Movisies - maart 2019

een schuldhulpverleningsteam en een FACT- team. Via observaties van het teamoverleg, dagboeken van professionals, interviews en focusgroepen werd duidelijk hoe teams en individuele professionals besluiten nemen en wat daarbij van invloed is. Split second Professionals nemen iedere dag besluiten, vaak in ‘een split second’. Hoewel formeel en informeel overleg regelmatig plaatsvindt, is professionele besluitvorming vooral indi- viduele besluitvorming. In het teamoverleg wordt besloten over praktische zaken: het wat, wie en wanneer. Terugkerende dilem- ma’s zoals ‘hoe lang begeleid je mensen als het beleid kortdurende trajecten wil?’, worden nauwelijks met het team uitgediept. Ook het gezamenlijk bespreken en besluiten over de visie en opdracht van het team gebeurt weinig. Of dit onderwerp wordt doorgeschoven naar volgende overleggen. Intuïtie Zelf ervaren professionals besluitvorming als een zoektocht. Ze nemen op basis van intuïtie en ervaring besluiten. Ze baseren hun besluit op een vergelijkbare situatie uit het verleden. Intuïtie is echter geen onderbuikgevoel of een eureka-moment, maar gestolde, impliciete ervaringskennis. Bij doorvragen blijkt namelijk dat profes- sionals hun keuzes maken op basis van hun professionele kennisrepertoire. Wat ze tijdens hun opleiding geleerd hebben, combineren ze met ervaring die ze in de loop van hun beroepsleven hebben opgedaan. Hun vakbekwaamheid bestaat uit een mix van kennis, methodisch inzicht, techniek, opgeslagen ervaring en goed nadenken over een specifiek geval. Opvallend is dat zij weinig stilstaan bij actuele kennis, bijvoor- beeld inzichten uit nieuwe onderzoeken, kennis over werkzame factoren of kennis over effectieve interventies. Ze doen wel een beroep op de expertise van collega’s maar halen weinig kennis van buiten. Hier valt winst te behalen. Model Het model ‘de beslissende professional’ geeft weer hoe in de verschillende fasen van besluit- vorming steeds vijf factoren een rol spelen. De professional zelf staat daarbij centraal. De weegschaal illustreert dat de sociaal werker bij besluiten kennis over deze factoren moet hebben, deze kennis moet interpreteren en de factoren tegen elkaar af moet wegen om het goede te kunnen doen. Dit wikken en wegen behoort dus tot de kern van het vak en is een teken van kwaliteit! Nuttig Hoewel het model de indruk wekt dat besluit- vorming een rationeel proces is, waarbij staps- gewijs een aantal fasen worden doorlopen, is dit in de praktijk niet zo. Door de waan van de dag en de dynamische omgeving doorlopen sociaal werkers de stappen vaak niet allemaal en ook niet altijd in deze volgorde. De spe- cifieke inkleuring en inhoud van de factoren verschillen per situatie. Maar het model helpt wel om stil te staan bij besluiten nemen, te reflecteren op besluitvorming en bij het verantwoorden van besluiten, zo blijkt tijdens leerkringen en workshops. Leerkringen Movisie heeft met een team met buurt- coaches en een sociaal team leerkringen georganiseerd over professionele besluitvor- ming. Momenteel loopt een derde leerkring met een team van een Centrum voor Jeugd en Gezin. De leerkringen bestaan uit vier bijeenkomsten. Aan de hand van het model van de beslissende professional wordt gere- flecteerd op hoe de besluitvorming verloopt en waarop het team graag verbetering wil. Bijvoorbeeld: ‘hoe komen we tot besluiten waarbij iedereen zich gehoord voelt?’ Of: ‘op basis waarvan besluiten we of en hoe we in moeten gaan op een initiatief van een groep inwoners?’ In opdrachten werkt een team hier samen aan. Hierdoor krijgen professionals meer zicht op elkaars expertise en stijlen van besluiten nemen. Zij leren ook wanneer en waarover ze individueel dan wel met het team besluiten moeten nemen. Samen scherpen zij de visie en opdracht van hun team aan: waar zijn wij van en hoe geven wij dat vorm? Vervolgonderzoek Het eerste onderzoek richtte zich op profes- sionele besluitvorming in het algemeen. In vervolgonderzoek ligt de focus op bepaalde typen besluiten. Zo rondt Movisie binnenkort een onderzoek af waarbij vooral gekeken is naar besluitvorming over opschalen en afschalen binnen het thema collectief werken en het thema kindermishandeling en huiselijk Europese belangstelling Tijdens de Dag voor de Sociaal Werker (13 maart 2019) presenteren Mariël van Pelt en Evert van Rest de workshop ‘Vanuit welk professioneel perspectief werk jij?’ Samen met Sanneke Verweij (Movisie) en Marcel Spierts (Marcel Spierts Onderzoek & Ontwikkeling) geven zij op het Europees Congres voor Onderzoek in het Sociaal Werk (10-12 april 2019) in Leuven, België, de presen- tatie ‘Professional decision-making in Dutch social work: an action model’. Ga voor meer informatie over het congres naar kuleuvencongres.be/ ecswr2019. Professionals staan nog te weinig stil bij nieuwe inzichten Wikken en wegen behoort tot de kern van het vak en is een teken van kwaliteit geweld. Bij een sociaal team is gekeken hoe professionals besluiten om verbindingen te leggen met basisvoorzieningen, vrijwilligers, burger- en buurtinitiatieven. Bij een jeugd- hulpverleningsteam is onderzocht hoe zij besluiten nemen over samenwerking met de specialistische jeugdzorg. Hieruit blijkt dat het nemen van besluiten verweven is met het handelen van professionals. Ook blijkt dat de dynamische omgeving waarin professionals werken, doorwerkt in hun besluitvorming. En nu? De komende twee jaar onderzoeken Movisie, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en drie teams van sociaal werkers wat sociaal werkers ondersteunt bij het besluiten op welk niveau zij een interventie gaan plegen. En hoe kunnen zij dit besluit verantwoorden? Dit is een relevante vraag voor het sociaal werk omdat wijkteams te weinig collectief werken en sociaal werkers te weinig toekomen aan het vormgeven van hun signaleringstaak. Meer informatie: Mariël van Pelt (m.vanpelt@movisie.nl of 030 789 2118). 21