Tekst: Marcel Ham | Foto: Willeke Duijvekam We mogen meer oog hebben voor machtsongelijkheid, zeker als het om jongeren gaat. De Braziliaanse pedagoog Paulo Freire kan ons daarbij goede diensten bewijzen in deze gepolariseerde tijden, vindt bijzonder hoogleraar Femke Kaulingfreks. Ze koos dit als thema voor haar Participatielezing op 20 april 2023. Femke Kaulingfreks werd begin 2023 benoemd tot bijzonder hoogleraar op de Wibautleerstoel aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Ze is daarnaast lector Jeugd en Samenleving bij Hogeschool Inholland in Amsterdam, een functie die ze sinds 2018 vervult en van waaruit ze zich veelvuldig liet horen in het publieke debat. Vaak met als invalshoek hoe jongeren kijken en denken. In coronatijd hield ze premier Rutte voor: rellende jongeren wegzetten als ’losgelagen idioten’ is kortzichtig. In een voor haar typerend betoog stelde ze: ’We moeten ons serieus verhouden tot hun belevingswereld en sociale context.’ Veel van haar onderzoek gaat erover dat we dat veel te weinig doen. Je vertrekt in je Participatielezing vanuit het gegeven dat jongeren weinig vertrouwen hebben in de overheid. Waar komt hun wantrouwen vandaan? ’Een grote gemene deler is dat jongeren het gevoel hebben dat de overheid wel beslissingen neemt over hun leven, maar dat de mensen van de overheid die dat doen geen zicht hebben op hoe hun leven eruitziet. Dat ze er geen gevoel bij hebben en zelf geen vergelijkbare ervaringen hebben, maar wel een vooropgezette agenda. Jongeren zijn afgehaakt van politiek als formeel systeem, maar maken zich wel druk over maatschappelijke thema’s Een goed voorbeeld is een burgemeester van een grote stad die in coronatijd in gesprek zou gaan met jongeren op een mbo. Die burgemeester bleek vooral te zijn gekomen om de mbo’ers ervan te overtuigen dat ze PARTICIPATIELEZING 2023 Femke Kaulingfreks: ’Ik denk dat veel jongeren geen behoefte hebben aan meer participatie van de soort waaraan we nu gewend zijn, waarbij volwassenen de spelregels bepalen en jongeren op hun voorwaarden mee mogen doen.’ Femke Kaulingfreks ’ Beschouw jongeren als expert’ zich moesten laten vaccineren. Later stond er een jongen op die zei: ’Het is altijd hetzelfde liedje, dan komen we opdraven omdat een politicus zegt naar ons te willen luisteren, maar dan blijkt die politicus weer te komen vertellen wat wij moeten doen.’ Die burgemeester kwam met waarschuwingen en voorschriften: ’Als je je niet laat vaccineren kan je oude oma of buurvrouw ook ziek worden.’ Voor de zorgen van de jongeren was heel weinig ruimte in het gesprek, bijvoorbeeld dat ze door de avondklok niet meer konden sporten en dat ze ook wantrouwig waren over de bijwerkingen van een vaccinatie.’ Jij verzet je tegen het idee dat jongeren afgehaakt zouden zijn omdat ze vaak niet stemmen. Wat zie jij dan? ’Ze zijn afgehaakt van de politiek als formeel systeem, maar maken zich wel heel druk over maatschappelijke thema’s. Een jongere zei in een interview met een collega van mij bijvoorbeeld: ’Politiek interesseert mij 25
RkJQdWJsaXNoZXIy OTE0NDk=