Groei zegt niets als je niet de juiste mensen bereikt

Door: Annette van den Bosch

Als je een idee voor een interventie hebt, wil je zo goed mogelijk je doel behalen. Dat zal niet vanaf het eerste moment door je hoofd spelen. Een idee start vanuit je hart, een gevoel dat je de wereld een beetje beter wilt maken. Maar als je voor kwaliteit wilt gaan, moet je helder hebben wat je met de interventie wilt bereiken, of je de juiste dingen doet en of je die dingen goed doet. Annette van den Bosch van Movisie sprak met Tekla Zwinkels en Jan Burgmeijer, de oprichters en ontwikkelaars van Fietsmaatjes.NL. Hoe werken zij aan de kwaliteit van hun initiatief?

Het aantal verschillende initiatieven dat Nederland telt is enorm en de inzet van vrijwilligers en ook professionals om al deze ideeën uit te voeren is tomeloos. Denk bijvoorbeeld aan initiatieven voor jongeren die een achterstand op school hebben of die je wilt activeren iets voor hun wijk te doen. Voor mensen met een GGZ-achtergrond die zich meer thuis willen voelen in de wijk of opvang nodig hebben. Voor mantelzorgers die een zware zorgtaak hebben. Of voor ouderen die eenzaam zijn. Als je een initiatief start vanuit je hart groeit het meestal organisch, het ontstaat en ontwikkelt met enthousiasme en doorzettingsvermogen. Maar naarmate het verder groeit, wordt het tijd om na te denken hoe je je organisatie en proces beter kunt structureren.

Opluchting

Hoe kun je je aanpak delen en overdragen, zodat anderen niet het wiel opnieuw uit hoeven te vinden? Het kan helpen om je aanpak, je manier van werken op papier te zetten. 'Het opschrijven in een handboek, gaf een enorme opluchting dat niet alles meer in mijn hoofd zat. Het structureerde mijn inzichten', zegt Tekla Zwinkels. Jan Burgmeijer vult aan: 'Zo zagen we waar de hiaten zitten. Bij het opzetten van het project doe je een aantal aannames 'hoe je aanpak werkt', het handboek biedt structuur om dan te denken waaróm dat zo is. Soms moet je dan nog iets uitzoeken, het helpt bij het onderbouwen.'

Waarom werkt het

Door het maken van een handboek kregen de ontwikkelaars van Fietsmaatjes zicht op de samenhang tussen het probleem, de doelgroep, doelen en activiteiten. Het doel en de gewenste effecten werkten zij uit in een overzichtelijk schema met de zogenoemde 'verandertheorie'. Ze maakten hierbij gebruik van het begrip Positieve Gezondheid. Dit begrip gaat uit van een bredere kijk op gezondheid en is uitgewerkt in zes elementen die bijdragen aan de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven. Door het maken van het schema ontstond een scherper beeld van de effecten die Fietsmaatjes in het leven van hun deelnemers beoogt en wat daarvoor nodig is.

Daarnaast biedt het concrete en meetbare aanknopingspunten om te onderzoeken of ze die effecten ook daadwerkelijk bereiken. Daarmee is het handboek geen papieren tijger, maar een logische stap in de groei van het project.

Continu jezelf blijven verbeteren

'De drive om het project constant te verbeteren voelen we sowieso, maar nu worden we door de coronamaatregelen gedwongen om ons aan te passen. De lokale Fietsmaatjes organisaties hebben verschillende oplossingen bedacht om de fietsen aan te passen. Het belangrijkste zijn de transparante plastic tussenschermen en de gezichtsschermen, voor het helpen bij het op en afstappen. Daarnaast is er een protocol ontwikkeld. We zien dat zo de lokale Fietsmaatjes organisaties weer een voor een zijn opgestart.

Het handboek is geen papieren tijger, maar een logische stap in de groei van het project

De juiste mensen bereiken

Fietsmaatjes.NL zegt heel stellig: voor ons is kwaliteit dat we meer mensen bereiken met ons project (groei in aantal) én dat dat ook de mensen zijn die ons het hardst nodig hebben (groei impact). Die twee sporen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Groei zegt niets als je niet de mensen bereikt die het hard nodig hebben. En: om de juiste mensen te bereiken is kennis nodig om hen te vinden én te motiveren om mee te (blijven) doen. Burgmeijer: 'We gebruiken kennis uit de Wat Werkt bij-dossiers van Movisie over maatjesprojecten, mantelzorgondersteuning, en de aanpak van eenzaamheid om onze vrijwilligers zo toe te rusten dat we de impact voor doelgroepen waarbij eenzaamheid speelt optimaliseren. Hoe kunnen we hen - niet incidenteel maar structureel - uit hun isolement halen? En hoe kunnen we de kans vergroten dat mantelzorgers de zorg even kunnen 'loslaten'? Dát is kwaliteitsverbetering. Wij proberen de coördinatoren van de lokale Fietsmaatjes organisaties zich daar bewust van te laten worden, en wij maken de materialen die zij daarvoor nodig hebben.'

Training voor startende initiatieven

Naast het handboek, dat alle lokale initiatieven ontvangen, is er een training voor startende initiatieven en zijn er ondersteunende materialen. Kennis van 'wat werkt' helpt om de aanpak te verbeteren en wordt vertaald in concrete informatiebladen met handvatten voor vrijwilligers. Het is bijvoorbeeld belangrijk om te goed te begrijpen onder welke voorwaarden vrijwilligers het prettig vinden om buiten te zijn en te genieten van het gezelschap van de ander. Dat draagt bij aan het gevoel van wederkerigheid.

Een landelijk netwerk

Burgmeijer: 'Fietsmaatjes.NL is het merk dat staat voor kwaliteit, de lokale Fietsmaatjes organisaties zijn de onmisbare dragers van het project. De lokale Fietsmaatjes zijn allemaal op zoek naar duurzame financiering en dat is makkelijker wanneer je kunt laten zien dat je onderdeel bent van een landelijk netwerk en samen werkt aan kwaliteitsverbetering.' Fietsmaatjes wil graag opgenomen worden in de databank Effectieve sociale interventies: 'Het is toch een vorm van erkenning. En we gebruiken het actief en met succes in onze marketing richting initiatiefnemers voor nieuwe locaties.'

Foto: Fietsmaatjes.NL