Movisies 2 - juni 2022

Signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling zijn soms moeilijk te benoemen en over te dragen. Maar dat is wél belangrijk als je bijvoorbeeld wilt weten of een melding bij Veilig Thuis nodig is. Het Kompas helpt om signalen concreet te maken. Door: Maud Schuit Caroline van den Brink van het wijkteam Amersfoort was nauw betrokken bij de ontwikkeling van het Kompas. ‘Wij zaten in Amersfoort met alle aandachtsfunctionarissen bij elkaar. We hadden allemaal verschillende verhalen en we gebruikten verschillende instrumenten om vermoedens van geweld in kaart te brengen. Helemaal niet handig! Bovendien was geen enkel instrument geschikt voor onze doelgroep, inwoners van 0 tot 100 jaar.’ Kompas En zo zijn er meer professionals die behoefte hebben aan één instrument om de veiligheid te kunnen inschatten voor cliënten van alle leeftijden. Het Kompas is een product van het Movisie-programma Integraal werken in de wijk. Daarin wordt samengewerkt met het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, het Nederlands Jeugdinstituut, Vilans en de Werkplaatsen Sociaal domein. Het Kompas is tot stand gekomen in overleg met medewerkers Voor jezelf Ze benadrukt dat het Kompas een ondersteuningsinstrument is. ‘Het Kompas is absoluut niet diagnostisch of gericht op waarheidsvinding. Je verzamelt informatie en onderbouwt je gevoel. Maar de beslissing over wat je doet met de informatie is aan jou als professional. Gebruik jouw vakmanschap om de juiste afweging te maken. Het Kompas is bedoeld voor jezelf, om jouw vermoedens concreet te maken door ze nader te verkennen. Niet als vragenlijst om in het gezin te gebruiken of in het cliëntendossier op te slaan.’ Het invullen van het Kompas is een momentopname. Als professional schat je de situatie in op basis van wat je op dat moment weet. Wanneer veel informatie ontbreekt of onbekend is, kan dit aanleiding zijn om de situatie verder uit te zoeken. Kooiman geeft als tip aan professionals: ‘Bespreek je bevindingen met een collega. Het blijkt meerwaarde te hebben als iemand die niet bij de casus betrokken is, meekijkt en vragen stelt.’ Meer informatie vind je op movisie.nl/ kompas-huiselijkgeweldkindermishandeling. Wat zijn goede manieren om omstanders te laten ingrijpen bij situaties als straatintimidatie en seksueel geweld? Die vraag staat centraal in Grensoverschrijdend gedrag aanpakken, een nieuwe publicatie van Movisie. Door: Zsuzsa Kovács We kennen allemaal voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag. Denk aan racistische uitlatingen in voetbalstadions of seksueel grensoverschrijdend gedrag op straat of bij de sportclub. Zowel bij overheden als bij burgers groeit het besef dat er meer moet gebeuren aan de veiligheid op straat. Ingrijpen helpt echt De gemeente Utrecht heeft sinds 2021 een meldpunt voor straatintimidatie. Aanleiding is een onderzoek waaruit blijkt dat bijna de helft van de bewoners van Utrecht straatintimidatie ervaart. De gemeente Amsterdam heeft een aanpak ontwikkeld die straatintimidatie zichtbaar maakt en laat zien welke trainingen er zijn voor slachtoffers en omstanders. Mensen die getuige zijn van grensoverschrijdend gedrag spelen een belangrijke rol bij het aanpakken ervan. Vaak kan grensoverschrijdend gedrag worden beëindigd door het gedrag tijdig te signaleren, bespreekbaar te maken en een sociale norm te stellen. Uit een onlangs gepubliceerd proefschrift van Peter Ejbye-Ernst naar straatruzies in Amsterdam blijkt dat ingrijpen door vreemden in zes van de tien gevallen tot het stoppen van geweld leidt. Ook vermindert ingrijpen de schade die het slachtoffer oploopt. Drempels wegnemen Toch grijpen omstanders vaak niet in. Dat heeft verschillende oorzaken. Soms herkennen zij een situatie niet als grensoverschrijdend, soms zijn ze bang om in te grijpen of weten zij niet hoe ze precies moeten handelen. Zogenoemde ‘omstanderinterventies’ kunnen deze drempels wegnemen. Zij helpen omstanders en professionals om problematisch en grensoverschrijdend gedrag te signaleren, de ernst van de situatie in te schatten, hun moed en verantwoordelijkheidsgevoel te vergroten en vervolgens op een geschikte en veilige manier te handelen. Zeven voorwaarden Movisie ontwikkelde een infographic die helder in beeld brengt welke drempels omstanders ervaren en met welke interventies je omstanders en professionals kunt helpen. Een effectieve interventie voldoet aan de volgende zeven voorwaarden: Nieuwe publicatie over rol van omstanders bij geweld Hulpmiddel voor professionals Je staat erbij en je kijkt ernaar Signalen van huiselijk geweld kun je concreet maken van de stichting Wijkteams Amersfoort en beproefd door medewerkers van zeven andere organisaties. De meesten van hen hadden minimaal vijf jaar ervaring met casussen waarin sprake is van huiselijk geweld en kindermishandeling. Zo werkt het Het Kompas volgt de stappen van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Het invullen ervan helpt professionals bij het benoemen van de signalen, risicofactoren en beschermende factoren. Annelies Kooiman, adviseur Integraal werken in de wijk bij Movisie, beschrijft hoe het Kompas in elkaar zit. ‘Je begint met aangeven welk soort mishandeling je wilt verkennen. Kindermishandeling, partnergeweld, ouderenmishandeling… Je brengt systematisch concrete feiten, signalen, risicofactoren en ook beschermende factoren in kaart. Je checkt diverse punten die kunnen voorkomen in het huishouden waar je mee te maken hebt. Deze aandachtspunten komen uit bestaande vragenlijsten. Zo maak je je vermoedens concreet.’ • In het interventieprogramma zijn alle elementen van het Bystander Intervention Model opgenomen. • Het programma is inhoudelijk gefocust op het specifieke grensoverschrijdende gedrag. • In de interventie zijn theoretische kennis en praktische vaardigheden gecombineerd, toegespitst op de kenmerken van het specifieke grensoverschrijdende gedrag. • De vaardigheden die aangeleerd worden, zijn geoefend, bijvoorbeeld in rollenspellen. • De aangereikte vaardigheden focussen op de kenmerken van de specifieke grensoverschrijdende situatie. • De interventie is geëvalueerd en de effectiviteit ervan is gemonitord. • Hoe langer het interventieprogramma duurt, hoe effectiever het is. De publicatie Grensoverschrijdend gedrag aanpakken vind je hier: movisie.nl/ omstanders-activeren. In Amsterdam stopt het geweld in zes van de tien gevallen als een vreemde ingrijpt Beoordelen en aanpakken van (ex-)partnergeweld Hoe weet je als professional of gedrag in een relatie over een grens gaat? Wat te doen als er sprake lijkt te zijn van (ex-)partnergeweld? RelatieWijs is een methodiek die je hierbij helpt. (Ex-)partnergeweld is de meest voorkomende vorm van geweld in Nederland. Het is lastig om aan te pakken, omdat het om volwassenen gaat die zelf verantwoordelijk zijn voor hun gedrag. In RelatieWijs wordt het gedrag van de partners bekeken vanuit een aantal criteria: is er wederzijdse toestemming, hoe zit het met de vrijwilligheid en gelijkwaardigheid, is Om dit te leren kun je vanaf 2023 een Basistraining en Train-de-trainer RelatieWijs volgen, zodat je zicht krijgt op de systematiek. Je leert tools inzetten in cliëntcontacten en in teams, zodat je je kennis kunt overdragen aan collega's. RelatieWijs heeft een handleiding met de tools en achtergrondinformatie over relaties. De casuïstiek wordt beschikbaar gesteld bij het volgen van de trainingen. Voor meer informatie: zie movisie.nl/ publicatie/digitale-handleiding-relatiewijs. er sprake van zelfbeschikking, is er respect voor jezelf en de ander en past het gedrag in de omgeving? Zo kun je het gedrag duiden en beoordelen en leer je objectiever te kijken naar grensoverschrijdend gedrag. Professionals krijgen een gedeeld kader, waarbij zij eenzelfde taal leren spreken en ze sneller kunnen handelen bij deze complexe problematiek. 10 11

RkJQdWJsaXNoZXIy OTE0NDk=