Movisies 2023

Met haar pensionering in zicht blikt Wentzel terug op haar werkzame leven: een bewogen loopbaan waarin haar inzet voor vrouwenemancipatie centraal stond. En vooral voor seksespecifieke hulpverlening en kennisoverdracht over de aanpak en bewustwording van (seksueel) ongewenst gedrag. In verschillende rollen heeft ze zich met deze thema’s beziggehouden, ook binnen Movisie waar ze sinds de oprichting in 2007 werkzaam is geweest. ’Het persoonlijke is politiek’ luidt haar levensmotto: ze heeft altijd willen voorleven wat ze predikt en haar eigen ervaringen meegenomen in haar professionele ontwikkeling. Wat dat laatste betreft doet het haar deugd dat Movisie ervaringsdeskundigheid steeds serieuzer neemt en een volwaardige plek in de organisatie heeft gegeven. Vechtersmentaliteit Van huis uit kreeg ze mee dat ’leren en verder komen’ belangrijk was. ’Thuis hoefde ik niet te helpen. ’Ga je huiswerk maar maken’, zei mijn moeder altijd. Mijn vader was bankdirecteur en zijn tijd ver vooruit. Hij kreeg veel tegenwerking van zijn traditionele collega’s, zeker wanneer hij jonge capabele meiden een hogere functie gaf. Maar hij bleef overeind staan, ondanks de stress. Die vechtersmentaliteit heb ik ook. Ik heb een lange adem, zeker bij tegenslag.’ Vormend voor de richting van haar loopbaan waren haar ervaringen als groepsleidster op een groep met moeilijk opvoedbare meiden, begin jaren tachtig. De meeste meisjes waren seksueel misbruikt. En hoewel dit bekend was, was er toen nog weinig aandacht voor de trauma’s en agressie die dat gaf, vooral richting andere vrouwelijk begeleiders. Meteen op de eerste dag was ze getuige van een aanval waarbij een collega een mes op de keel werd gezet. Daar werd niets mee gedaan. Later werd ze zelf ook door een pupil aangevallen en vocht ze terug. Ook was er een groepscoördinator die Wentzel meerdere malen van achteren bij haar heupen greep in het bijzijn van de pupillen. Pas toen zij hetzelfde bij hem deed, hield hij ermee op. Toen ze het gedrag van deze - inmiddels vertrokken collega - alsnog aankaartte bij de directie, kreeg ze te horen: ’Dit mag niet meer gebeuren.’ En daarmee was de kous af. Secundaire traumatisering Deze heftige ervaringen en het gebrek aan steun maakten haar ziek, een jaar lag ze er helemaal uit. In die periode werd ze zich bewust van secundaire traumatisering (de onbewuste impact van andermans trauma) en het gebrek aan aandacht hiervoor. Het thema zou ze blijvend agenderen en opnemen in de vele trainingen, die ze ook nu nog geeft aan professionals. Aanvankelijk nam ze echter doelbewust afstand van de heftige problematiek. Ze ging aan de slag als universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam. Daar ontwikkelde ze de succesvolle leergang Vrouw en Management. Via de Leergangen Vrouwenhulpverlening, gericht op hulpverlening aan vrouwen (met misbruikervaringen), kwam ze na een fusie terecht bij TransAct. Deze landelijke organisatie was gericht op de verbetering van de zorg aan vrouwen en mannen en bestrijding van seksueel geweld. TransAct ging in 2007 op in het grotere Movisie. Ondertussen was Wentzel ook moeder van een zoon en dochter geworden. Haar man runde grotendeels het huishouden en zorgde voor de kinderen. ’Mijn carrière zou onmogelijk geweest zijn zonder zijn onophoudelijke steun en liefde’, zegt ze hierover. Methodieken en trainingen Binnen Movisie ontwikkelde Wentzel diverse trainingen en ze agendeerde via publicaties en congressen aandacht voor kinderen die getuige zijn geweest van huiselijk geweld. Ze werkte jaren mee aan de Wet Meldcode en werd co-auteur van het Basisboek huiselijk geweld, verplichte vakliteratuur voor opleidingen in het sociaal-agogisch domein. Ook stond ze aan de wieg van de vertaalslag en uitrol van een in België ontwikkelde methodiek om seksueel gezond en ongezond gedrag bij kinderen en jongeren te beoordelen en te bespreken: het zogeheten Vlaggensysteem. Via een Train-de-trainer constructie leidden Wentzel en haar collega’s honderden mensen op die deze methodiek vervolgens zelf weer doorgaven aan collega’s. De laatste jaren verfijnt zij de eerder ontwikkelde methodiek RelatieWijs, een aanpak gericht op de aanpak van geweld tussen (ex-) partners. ’We weten dat dit de meest voorkomende vorm van geweld is achter de voordeur INTERVIEW en professionals vinden dit een lastig thema. Om te kijken of er sprake is van (on)gezond relationeel gedrag hebben we een methodiek ontwikkeld waarmee je aan de hand van criteria gedrag kan duiden. Hierdoor wordt gedrag tastbaar en ontstaat een gezamenlijke taal.’ Ze somt op: ’Is er sprake van wederzijdse toestemming? Is het gedrag vrijwillig of komt er (subtiele) druk aan te pas? Hoe zit het met de gelijkwaardigheid? Past het gedrag binnen de context en bij de leeftijd? Getuigt het gedrag van zelfbeschikking en is er respect voor jezelf en de ander? Dit noemen we het normstellend kader. Op basis van deze criteria ontwikkelen we een tool tegen grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer.’ Benut onze kennis en methodieken en ga niet allemaal het wiel opnieuw uitvinden Benut onze kennis In 2022 organiseerde Wentzel ook sessies binnen Movisie rondom vragen als: hoe gaan wij met elkaar om? Wat zijn onze waarden en normen? Komt grensoverschrijdend gedrag bij ons ook voor? Hieruit kwam onder meer naar voren dat wat de één grensoverschrijdend vindt, een ander niet erg vindt. ’Begrijpelijk, want iedereen neemt eigen ervaringen mee. Als het hierbij blijft, helpt het echter niet om gedrag te duiden en te beoordelen’, zegt Wentzel, die blijft hameren op het normstellend kader. Ze pleit ervoor om in de geliberaliseerde samenleving naar het collectieve te kijken met behoud van de verschillen. Daar ligt wat haar betreft zowel een uitdaging als een opdracht voor Movisie. ’We mogen nog veel meer naar buiten treden en minder bescheiden zijn. Ook buiten het sociaal domein. Ik juich het toe dat we meedenken over grensoverschrijdend gedrag bij studenten- en sportverenigingen en dat we onderzoek doen naar grensoverschrijdend gedrag in de entertainmentindustrie. We participeren in het nationaal programma van Mariëtte Hamer, regeringscommissaris grensoverschrijdend gedrag. We hebben veel expertise en kennis op dit terrein. Tegen participanten in dit programma zou ik willen zeggen: benut onze kennis en methodieken en ga niet allemaal het wiel opnieuw uitvinden.’ WENDELA WENTZEL (1956) studeerde klinische pedagogiek en is vanaf de oprichting in 2007 voor Movisie werkzaam geweest. In 2023 gaat ze met pensioen, maar ze blijft als coach bij Movisie betrokken om jongere collega’s wegwijs te maken en te inspireren. 39

RkJQdWJsaXNoZXIy OTE0NDk=