VISIE Als je de mensen die kampen met bestaansonzekerheid niet kent, dan heb je in een democratie een enorm probleem. Dan beslist de meerderheid over mensen die ze niet kennen en die niet mogen meedoen, schrijft Marc Mulder van Movisie. Als we het hebben over bestaanszekerheid, dan gaat het erom wat mensen meemaken als zij te maken krijgen met grote onzekerheid in hun bestaan. Wat deze fundamentele onzekerheid betekent voor hun leven en welke invloed bestaansonzekerheid heeft op wie ze zijn en op wie ze kunnen zijn. Mensen zijn verschillend en niet ieder mens reageert hetzelfde, maar onzekerheid in je bestaan heeft invloed op iedereen die het meemaakt. Als we willen begrijpen wat dit met een mens doet en wat dit met het leven van de mens kan doen, dan zullen we moeten luisteren naar de mensen die dit meemaken of die dit hebben meegemaakt. We zullen moeten weten hoe we beter rekening houden met de gevolgen voor mensen. We zullen moeten leren hoe we dingen anders kunnen organiseren, zodat we de gevolgen van onzekerheid in het bestaan kunnen voorkomen. Eigenwaarde en zelfvertrouwen Door naar hen te luisteren en hun worsteling met het onzekere bestaan te zien, leer je de werkelijkheid van deze mensen kennen. Je ziet de struikelblokken en belemmeringen waar zij mee te maken krijgen. Je ziet de moeite die ze doen, de goede wil, het falen en de veerkracht. Je ziet de hoop en de wanhoop, de kracht en de onderling solidariteit. Je ziet waar uitzichtloosheid ontstaat en waar geloof in de toekomst nog bestaat. Als je hen kent, dan weet je dat mensen veranderen. Levend onder druk, stress en uitzichtloosheid verdwijnt de eigenwaarde en zelfvertrouwen. Voor hen is het onvoorstelbaar dat de samenleving niet lijkt te weten wat het is om in grote onzekerheid te leven. Nog onvoorstelbaarder is het idee dat men het wel weet, maar dat er gewoon geen aandacht is voor jouw problemen. Het gevoel om erbij te horen en mee te doen in onze samenleving verdwijnt. Met afstand kijkend naar de problemen van anderen is het makkelijk oordelen. Buitenstaanders zijn een betere arme, een betere werkloze en een betere zieke dan de mensen die het meemaken. Het gaat niet om hoe jij denkt dat je ermee om zou gaan, maar om de volledige realiteit van de mensen die het nu meemaken. Met het makkelijke oordeel van de buitenstaander ontstaat beeldvorming. Niet langer is de dagelijkse realiteit van mensen bepalend, maar het beeld dat geschetst wordt. Dit beeld wortelt zich in de samenleving naarmate het meer uitgedragen wordt door politiek en wordt nog eens versterkt doordat het de grondslag gaat vormen van beleid. Als je mensen leert kennen, leer je dat je dingen op een andere manier moet doen Ervaringsdeskundigen Dit proces, van beeldvorming op basis van politiek en beleid die niet in overeenstemming is met de realiteit van de mensen waarover het gaat, verergert het gevoel er niet bij te horen. Het versterkt het besef dat je niet meetelt en dat er geen werkelijke aandacht is voor de harde realiteit van leven in bestaansonzekerheid. Als je de mensen die te maken hebben met bestaansonzekerheid niet kent, dan heb je in een democratie een enorm probleem. Dan beslist namelijk de meerderheid over mensen die ze niet kennen en die niet mogen meedoen. Als je mensen leert kennen, dan kun je leren van wat mensen ervaren en wat dat met hun leven doet. Dan leer je dat je sommige dingen op een andere manier moet doen. Dan weet je wat de meeste aandacht verdient. Dan zie je welke belemmeringen je moet wegnemen. De overheid kan niet zonder de ervaringskennis die je vindt bij ervaringsdeskundigen en mensen die het zelf meegemaakt hebben. Marc Mulder is senior ervaringsdeskundige bij Movisie De overheid kan niet zonder ervaringskennis Tekst: Marc Mulder | Foto: Fred Tigelaar 13
RkJQdWJsaXNoZXIy OTE0NDk=