Competenties van professionals in het sociaal domein: zeven tips

Sociaal professionals vervullen een wezenlijke rol in het sociaal domein. Maar welke competenties hebben zij nodig om het verschil te maken? Movisie en Vilans geven zeven tips.

Tip 1: Zet generalisten in

Gemeenten, zorg voor professionals in wijken en buurtschappen die generalistisch werken en breder kijken dan hun eigen specialisme. Dat is het advies van Movisie en Vilans aan gemeenten die de juiste professional op de juiste plek willen inzetten. Die brede blik is nodig om vraagstukken van bewoners integraal te kunnen aanpakken. Lees meer hierover in de publicatie De generalist van Margot Scholte, Ard Sprinkhuizen en Martin Zuithof.

Tip 2: Verdiep u in de tien Wmo-competenties

Met behulp van de vijf kwaliteitskenmerken in de Handreiking maatschappelijke ondersteuning kunnen professionals en instellingen het gesprek aangaan over de kwaliteit van de dienstverlening, zowel binnen de organisatie als met de opdrachtgever en de burger. De vijf kwaliteitskenmerken zijn gekoppeld aan tien Competenties Maatschappelijke Ondersteuning. Movisie heeft deze tien Wmo-competenties voor de sociale professional beschreven. Welke competenties zijn in deze tijd nodig? Zelfregie, participatie en sociale samenhang zijn daarbij de kernbegrippen. Download deze competenties en breng ze bij organisaties en professionals onder de aandacht. Professionals kunnen zo zien welke competenties zij al bezitten en welke zij verder willen ontwikkelen. Bijvoorbeeld via een training van  Movisie of Vilans. In de databank bijscholing Wmo vindt u ook het scholingsaanbod van andere aanbieders. 

Tip 3: Niet ‘zorgen voor’ maar ‘zorgen dat’

De sociale professional stopt met het automatisch voor iemand zorgen en zaken regelen. Vanaf nu stimuleert de professional dat iemand zoveel mogelijk zelf de regie neemt. Eigen kracht eerst, is het credo. Eerst kijken wat iemand zelf kan en wat het eigen netwerk kan betekenen. In animatiefilmpjes over de nieuwe ondersteuner ziet u in 60 seconden hoe de omslag van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’ er in de praktijk uit ziet. Informatie en instrumenten over het werken vanuit zelfregie vindt u in het kennisdossier Zelfregie van Movisie.

Tip 4: Pak netwerkontwikkeling methodisch aan

De sociale professional helpt mensen bij het inschakelen van hun netwerk. Uitgangspunt is dat iedereen een netwerk nodig heeft. In het netwerk doe je dingen voor elkaar, is er wederkerigheid en vervul je een rol voor de ander. Juist het benutten van die wederkerigheid biedt kansen. Vilans heeft een handige methodiek waarmee sociale professionals het netwerk van mensen in kaart brengen. Inclusief tips om een netwerk op te bouwen, uit te bouwen en in stand te houden. Lees meer over deze methodiek.

Tip 5: Geef professionals de ruimte om de burger efficiënt en effectief te ondersteunen

De sociale professional is proactief, zoekt bewoners op, is goed in samenwerken en netwerken en is vooral ondernemend. Dat lukt alleen als je de kans krijgt om zo te werken. Professionals die op productie worden afgerekend en vastzitten in hiërarchische structuren en in een overlegcultuur krijgen deze kans niet. Hoe toont de gemeente vertrouwen in de professional én de burger? Wat is daar voor nodig? Laat u inspireren door het artikel Vertrouwen: leiders en gemeenten als terreinknecht.

Tip 6: Versterk de samenwerking tussen formele én informele zorg

Ook organisaties moeten hun visie op zorg- en dienstverlening opfrissen en uitdragen aan hun medewerkers. Geef professionals de mogelijkheden om hun krachten in te zetten. Professionals werken niet alleen samen met andere professionals, ze verbinden zich ook met het informele netwerk, vrijwilligers en mantelzorgers. Lees meer hierover in de publicatie Grenzen verleggen: belemmeringen en mogelijkheden voor samenspel tussen informele en formele zorg of lees de informatie over Oog voor Mantelzorgers van het Expertisecentrum Mantelzorg.

Tip 7: Pak veranderingen gezamenlijk op

Veel professionals die de omslag maken, lopen in hun organisatie tegen grenzen aan. Ze willen bijvoorbeeld in de wijk met anderen samenwerken, maar voelen intern de verplichting om collega’s in te schakelen. Ook kan het zijn dat het bestuur een kant op wil die niet aansluit op de toekomstvisie van professionals. Dit probleem kan worden getackeld als gemeente, professionals, en organisaties samen optrekken in het veranderingstraject. Lees een praktijkvoorbeeld van een succesvolle samenwerking.

Advies nodig?

Movisie en Vilans ondersteunen professionals en hun organisaties bij competentieontwikkeling. Neem contact op met:

  • Annelies Kooiman, senior adviseur Effectiviteit en vakmanschap, a.kooiman@movisie.nl of 030 789 2129.
  • Inge Redeker, senior programmamedewerker Kwaliteit en innovatie in de gehandicaptenzorg, i.redeker@vilans.nl of 030 789 23 43.