Movisies 2 - juni 2018

COLUMN Het afgelopen jaar was de aandacht voor seksueel grensoverschrijdend gedrag groot, denk alleen al aan de #MeToo-discussie. Wat mij opvalt: mensen met een beperking kwamen daarbij nauwelijks ter sprake. Terwijl al langer bekend is dat mensen met een (verstandelijke) beperking extra kwetsbaar zijn voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Uit onderzoek blijkt dat 61 procent van de vrouwen en 23 procent van de mannen ooit te maken heeft gehad met seksueel geweld, variërend van op een kwetsende manier aangeraakt worden tot verkrachting. De plegers zijn meestal mannen en vaak bekenden van het slachtoffer. Een minderheid van de plegers betreft professionals in de zorg. De gehandicaptensector is zich al jaren bewust van dit hardnekkige probleem en zit bepaald niet stil. In het onderwijs en in het speciaal onderwijs wordt nadrukkelijk aandacht geschonken aan seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Een voorbeeld is WIsH, een weerbaarheidstraining voor het (speciaal) onderwijs. Ook wordt er de laatste jaren veel aan gedaan om zorgverleners deskundiger te maken, er is een voorlichtingsprogramma ‘Lief, lijf en leven’ gemaakt en verschillende organisaties ontwikkelden programma’s om het thema bespreekbaar te maken. Veel van de gebruikte programma’s kennen geen wetenschappelijke onderbouwing. Dat geldt overigens niet voor Het Vlaggensysteem. Aan de hand van zes criteria kan je met dit systeem seksueel gedrag indelen in vier categorieën, aangeduid met verschil- lende kleuren vlaggen. Bij elk type gedrag krijgt de gebruiker een aangepaste reactie voorgesteld. Het Vlaggensysteem draagt bij aan het voorkomen en terugdringen van seksueel grensoverschrijdend gedrag, het biedt professionele opvoeders handvatten om seksueel gedrag adequaat te beoordelen, dit bespreekbaar te maken en om gepast te reageren. Uit onderzoek naar praktijkervaringen blijkt dat professionals Het Vlaggensysteem waarderen en dat ze beter kunnen aangeven of gedrag bij de seksuele ontwikkeling hoort. Zorgorganisatie Amarant Academie en Movisie hebben samen een e-learning ontwikkeld om met dit systeem te werken in de gehandicaptensector. Deze module besteedt aandacht aan gezond en ongezond seksueel gedrag en onderstreept het recht op een gezonde seksuele ontwikkeling. Kortom: de gehandicaptensector heeft seksualiteit en seksueel geweld hoog op de agenda staan. De komende periode willen we met input van deskundigen, bestuurders en ketenpartners nog meer scherpte in de aanpak. Dit betekent aandacht voor de thema’s intimiteit, relaties en seksualiteit in het ondersteuningsplan en vooral bespre- king met de cliënt. Er is dus blijvende aandacht voor de afhankelijkheid en kwetsbaarheid van mensen met een beperking en mogelijk (seksueel) geweld. We hebben daarom inmiddels ook goede afspraken gemaakt met de politie en het Openbaar Ministerie. Maar dit vraagt van organisaties, sociale wijkteams en de sector wel dat zij investeren. Zo kunnen we cliënten weerbaarder maken en houden, deskundigheid onder medewerkers bevorde- ren en zorgen voor voldoende opvang van zowel slachtoffers als plegers. Frank Bluiminck, Directeur Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland Mensen met een beperking... #WeToo? De gehandicaptensector heeft seksualiteit en seksueel geweld hoog op de agenda staan