het brede jeugdhulplandschap. Klik hier voor de Vlaamse digitale versie.

Wil je informatie en advies over KR8! of meer weten over de toepassing?

Neem contact op met Petra van Leeuwen.

Online exemplaar van KR8! downloaden?

Download KR8! hier

Fysiek exemplaar van KR8! Bestellen?

Er is een beperkt aantal fysieke exemplaren van KR8! beschikbaar (op = op). Heb je interesse? Het is mogelijk om maximaal 20 exemplaren af te nemen (geen verzendkosten). Neem hiervoor contact op met Marieke van Breukelen. Wil je een grotere oplage bestellen? Ook hiervoor kun je contact opnemen met Marieke van Breukelen.