Movisies - maart 2019

zeggen heel vaak: hoe kon je zo dom zijn om beelden van jezelf door te sturen? Maar het is belangrijk de omstandigheden waarin een meisje dat doet, voor ogen te houden. Misschien was ze wel smoorverliefd en beloofde de jongen haar eeuwige trouw. Bovendien helpt zo’n verwijt niet bij de verwerking.’ Chantabel Uit een eerder grootschalig Rutgerson- derzoek blijkt dat Marokkaanse meiden vaker negatieve ervaringen rapporteren met sexting (negentien procent) dan meisjes van Nederlandse afkomst (veertien procent). Nhass heeft zelf een Marokkaanse achtergrond en is niet verbaasd. ‘Deze meiden zijn vaak meer chantabel doordat er thuis amper over seksualiteit gesproken wordt. Ouders van Nederlandse afkomst vinden het ook erg als er een naaktbeeld van hun dochter circuleert. Maar bij ouders met Marokkaanse roots heb je ook nog het gemeenschapsoordeel waardoor de familie zich in diskrediet gebracht voelt. Bovendien wordt met shame sexting de religieuze maagdelijkheidsnorm in gevaar gebracht.’ Gezond of zondig De meeste hulpverleners en wetenschap- pers zien sexting als een vorm van gezond seksueel experimenteergedrag. Voor de geïnterviewde moeders en meiden is sexting echter onaanvaardbaar en zondig. De online en offline werelden lopen voor jongeren tegenwoordig veel meer door elkaar, legt de onderzoekster uit. ‘Een beeld blijft bestaan en circuleert razendsnel. Maar door het te verbieden, gooi je de deur dicht en is de drempel voor meisjes hoger om naar ouders en hulpverleners te gaan.’ Afpersing De gevolgen van shame sexting kunnen groot zijn. Amal vertelt: ‘De eerste maand nadat die beelden van mij waren door- gestuurd, was een hel. Zo erg dat ik aan zelfmoord dacht. Gewoon van… leven heeft geen zin meer als het elke dag zo is.’ Nhass vertelt dat de meisjes ook wel ‘damaged goods’ worden genoemd. ‘Ze zijn niet meer huwbaar, denken zowel zij als de gemeen- schap. Ze worden vaak net zo lang gepest of met de nek aangekeken tot het volgende geval van shame sexting zich aandient. Afpersing met naaktbeelden, ook wel sextortion genoemd, komt ook regelmatig voor. Zo vertelde een hulpverlener over een meisje dat meer dan tienduizend euro van de rekening van haar moeder haalde. Ook zijn er meiden die gedwongen worden seksuele handelingen uit te voeren met de pleger of met zijn vrienden.’ Niet mijn dochter Nhass woonde onlangs in Utrecht een voorlichtingsbijeenkomst bij over ‘sexting en exposing’. Zo’n zestig moeders en tienermeiden kwamen daarop af. Deze bijeenkomsten worden ook wel digitale weerbaarheid genoemd om meer mensen te trekken. Nhass legt uit: ‘Moeders denken vaak: daar doet mijn dochter niet aan, terwijl veel jongeren aan allerlei beelden worden blootgesteld via bijvoorbeeld groepsapps.’ Tips voor teams Nhass merkt dat hulpverleners zich vaak niet goed kunnen verplaatsen in de situatie van tienermeiden en moeders van Marokkaanse afkomst. Ze geeft tips om deze doelgroep te ondersteunen en juicht culturele diversiteit in hulpverleningsteams toe. ‘Culturele diversiteit in teams wordt belangrijk gevonden, maar het gevaar is ook dat de kennis en kunde niet breder in een team verspreid worden.’ Een andere bevinding uit de verkenning is dat hulp- verleners mede daardoor het geloof van het slachtoffer over het hoofd zien, terwijl dit kan helpen bij de verwerking en afsluiting van de negatieve ervaring. Seksualiteit ‘Het is belangrijk om ook thuis open over het onderwerp te praten’, benadrukt Nhass. ‘Ouders met een Marokkaanse achtergrond vinden seksualiteit echter geen gemakkelijk gespreksonderwerp. Het geloof geeft aan dat je alles bespreekbaar moet kunnen maken, alleen wél met bescheidenheid. Deze balans is voor veel ouders lastig. De moeders hebben bovendien tijdens hun eigen restrictieve opvoeding niets meegekregen over seksualiteit. Hoe geef je iets door wat je zelf niet hebt meegekregen, vragen moeders zich af. Dat is inderdaad moeilijk, maar ze proberen het wel omdat ze de urgentie voelen.’ Zes aanbevelingen voor hulpverleners 1. Stimuleer ouders en docenten om tegen het slachtoffer te zeggen: het is niet jouw schuld. 2. Laat ouders het gebruik van sociale media niet verbieden. 3. Versterk ouders in de eigen weerbaarheid en het weerbaar opvoeden. 4. Zorg dat professionals die met jongeren werken de gevolgen kennen van sociale media. 5. Betrek een geestelijk verzorger bij preventieve initiatieven. 6. Verdiep je in generieke geloofskwesties en check of je aannames kloppen met de individuele geloofsbeleving van het slachtoffer. Meer informatie: Hanan Nhass (h.nhass@Movisie.nl of 06-55440588). 3 ‘Niet jouw schuld’ is te downloaden via kis.nl/sexting. Marokkaans-Nederlandse tienermeiden zijn kwetsbaarder omdat er thuis amper over seks wordt gesproken Sexting of shame sexting? Sexting gaat over het uitwisselen van seksueel getinte beelden. Bij shame sexting worden deze foto’s of video’s zonder iemands toestemming door- gestuurd om de afgebeelde persoon aan de schandpaal te nagelen. 23