De Blauwe Paraplu is een sociale coöperatie in Amersfoort. In de coöperatie is plek voor leden om met behoud van een bijstandsuitkering te ondernemen. De Blauwe Paraplu is een burgerinitiatief. De leden zijn eigenaar van de coöperatie en geven deze mede vorm. De leden brengen zelf ook inkomsten in. De Blauwe Paraplu is niet alleen een ondernemerstraject. Leden krijgen ook de kans om zich te ontwikkelen - denk aan ruimte voor oriëntatie en experimenteren, een plek hebben, ergens bij horen en het inzetten van kwaliteiten -, zodat ze een volgende stap kunnen zetten. Dat kan zelfstandig ondernemerschap zijn, maar ook solliciteren, een opleiding of een ander traject. De Blauwe Paraplu is dus belangrijk als overgangsperiode, ook voor mensen die uiteindelijk niet echt ondernemer worden. Maar hoe laat je de toegevoegde waarde van de sociale coöperatie zien? Hoe geef je inzicht in de effecten voor leden, maar ook voor andere partijen?
Effecten
De Blauwe Paraplu bestaat inmiddels twee jaar. Na deze twee jaar is een tussenevaluatie gedaan aan de hand van cijfers, verhalen van de leden zelf en input van verschillende stakeholders. Er is dus zowel kwantitatief als kwalitatief gemeten. Hoeveel mensen hebben meegedaan, hoeveel mensen zijn uitgestroomd naar werk, zelfstandig ondernemerschap of een opleiding? Maar ook: hoeveel is er verdiend als coöperatie. De effecten die werden geconstateerd zijn uiteengezet op verschillende niveaus, in vier categorieën: Leden, economie, gemeente en landelijk, zoals te zien in de overzichtsafbeelding hieronder. Jessica de Ruijter van De Blauwe Paraplu: 'Er kwamen ook effecten naar boven die we van te voren helemaal niet hadden verwacht. Bijvoorbeeld het effect van de lokale economie. Wij zitten in De Nieuwe Stad en sommige ondernemers werken samen met andere ondernemers in De Nieuwe Stad. Zo stimuleren we de lokale economie.'
Toen De Blauwe Paraplu als sociale coöperatie begon, wisten de initiatiefnemers niet precies hoe het uit zou pakken. Jessica: 'Van te voren hebben we niet echt meetindicatoren vastgesteld. Cordaid heeft ons gesteund bij de oprichting van de sociale coöperatie. Zij hadden een vragenlijst voor deelnemers, een soort 0 en 1 meting na een jaar. Maar we merkten dat mensen het niet fijn vonden om de vragenlijst in te vullen. Ze voelden zich een onderzoeksobject. De informatie die Cordaid met de vragenlijst wilde achterhalen was zeker interessant, maar de vragenlijst werkte gewoon niet. Het is ook een beetje aftasten wat wel en niet werkt. Een (individueel) gesprek met mensen werkt bijvoorbeeld wel. Dan haal je ook informatie naar boven, maar meer op een indirecte manier. Ik denk dat het ook goed is om meer momenten in een jaar te creëren dat je bewust bezig bent met je doelstellingen.'
Meedoen
Het doel van De Blauwe Paraplu is altijd geweest dat mensen weer mee kunnen doen, actief kunnen zijn en dingen kunnen doen die ze leuk vinden en waar ze goed in zijn of willen worden. Uitstroom uit de bijstand naar zelfstandig ondernemerschap is een mooie doelstelling, maar niet de hoofddoelstelling van de coöperatie. De afdeling Arbeidsintegratie van de gemeente zag dat echter wel zo. Jessica: 'Je merkt dat financiers snel kijken naar de cijfers: Hoeveel mensen zijn er uitgestroomd? Als ons uitstroomcijfer het succescriterium is, dan is ons effect niet zo groot. Want van de 16 deelnemers die de afgelopen twee jaar hebben meegedaan, zijn twee mensen uit de bijstand, één is een opleiding gaan doen en twee mensen zijn een ander traject ingegaan. Maar als je kijkt naar het welzijn en welbevinden van leden van de coöperatie, dan zie je dat bij iedereen het welzijn enorm is toegenomen. En dat is ook weer positief voor bijvoorbeeld gezondheid en omgeving. Dus je kan het wel proberen in geld uit te drukken, maar wij creëren ook andere soorten waardes, zoals relaties, ontwikkeling, onafhankelijkheid en zelfstandigheid.' En die zijn vaak lastiger inzichtelijk te maken.
Verwachtingen
Als een stakeholder verwacht dat uitstroom de insteek is en de insteek van de coöperatie is welzijn van mensen verbeteren, dan krijg je ongelijke verwachtingen. Het is dus belangrijk dat de verwachtingen van alle partijen gelijk zijn. Jessica: 'Daar moet je het gesprek van tevoren heel goed over voeren. Het financiële component is zeker belangrijk, maar er worden ook andere waarden gecreëerd en dat moet je ook inzichtelijk maken. Een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve effectmeting werkt het beste, denk ik. Het is altijd goed om de cijfers erbij te hebben, maar ook het verhaal van de deelnemers is belangrijk. Een volgende keer zou ik ook nog wat meer partijen betrekken bij de kwalitatieve meting, bijvoorbeeld klanten van ons of andere ondernemers.'
Uiteindelijk is een gelijkwaardige relatie tussen coöperatie en stakeholders van cruciaal belang voor een gezamenlijke aanpak. Ook een gedeeld beeld met stakeholders wanneer iets een succes is, is onmisbaar. In Breda is de gemeente bijvoorbeeld sociaal aandeelhouder van de coöperatie. De gemeente is medeverantwoordelijk voor het succes. Dan werk je in partnerschap aan dezelfde missie en kan je een gelijkwaardig gesprek voeren.
https://www.movisie.nl/publicatie/weg-naar-outcomegericht-werken
https://www.movisie.nl/publicatie/inwoner-centraal-werken-aan-kwaliteit-outcome