Vrijwilliger
vertrouwensrelatie, signaleren
Vrijwilligers komen regelmatig achter de voordeur en kunnen merken dat mantelzorgers behoefte hebben aan een adempauze. Als vrijwilliger kun je hierover het gesprek aangaan met de mantelzorger of andere naasten. Dit is essentieel om overbelasting van een mantelzorger tijdig te signaleren en bespreekbaar te maken, juist vanuit de vertrouwensrelatie die een vrijwilliger vaak heeft. Zorg dat je de vraag niet bij jezelf houdt, maar anderen erbij betrekt. Bijvoorbeeld een mantelzorgconsulent of de coördinator vrijwilligerswerk. Daarmee help je om de juiste ondersteuning op de juiste plek te realiseren.
WMO-Consulent
samenwerken, signaleren
Een adempauze voor mantelzorgers door bijvoorbeeld dagbesteding, een vrijwilliger of logeerzorg kan overbelasting (en dure zorg) voorkomen. Laat mantelzorgers weten dat het belangrijk is dat zij goed voor zichzelf zorgen en dat je er als gemeente voor hen bent. Het Wmo-loket kan bijvoorbeeld samen met de mantelzorgondersteunende organisatie en de zorgbemiddelaar zoeken naar een passende oplossing. Maar het kan ook andersom: een zorgbemiddelaar of mantelzorgondersteuner heeft al een intake gedaan. Het is dan fijn dat je als Wmo-consulent deze aanvraag overneemt en snel respijtzorg kunt regelen. In ’s-Hertogenbosch hoeven de casemanagers nu niet meer via de ‘voordeur’. Zij vullen het aanvraagformulier in en regelen de beschikking vervolgens rechtstreeks met de Wmo-consulent. Dit scheelt tijd voor zowel mantelzorgers als professionals (lees meer in dit artikel: Beschikking dagopvang snel regelen via de casemanager dementie - In voor mantelzorg).
Inkoper bij gemeente of zorgkantoor
kwaliteitsborging en randvoorwaarden creëren
Als inkoper heb je de taak om ervoor te zorgen dat er voldoende respijtaanbod wordt ingekocht in de gemeente of regio, zoals dagbesteding en logeerzorg (ofwel kortdurend verblijf). De piramide respijtzorg brengt in kaart op welke manier respijteffect gewaarborgd kan worden en is geformuleerd vanuit de wens van mantelzorgers. Deze piramide kan dienen om het aanbod van zorginstellingen te toetsen. Naast het inkopen ben je ook in de gelegenheid randvoorwaarden te creëren. Zo dacht de inkoper van de gemeente Stein voorafgaand aan het opstellen van het inkoopdocument samen met anderen na over de contracteisen. Welke eisen zorgen voor een laagdrempelige, toegankelijke en professionele logeerzorg?
Besef ook dat als er geen gebruik gemaakt wordt van respijtzorg, dit niet direct betekent dat er geen aanbod nodig is. Dan is het zaak om te achterhalen waarom dit niet gebeurt. Oorzaken kunnen liggen bij de toegang, onbekendheid of gebruiksverlegenheid van mantelzorgers.
Zorg- welzijnsprofessional
signaleren, doorverwijzen
Als zorg- of welzijnsprofessional pak je de signalerende rol als het gaat om de behoefte aan een adempauze. Neem een actieve rol bij een warme overdracht om mantelzorgers op weg te helpen in de doorverwijzing. Het opnoemen van de mogelijkheden van respijtzorg is meestal niet voldoende. Bel bijvoorbeeld samen met een mantelzorger naar de mantelzorgconsulent of gemeente. Veel mantelzorgers zijn wat terughoudend in het aannemen van respijtzorg. Ze vinden het moeilijk om de zorg los te laten, al is het maar voor even. ‘Houd contact. Ik merk dat dat het belangrijkste is. Doordat je vertelt over jouw betrokkenheid weet de ander ook meer en merkt hij dat je verstand van zaken hebt’, zegt een wijkverpleegkundige.
Beleidsmedewerker gemeente
verbinden en faciliteren
De gemeente heeft een unieke positie als verbinder. Deze neutrale overzichtspositie maakt dat de gemeente goed weet wie er betrokken moeten worden. Elkaar kennen is het meest genoemde werkzame element uit het programma In voor mantelzorg-thuis. De gemeente heeft de mogelijkheid om de ontmoeting te faciliteren. De gemeente Leusden pakte deze rol tijdens de coronacrisis. Zij organiseerden een wekelijks overleg, waarin alle partijen uit zorg en welzijn aansloten, zowel de formele als de informele. In dit overleg werden de belangrijkste issues besproken en konden zo snel opgepakt worden.
Daarnaast heb je als beleidsmedewerker de unieke rol om samen met zorgaanbieders te controleren of het respijtaanbod goed aansluit bij de wensen van mantelzorgers. En of het aanbod echt toegankelijk is. De piramide van respijtzorg kan helpen om in kaart te brengen of het aanbod echt leidt tot het gewenste respijteffect.
Aanbieder van respijtzorg
Kwaliteit en bekendheid aanbod
Als manager of inkoper van een zorg- of welzijnsaanbieder heb je de rol om samen met de andere spelers een compleet aanbod aan respijtzorg te bieden. Zoek elkaar op en vul elkaar aan. De piramide respijtzorg kan helpen om te bepalen wat er mist en op welke manier jullie veilig en verantwoord respijtzorg kunnen bieden.
Verder is het heel belangrijk dat alle spelers in het veld, van mantelzorger tot huisarts tot Wmo-consulent, jullie aanbod kennen. Het actief uitdragen van het aanbod is van wezenlijk belang om goed gevonden te kunnen worden.