Movisies 2 - juni 2020

Wie is wie? • Lori van Egmond is directeur van Vriendendiensten Deventer. Naast maatjesactiviteiten en twee zelfregie- en herstelcentra in Deventer en in Raalte, biedt Vriendendiensten onafhan- kelijke ggz-cliëntondersteuning in de gemeenten Deventer, Olst-Wijhe, Raalte en Voorst. • Irene Witjens is hoofd van U Centraal en lid van de directieraad. U Centraal is een stedelijke welzijnsorganisatie in Utrecht. Professionals en vrijwilligers bieden informatie, advies, contact en praktische hulp. U Centraal wijst de weg aan iedereen die woont, werkt of zorgt in Utrecht. • Gijs van Leeuwen is beleidsadviseur, afdeling Maatschappe- lijke Ontwikkeling, van gemeente Utrecht. Vaker bellen Door de contactbeperkende maatregelen en het afnemende aantal vragen gaan cliëntondersteuners anders te werk in coronatijd. ‘Onze cliëntondersteuners stellen zich proactief op en bellen alle cliënten die zij kennen. Soms gewoon voor een praatje, maar vooral ook om te vragen wat er speelt en waar zij tegenaan lopen’, aldus Van Egmond. Deze verschuiving in werkzaamheden is in meerdere gemeenten te zien. Cliëntondersteuners signaleren, net als veel andere professionals, meer eenzaamheid. Zij bieden nu vaker soci- aal-emotionele ondersteuning in plaats van dat ze inwoners bijstaan in gesprekken met de gemeente of andere instanties. Coronaproof lokaal Die sociaal-emotionele ondersteuning gebeurt meestal telefonisch of via beeldbellen. Van Egmond: ‘Maar voor mensen die niet digitaal vaardig zijn, hebben we een coronaproof lokaal ingericht. Dat grote lokaal heeft twee uitgangen, wordt na ieder bezoek ontsmet en voldoet aan de richtlijnen van het RIVM. Daar kunnen fysieke afspraken wel doorgaan.’ Ze heeft nog een tip als bewoners niet digitaal vaardig zijn. ‘Onze cliëntondersteuners gaan soms ook wandelen als persoonlijk contact noodzakelijk is.’ Eerste lijn Ook helpt het om op een meer outreachende manier te werken en contacten te leggen met andere professionals waar nog wel vragen binnenkomen, zoals bijvoorbeeld de eerstelijnshulpverlening. ‘Hierdoor worden mensen bereikt die eerder nog niet in beeld waren bij cliëntondersteuners, maar die wellicht toch een vraag hebben.’ In Utrecht was al sprake van een goede samenwerking met bijvoorbeeld buurtteams en informele partners in de wijk. Die Project Koplopers cliëntondersteuning Gemeenten werken binnen het project Koplopers cliëntondersteuning aan het verbeteren van het aanbod, de vindbaarheid en de kwaliteit van cliëntondersteuning. Daarbij inspireren zij hun buurtgemeenten. Movisie voert het project uit. Het project is een initiatief van de VNG, Ieder(in) en de Koepel Adviesraden Sociaal Domein. Lees meer over het koploperproject op movisie.nl/ cliëntondersteuning. samenwerking wordt nu optimaal benut en zelfs uitgebreid met andere partners uit de eerste lijn, zoals huisartsen. Irene Witjens: ‘Doordat deze partners vertrouwd zijn met cliëntondersteuning verwijzen zij snel door. We communiceren in deze periode nóg actiever over de meerwaarde van cliëntondersteuning en de bereikbaarheid.’ Gevolgen? Het blijft nog gissen wat de gevolgen zijn van de coronacrisis voor bewoners en cliëntondersteuners. De versoepeling van de coronamaatregelen lijkt te leiden tot een toename van de hulp- en ondersteuningsvragen. Witjens licht toe: ‘Nu de coronamaatregelen wat versoepeld worden en het fysieke contact weer deels is toegestaan, zien we langzaamaan meer vragen binnenkomen voor cliëntondersteuning. Ook bereiden we ons voor om weer fysiek in de wijk aanwezig te zijn zodra dat kan. Dat is vooral belangrijk in wijken waar we inschatten dat er veel uitgestelde vragen voor ondersteuning zijn. Dat zien we bij mensen die de taal niet spreken of minder digitaal vaardig zijn. Deze mensen bereik je nu minder goed.’ Nieuwe vragen De verwachting is dat de komende periode ook het type vraag verandert. Uit een eerste peiling van het NIBUD blijkt dat de kwetsbare werkenden het hardst worden getroffen, zoals jongeren, flexwerkers en zelfstandigen. Zij krijgen te maken met een inkomensdaling. ‘Wij verwachten dat een nieuwe groep mensen met specifieke corona-gerelateerde vragen zich aandient, bijvoorbeeld op financieel vlak’, geeft ook Witjens aan. Door de toenemende financiële en sociale onzekerheid, uitgestelde operaties en mensen die zelf coronapatiënt zijn geweest, zal een cliëntondersteuner voor een grotere groep mensen van meerwaarde kunnen zijn. Deze groep weet mogelijk niet goed van welke (corona-specifieke) ondersteuningsmaatregelen zij gebruik kunnen maken. Meer dan ooit is het belangrijk dat mensen de helpende hand van een cliëntondersteuner weten te vinden. Daarvoor is zichtbaarheid van cliëntondersteuning van belang. Dat is iets waar de gemeente een rol in kan spelen. In Deventer hebben we een coronaproof lokaal ingericht 36