Movisies - maart 2019

COLUMN We zijn een presentatie aan het voorbereiden over ‘de donkere kanten van het leven’ als William op me af komt met een krantenartikel. De titel: ‘Record aantal gedwongen opnames in psychiatrische klinieken’. ‘De volgende presentatie moeten we het hier over hebben’, stelt William voor. ‘Want door dit soort berichten over verwarde personen zet ik thuis de muziek niet meer aan. De buren weten dat ik opgenomen geweest ben. En bij elk geluid dat ik te hard maak, ben ik bang dat zij denken dat ik weer doordraai.’ Ik heb het geluk dat ik van mijn zoektocht naar het doorbreken van maatschappelijke ongelijkheid mijn beroep heb kunnen maken, met theater als wapen. Wekelijks werk ik met groepen Rotterdammers die door allerlei omstandigheden op dit moment niet meedraaien in het alledaagse circus dat zegt dat je verantwoordelijk bent voor je eigen succes en dus ook voor je eigen falen. Het zijn dit soort momenten die me diep raken en in beweging brengen. William, die zich door opmerkingen in zijn omgeving en media tot in zijn diepste wezen is gaan identificeren met het stempel op zijn psychische ziekte. Dat staat zijn volledige herstel misschien nog wel het meest in de weg. De groep, Theateratelier Bloemhof, waar William in zit, weet wat het is om de grip op het leven kwijt te zijn. Dit onderwerp pakken we op en diepen we met elkaar uit. Ik hoor veel meer verhalen. Over bedden die in de crisisopvang verdwijnen. Over de zorgen om toenemende aantallen zelfmoordpogingen, kortere opnames. Over het stigma dat de term ‘verward persoon’ veroorzaakt, al helemaal als die gekoppeld is aan misdrijven. Waardoor het beeld ontstaat dat mensen in verwarde toestand allemaal potentieel gevaarlijk zijn. De afstand die mensen daardoor nemen terwijl nabijheid juist nodig is. We zetten situaties in beeld, dansen over de verwarring, dichten over hulp krijgen en ontdekken onze kracht in het samenspelen. We lachen en huilen, worden boos en eindigen elke middag met trots. Langzamerhand zijn we de verwarring gaan omarmen. Verwarring schept creativiteit, verwarring is revolutie. Die hebben we nodig in deze maatschappij waar systemen de menselijkheid soms doen verdwijnen. Het elkaar zien, écht zien, verder kunnen kijken dan de stempels die we op elkaars voorhoofd plakken. Kunnen reageren op de noden van de ander. Ik zie William groeien en geniet ontzettend van de kracht waarmee hij speelt, vertelt, de muziek in de repetitieruimte steeds een stukje harder zet. We zijn bijna klaar voor de presentatie, waarin we aan andere Rotterdammers dit verhaal laten zien om de dialoog aan te gaan. In de wetenschap dat bewustwording de eerste stap naar verandering is. En stiekem hoop ik dat William daarna de muziek thuis ook weer een tandje harder durft te zetten. Thamar Kemperman is theatermaker en procesbegeleider bij Formaat, Werkplaats voor Participatief Drama in Rotterdam Te harde muziek Het zijn dit soort momenten die me diep raken en in beweging brengen.