te komen. Dat finishdoek past lang niet altijd bij de startpositie van een burger of cliënt. Een ervaringsdeskundige kan helpen hier anders naar te kijken.’ Wat kan een ervaringsdeskundige toevoegen? ‘Hij of zij kan het cliëntperspectief en de leefwereld centraal stellen als hét startpunt. Ten eerste door het inbrengen van kennis en ervaringen uit die leefwereld. Dat wordt vaak vergeten. De tweede stap die een ervaringsdeskundige kan zetten, is aandacht vragen en helpen om ruimte te maken voor het individuele proces van mensen. De mens moet het startpunt zijn, niet het finishdoek.’ Voordeel Beleidsmakers en andere professionals kunnen hun voordeel doen met het samenwerken met ervaringsdeskundigen. De Haan-Rissmann: ‘Je kunt daarmee toetsen: in hoeverre past het beleid bij de leefwereld, sluit het voldoende aan? Stel dat je sportschoenen maakt, maar niet met de sporter in gesprek gaat over zijn wensen en behoeften? Dan is de kans groot dat de schoenen niet passen en niet gedragen worden. Ervaringskennis biedt inzichten van binnenuit. Die hebben een andere waarde dan wat aan de tekentafel wordt bedacht en wat er in tabellen en grafieken staat.’ Spelbord ‘Vaak zitten wetenschappelijke en beroepskennis met elkaar aan tafel, spelend op hun gezamenlijke schaakbord. Ervaringskennis mag dan soms wel plaatsnemen aan de tafel, maar schaken kun je maar met zijn tweeën doen. Als je ervaringskennis daadwerkelijk als derde bron wilt ontsluiten, heb je een ander spelbord nodig. Een nieuw spelbord waar drie spelers aan mee kunnen doen, zodat er sprake is van co-creatie. Zo bereik je gelijkwaardigheid en kun je van en met elkaar leren.’ Binnen en buiten Door in gesprek te gaan met mensen die eenzaamheid doorbroken hebben, komen nieuwe werkzame mechanismen aan het licht die hierbij helpen. Onderzoeker Jan Willem van de Maat vertelt: ‘Uit de gesprekken blijkt dat bij het doorbreken van eenzaamheid enerzijds aspecten in de binnenwereld van mensen een rol spelen, zoals zelfinzicht, zelfacceptatie en je open stellen. Anderzijds zijn aspecten in de buitenwereld van belang, zoals het ontmoeten van mensen die gelijkgestemd zijn en het ontvangen van waardering van anderen.’ Maatwerk ‘Ook helpt het mensen als de samenleving openstaat voor mensen die anders zijn. Het onderstreept eens te meer dat eenzaamheid doorbreken niet alleen een verantwoordelijkheid is van het individu, maar ook van de sociale omgeving en samenleving als geheel. Wat we wel uit grootschalig wetenschappelijk onderzoek weten, is dat maatwerk het beste werkt in de aanpak van eenzaamheid. Dat blijkt ook nu weer. Er is geen ei van Columbus, je moet aansluiten bij de leefwereld, behoeften en capaciteiten van de mens. Door ervaringskennis te benutten, kom je een stap verder bij de aansluiting van beleid op de leefwereld.’ Ervaringskennis aan tafel Er is een omslag in denken nodig, aldus Van de Maat. ‘Het zou mooi zijn als professionals en beleidsmakers zich afvragen: verwerken wij ervaringskennis op de juiste manier in het beleid en het aanbod? Op cruciale momenten waarop beslissingen genomen worden, bijvoorbeeld tijdens een aanbestedingsproces, moet je ervaringskennis in je afwegingen meenemen. Dat kan natuurlijk door ervaringsdeskundigen uit de regio aan tafel uit te nodigen en de inzichten uit de infographic op tafel te leggen. Mijn advies? Zet je professionele pet af en kijk vanuit de menselijke maat naar het vraagstuk. Dat vraagt om een omslag in denken: baseer beleid niet alleen op algemene wetenschappelijke kennis en cijfers, maar vraag je ook af of de beoogde projecten en ondersteuning goed aansluiten bij de situatie en leefwereld van de mensen om wie het gaat.’ Infographic over eenzaamheid Met de infographic ‘Doorbreken van eenzaamheid’ laat Movisie zien welke aspecten van belang zijn bij het doorbreken van eenzaamheid volgens mensen die er ervaring mee hebben. De infographic is gebaseerd op interviews met 16 ervaringsdeskundigen tussen de 45 en 65 jaar. De interviews zijn uitgevoerd voor het onderzoek ‘Wat werkt bij het doorbreken van eenzaamheid? Mensen met ervaring aan het woord’. Dit onderzoek wordt in 2022 gepubliceerd. Meer informatie: movisie.nl/doorbreken-eenzaamheid De mens moet het startpunt zijn, niet het finishdoek 21
RkJQdWJsaXNoZXIy OTE0NDk=