Movisies 1 - maart 2021

In het sociaal domein klinkt luid de roep om integraal te werken en verbinding te zoeken tussen welzijn, zorg en werk & inkomen Waarom is dit zo belangrijk? En hoe kun je dit realiseren? Waarom wonen, welzijn en werk verbinden? Janny Bakker-Klein: ‘Wat welzijn betreft zie je dat mensen gelukkig worden van passend werk of een andere zinvolle dagbesteding, financiële zekerheid, sociale contacten en zingeving. Het is vreemd dat in onze wetgeving én in onze aanpak in het sociaal domein hiervoor meerdere wetten en gescheiden afdelingen bestaan. Terwijl het vaak om dezelfde mensen gaat. Vanaf de decentralisaties was het streven: één huishouden, één plan en één contactper- soon. Dan start je met de vraag: wat vind je belangrijk en waarom lukt het niet om dat te organiseren? Als inwoners niet mee kunnen doen in de samenleving, dan is het belangrijk om levensbreed te kijken hoe je belemmeringen voor hen kunt wegnemen.’ Eén huishouden, één plan, één contactpersoon? Margriet Jongerius: ‘De organisatie van de werkzaamheden en het op peil houden van de benodigde expertise is natuurlijk belangrijk. Maar nog belangrijker is de inrichting van het proces van de dienstver- lening aan inwoners. Hoe krijgen gemeen- telijke ondersteuners op tijd te horen dat er in een huishouden problemen spelen? Welzijnswerkers, onderwijzers, verhuurders, Kijk niet naar schotten, maar naar mensen Ik heb voldoende bewijs om te stellen dat een integrale aanpak ook financieel aantrekkelijk is Luister eens echt naar mensen in de bijstand artsen, wijkverpleegkundigen, politie, vrijwilligers: ze staan in direct contact met inwoners. Door naast mensen te staan en aan te sluiten bij wat bij hen speelt, bouwen zij aan het vergroten van de veerkracht van deze inwoners. Dit contact is laagdrempe- lig. Daarom signaleren zij vaak als eerste de behoefte aan ondersteuning door de gemeente.’ Waar ligt de oplossing? Janny Bakker-Klein: ‘Werk is één van de sleutels. Als je kijkt naar iemands sociale context, dan blijkt er opeens veel meer mogelijk te zijn. Het is daarom belangrijk om oplossingen te zoeken in de sociale basis. Laat initiatieven ontstaan in het voorveld, wees alert en ondersteun mensen in hun eigen omgeving. Iemand kan en mag bij de gemeente aankloppen voor een oplossing, maar een individuele voorzie- ning is niet altijd het antwoord. Kijk naar de mens en begin in de sociale basis. Het is belangrijk om niet in schotten te denken, maar om naar mensen te kijken.’ Hoe kunnen welzijn en werk worden verbonden? Janny Bakker-Klein: ‘Werk zorgt voor zingeving en bepaalt voor een groot deel je welzijn. Het beïnvloedt elkaar ook, je kunt ze niet los zien van elkaar. Het is belangrijk om vanuit de inwoner te denken en niet vanuit systemen. Kijk naar wat iemand echt nodig heeft! De gedachte achter de decentralisaties is dat gemeenten dichter bij mensen staan en dat zorg en ondersteuning wellicht goedkoper zou worden georga- niseerd. In de praktijk blijkt de wet vaak leidend te zijn en, helaas, niet de inwoner. Vanuit de gemeentelijke structuur is dat begrijpelijk, maar ook kwalijk. In wijkteams - die geacht worden dicht bij inwoners te staan - is er bijvoorbeeld veel aandacht voor Wmo- en jeugdgerelateerde proble- matiek, maar werk en inkomen is echt nog een ander veld. Bij Movisie zeggen we: laat mensen via participatie welzijn ervaren.’ Integraal lijkt het toverwoord. Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Margriet Jongerius: ‘Ik vind het cruciaal dat de verschillende disciplines elkaar ontmoeten en van elkaar leren. Als iemand bijvoorbeeld in een scheiding ligt, is het relevant als een welzijnsprofessional tijdens het keukentafelgesprek ook vraagt hoe het met iemands financiën staat.’ Janny Bakker-Klein: ‘Het is noodzakelijk om echt verder te kijken dan die ene wet of regeling. Zo was er eens een gezin waar jaarlijks een ton naar toe ging voor jeugdhulp. Het gezin werd enige tijd later op straat gezet. Er bleek sprake van een huurschuld maar geen enkele professional had daar oog voor gehad of naar gevraagd. De jeugdhulp was uitsluitend gericht op de veiligheid van de kinderen en zo stond het gezin alsnog op straat. ’ Andere voorbeelden? Margriet Jongerius: ‘In Zutphen werken ze met een multidisciplinair team dat Door: Hans Alderliesten 30