Homoambassadeurs zijn vrijwilligers, meestal zelf LHBT, die zich inzetten voor het bespreekbaar en zichtbaar maken van LHBT-onderwerpen. Ze zijn benoemd door het college van burgemeester en wethouders. De ambassadeurs kunnen gezien worden als aanjagers van   het gemeentelijke LHBT-beleid. Idealiter heeft een homoambassadeur een groot netwerk in verschillende maatschappelijke domeinen, bijvoorbeeld onderwijs, zorg en sport. Ook heeft hij of zij kennis van wat er speelt in de gemeente. Deze twee eigenschappen zijn belangrijk voor het leggen van contact.  Een homoambassadeur vormt een schakel tussen de gemeente en ‘de maatschappij’. Hij moet in staat zijn om deuren te openen op die plekken in de samenleving waar zichtbaarheid en acceptatie van LHBT’s nog niet vanzelfsprekend zijn. Een homoambassadeur moet dus zowel durf als  ervaring hebben om het gesprek aan te kunnen gaan.

Inzet in de praktijk

Homoambassadeurs dragen bij aan de sociale acceptatie en zichtbaarheid van LHBT’s. Ze benaderen bijvoorbeeld directies en besturen van scholen, verzorgingshuizen en sportclubs en gaan met hen in gesprek over de manier waarop er in hun organisatie wordt omgegaan met LHBT’s. Daarnaast geeft een aantal ambassadeurs bijvoorbeeld zelf voorlichting aan scholieren, organiseert een soos voor ouderen of draagt bij aan de organisatie van een Roze Week. De ambassadeurs worden per gemeente verschillend ingezet.  Er lijkt daarbij een verband te zijn met de omvang van de gemeente en de organisatiegraad. Schiedam staat nog aan het begin. De ambassadeurs in Alkmaar en Capelle aan den IJssel zijn meer ‘hands on’ bezig met het organiseren van en deelnemen aan activiteiten. En de ambassadeurs in Rotterdam richten zich vooral op het voeren van gesprekken op directieniveau.

Uitdagingen

De zichtbaarheid en sociale acceptatie van LHBT’s valt op nog veel punten te verbeteren. Vooral in het onderwijsveld lijken ambassadeurs bij te kunnen dragen. Dit komt mede doordat scholen sinds 1 december 2012 verplicht zijn om aandacht te besteden aan seksuele diversiteit. In andere domeinen, met name het domein sport, is het nog moeilijk om binnen te komen. Er heerst een gebrek aan openheid in het veld. Daarnaast bleek gedurende het onderzoek het maken van afspraken met organisaties in het sportdomein lastig te realiseren. Interviews met (voormalig) ambassadeurs, beleidsmedewerkers en andere betrokkenen laten zien dat een goed werkend ambassadeurschap niet vanzelfsprekend is. Gemeenten stellen vaak te grote of te vage doelen. Het blijkt niet altijd gemakkelijk te zijn om gemotiveerde mensen met grote netwerken en veel kennis - zogenaamde ‘zwaargewichten’ - te vinden die zich in willen zetten als ambassadeur. Daarnaast ontbreekt dikwijls een structurele begeleiding en ondersteuning van de ambassadeurs. Verwachtingen en ideeën van gemeenten, betrokken organisaties en ambassadeurs lopen vaak sterk uiteen. Dit kan ertoe leiden dat de ambassadeurs weinig vooruitgang boeken, vastlopen of zelfs afhaken.

Iets voor u?

Homoambassadeurs bieden u als gemeente toegang tot verschillende maatschappelijke domeinen om daar de aandacht op het LHBT-onderwerp te vestigen. Het onderzoek heeft verschillende aanbevelingen opgeleverd om de inzet van homoambassadeurs te laten slagen. De belangrijkste zijn:

• Bedenk duidelijke doelen en taken voordat u ambassadeurs gaat werven. Gemeenten moeten tijd, moeite en geld kunnen steken in deze kaderstelling;
• Stem doelen, taken en verwachtingen af op het ‘type’ vrijwilliger (‘zwaargewichten’ vs. ‘praktische types’) en vice versa;
• Stem doelen, taken en verwachtingen af met betrokken en belanghebbende partijen. Het ambassadeurschap moet iets kunnen toevoegen aan het bestaande aanbod in de gemeente;
• Zie de inzet van de ambassadeurs nadrukkelijk als aanvulling op en niet als vervanging van beleid. Niet alles kan op het bordje van een vrijwilliger gelegd worden. Ga dus, in overleg met betrokken organisaties in de gemeente, na waar de belangrijkste knelpunten liggen en wat ambassadeurs zouden kunnen betekenen bij de aanpak hiervan;
• Wissel ideeën uit met andere gemeenten, maar houd nadrukkelijk rekening met de lokale context.

Rol gemeente in een participatiesamenleving

Denk als gemeente goed na over de vraag of en hoe de inzet van homoambassadeurs werkbaar en van toegevoegde waarde is in de specifieke lokale context. Er zijn voldoende kansen om de inzet van ambassadeurs tot een succes te maken. Een ambassadeurschap dat structureel kan bijdragen, vraagt om een gemeente die duidelijke, haalbare doelen stelt, deze goed afstemt en die goed weet wat zij met haar ambassadeurs wil bereiken. In een netwerk- of participatiesamenleving waarin een gelijkwaardige samenwerking tussen overheden, maatschappelijke organisaties en burgers steeds belangrijker wordt gevonden en waarin de burger steeds meer verantwoordelijkheden krijgt, houdt de gemeente dus een belangrijke regisserende rol. Hoe pakt u dit aan?

Wilt u meer weten over de inzet en bijdrage van homoambassadeurs? Download dan de Engelstalige masterscriptie van Jikke van ’t Hof onderaan dit artikel. Deze scriptie bevat ook een Nederlandstalige samenvatting waarin aandacht wordt besteed aan de belangrijkste conclusies en aanbevelingen.