Verlies en rouw: iedereen krijgt ermee te maken. Als een geliefde overlijdt, maar bijvoorbeeld ook als een relatie stopt of als je gezondheid achteruitgaat. Movisies sprak met drs. Herman de Mönnink over verlieskunde en de rol van sociaal werkers. ‘Ik vind het niet kunnen dat opgeleide mensen geen competenties hebben op het gebied van verlieskunde.’ Door: Marijke Gemser Herman de Mönnink is senior docent sociaal werk, traumapsycholoog en rouwtherapeut en verdiept zich al ruim veertig jaar in het vak verlieskunde. ‘Verlieskunde gaat over hoe mensen hechten aan het leven en hoe ze rouwen. Het gaat niet alleen over dood-gerelateerde verliezen, maar ook over de levende verliezen. Iedereen associeert rouw met de dood, maar er komt aan veel meer dingen een einde: relaties, gezondheid, je dromen.’ De Mönnink: ‘Mensen hebben een survivalbehoefte, behoefte om samen te zijn en behoefte aan autonomie. Daaronder ligt een behoefte aan respect, menselijke waardigheid en grenzen. Veel mensen hebben de afgelopen periode hun grenzen moeten verleggen. De coronapandemie heeft op alle fronten verlies veroorzaakt. Als er een einde komt aan je gewone dag- en levensritme is dat ook verlies. Er ontstaat een enorm frustrerende ervaring. Corona heeft geen respect voor alles wat we hebben. Uit Harvardonderzoek blijkt dat bevredigende relaties doorslaggevend zijn voor geluk en gezondheid. Als dat afneemt, ontstaat frustratie.’ Pandemie Tijdens de pandemie veranderde er ook voor sociaal werkers van alles. De Mönnink vertelt: ‘Medisch-maatschappelijk werkers in de ziekenhuizen en verpleeghuizen moesten omgaan met nabestaanden die Solide aanpak ‘Een luisterend oor bieden is belangrijk, dat is de basis. Een lotgenoot doet dat als het goed is ook, die gaat zitten en luistert. De sociaal werker kijkt waar de frustratie zit, wat de onvervulde behoefte is en hoe de rouwende geholpen kan worden om stappen vooruit te zetten. Solide sociaal werkers verdienen daartoe methodisch geschoold te worden.’ De Mönnink pleit voor solide sociaal werk, waarbij methodisch handelen de basis is. ‘Dat is mijn missie: een solide en wetenschappelijk onderbouwd sociaal werk.’ Ook het werkveld vraagt erom. Uit een landelijke rapportage van Movisie blijkt dat twee derde van de sociaal werkers behoefte heeft aan methodische verdieping. De Mönnink: ‘Ik vind het niet kunnen dat opgeleide mensen die het werkveld ingaan geen competenties hebben op het gebied van verlieskunde. Laatst vroeg ik een student welke methodiek ze krijgt tijdens haar opleiding. Zij vroeg me wat ik bedoelde. Het hele begrip methodisch werken was haar vreemd.’ Interview Herman de Mönnink Train sociaal werkers in verlieskunde, zet ze in als stressdeskundigen niet fysiek afscheid konden nemen. Mensen werden weggehouden van de ic of uit het verpleeghuis. Zij hebben de mensen zo goed en zo kwaad als het kon geholpen om toch contact te hebben, bijvoorbeeld via videobellen. Het is heel, heel moeilijk om geen afscheid te kunnen nemen. Er zijn ook veel mensen langdurig ziek geworden. Zij komen terecht in revalidatiecentra of verpleeghuizen of thuis. Het is dan de taak van de sociaal werker mensen te helpen het symbolische levenshuis waarin ze zitten te ordenen, op te ruimen en opnieuw in te richten. Methodisch werken helpt je om de puzzels te leggen.’ Puzzels van rouw Volgens De Mönnink zijn er drie rouwpuzzels. ‘De waarheidspuzzel laat zien wat er is gebeurd. De emotionele puzzel geeft ruimte voor emoties en afscheid nemen. De toekomstpuzzel laat zien hoe je stappen naar voren kunt zetten.’ Hij vindt het belangrijk dat sociaal werkers in staat zijn om mensen skills te geven die hen helpen om te gaan met verlies en rouw. ‘Er zijn inmiddels allerlei groepen die hier training in hebben gehad, maar ook veel sociaal werkers zeggen met linkerhanden te staan. Zij zijn onvoldoende getraind. Je moet nagaan welke behoeften gefrustreerd worden. Wat hebben mensen nodig? Er is veel onrust bij mensen die rouw ervaren. Sociaal werkers die getraind zijn in verlieskunde weten welke tools bij welke onvervulde levensbehoeften passen.’ Methodisch werken helpt om de puzzels te leggen 4 5
RkJQdWJsaXNoZXIy OTE0NDk=