De Amerikaanse schoolbus is eigenlijk een soort rijdend buurthuis. Iedere twee weken doet de bus de tien dorpen én de stad Emmeloord in de Noordoostpolder aan. Er is ruimte voor een kopje koffie of thee en ontmoetingen. Kernwoorden van het Rondreizend Gezelschap zijn gastvrijheid, gelijkwaardigheid en wederkerigheid. De bus werd aangeschaft door Bureau Herstelondersteuning, een onderdeel van Kwintes, maar het project wordt zelfstandig gerund door mensen verbonden aan de herstelbeweging*.

Trekpleister

Vandaag staat de bus in de dorpen Ens en Kraggenburg en in Emmeloord. Buschauffeur Hans is werkzaam bij Kwintes, maar bestuurt op zijn vrije dag als vrijwilliger de schoolbus. Hans: ‘Eenzaamheid wordt in Nederland onderschat, er zijn heel veel mensen die op zoek zijn naar verbinding. Ik ben een mensen-mens en vind het leuk om met mensen te praten. Het unieke is dat je probeert bij mensen binnen te komen, iedereen is welkom. De bus zelf is bijzonder, het is een soort trekpleister. Wat mijn inspireert om dit te doen? Het onbekende, aan het begin van de dag weet je nooit wie of wat je tegen gaat komen.’

Potje klaverjas

Ondertussen stappen twee gasten de bus binnen. De één, Gerrit, is een bekende. Hij komt iedere week een potje klaverjassen. Vandaag heeft hij ook een lekkere tompouce meegenomen. Meneer Ton ziet de bus vandaag voor het eerst van binnen. Hij had hem al wel eens in Marknesse zien staan, maar had toen geen tijd om even binnen te stappen. Als oud-vrachtwagenchauffeur is zijn interesse voor de oude schoolbus direct gewekt. De spelkaarten komen op tafel en al snel volgt een fanatiek potje klaverjas. Meneer Ton vertelt: ‘Ik woon in Ens, maar ken weinig mensen in dit dorp. Mijn vrouw kende iedereen. Er is hier ook geen actief verenigingsleven, maar ik maak makkelijk contact en ken in andere dorpen veel mensen. Toch is het wel heel leuk dat deze bus er nu is in Ens, lekker dicht bij huis.’ Na twee uur op het plein voor de supermarkt in Ens wordt de boel weer ingepakt en afscheid genomen van Gerrit en meneer Ton. Op naar het volgende dorp.

De bus probeert een plek te bieden waar mensen zich gehoord en gezien voelen.

Gehoord en gezien

Hillebrand is één van de vrijwilligers op de bus. Hij legt uit: ‘Het idee van de bus is ontstaan naar aanleiding van de vroegere SRV-bus, de zogenaamde boodschappenbus. Het is dienstbaar om naar mensen toe te komen. We richten ons niet per se op één doelgroep, eigenlijk is de doelgroep ‘iedereen’. In niet alle dorpen is een actief verenigingsleven en soms ervaren mensen een drempel om naar buurthuizen te komen. Wij draaien het eigenlijk om en komen naar de mensen toe. We bieden in eerste instantie geen activiteiten aan, maar faciliteren wat mensen zelf willen doen. Dat kan klaverjas zijn, tekenen of een praatje maken.’

Xander is medewerker bij Bureau Herstelondersteuning, Kwintes. Xander: ‘We zijn overtuigd van de waarde van verbinding en werkelijk contact tussen mensen. Verbinding is als zuurstof, voor iedereen op dagelijkse basis belangrijk. Toch is het niet voor iedereen vanzelfsprekend. De bus probeert een plek te bieden waar mensen zich gehoord en gezien voelen. We vinden het belangrijk dat we betrouwbaar zijn. Het gaat om trouw en vertrouwen. De bus komt terug, op vaste dagen en tijden om ontmoetingen en van daaruit relaties aan te gaan. Ik vind het mooi om te zien dat mensen met een glimlach weer naar huis gaan. Vanuit het idee dat we samen zijn geweest en dat dat van betekenis is geweest.’

Daniël, één van de vrijwilligers, vertelt: ‘Ik vind het contact met mensen fijn, ik vind het waardevol als ik het gevoel heb iets voor een ander te kunnen betekenen. Wij staan open voor iedereen, we willen dat mensen zich gekend voelen. Ik vind het mooi dat bij dit vrijwilligerswerk als ‘extraatje’ komt dat ik mijn ervaring in kan zetten om anderen te helpen.’

Wij werken vanuit het principe van wederkerigheid. Door iets over jezelf te vertellen kan de ander ook de ruimte voelen om zich te tonen. Vanuit herkenning en erkenning ontstaat er verbinding.

Geen hulpverlening

Xander benadrukt dat de bus géén hulpverlening biedt. ‘Het Rondreizend Gezelschap bestaat uit mensen die, in de breedste zin van het woord, levenservaring hebben opgedaan. Misschien maakt die ervaring dat we andersoortige ontmoetingen kunnen aangaan, ontmoetingen die beginnen bij gastvrij zijn naar de ander.’ Hillebrand: ‘Soms kan een kwetsbaar onderwerp ter sprake komen en dan kan je iets vertellen over je eigen ervaring. Wij werken vanuit het principe van wederkerigheid. Door iets over jezelf te vertellen kan de ander ook de ruimte voelen om zich te laten zien. Vanuit herkenning en erkenning ontstaat er verbinding.’ Vrijwilliger Paul: ‘Het doel is om er voor mensen te zijn, zodat ze gezien en gehoord worden. Het gaat over waardigheid. Ik kan mijn ervaringskennis inzetten om herkenning te bieden, om de ander te tonen dat er overeenkomsten zijn. En wij bouwen geen dossiers op van mensen en plakken ook geen etiketten.’

Verschil met een buurthuis?

Wat is dan het verschil met een buurthuis? Hillebrand: ‘De schoolbus is mobiel en kan daardoor iedere twee weken in tien dorpen en in Emmeloord haar deuren openen. Het Rondreizend Gezelschap is een team van mensen die steeds opnieuw terugkeren naar het dorp maar geen bekenden vanuit het dorp zijn. Dat maakt soms net het verschil in de ruimte die mensen voelen om hun verhalen te vertellen. Ten slotte is dit project gevormd door mensen met levenservaring in de breedste zin van het woord.’

Emmeloord is de laatste plek waar de bus vandaag te vinden is. Wouter, ook een vaste gast in de bus, vertelt dat hij vooral veel gezelligheid vindt in de bus. Xander kan dat beamen: ‘De definitie van gezelligheid is toch een soort van verbinding.’

*In de herstelbeweging hebben mensen elkaar ontmoet die een psychische kwetsbaarheid hebben en zich hervinden. Herstel gaat niet zozeer over beter worden of genezen, maar juist over het grip krijgen op de kwetsbaarheid en zoeken naar zin- en betekenisgeving in het leven.

Foto's door: Dieuwertje Photography