Mensen worden letterlijk in hun leefgebied en veiligheid bedreigd Klimaatrechtvaardigheid is dit jaar het thema van het traditionele kerstdebat van Movisie. Een idee van projectleider Christine Kuiper. Zij is privé en in haar werk zeer betrokken bij het thema en is ook een vat vol kennis. Wat ziet zij gebeuren bij de mensen die de ‘energiearmoede’ het hardst treft en wat kunnen sociaal werkers en gemeenten daaraan doen? Kuiper: ‘Energiearmoede is eigenlijk gewoon armoede. De sociale uitsluiting van mensen die niet rond kunnen komen, verergert. In een koud huis nodig je natuurlijk niemand uit. Al het “niet noodzakelijke” wordt als eerste geschrapt, denk aan sport- of cultuuractiviteiten voor de kinderen. Terwijl dat juist zo belangrijk is voor hun ontwikkeling. Daar doen zij positieve ervaringen op en krijgen een netwerk. Deze kinderen gaan zo van -5 achterstand naar -10. Armoede levert daarnaast veel stress op: mensen komen voor onmogelijke keuzes te staan, bijvoorbeeld tussen eten of warmte, allemaal basisbehoeften. Daarnaast zie je een nieuwe groep, die het tot nu toe nog wel redde, ook over de helling gaan. Hier zou je nog wel van energiearmoede kunnen spreken. Zij kunnen de stijgende kosten niet op structurele basis meer opbrengen. Die mensen zitten klem en voelen zich machteloos. De tweedeling neemt zowel in cultureel als in financieel opzicht toe. De armen worden armer en de rijken worden rijker - mede door subsidies op verduurzamingsmaatregelen en het daardoor verminderde energieverbruik. Dit brengt veel persoonlijk leed mee, maar het is natuurlijk ook gevaarlijk voor de sociale samenhang van en de inclusie in de samenleving.’ Welke lokale initiatieven op dit gebied vind je interessant en kansrijk? ‘De FIXbrigades bijvoorbeeld, mensen die langskomen om te inventariseren wat er branche- en maatschappelijke organisaties agenderen dit, zoals de Landelijke Armoede- coalitie. En we zien dat de woon- en klimaatbeweging zich hardmaakt voor rechtvaardig beleid op dit vlak. Dat helpt om de stem van die mensen die niet de ruimte en “articulatiemacht” hebben, toch te laten doorklinken in Den Haag. Ook het sociaal werk kan hier lokaal, bijvoorbeeld rondom de energietransitie, een belangrijke rol in spelen. We zien dus dat partijen die zich richten op sociale rechtvaardigheid en op duurzaamheid, elkaar steeds beter weten te vinden en gaan versterken.’ Wat doet Movisie op dit gebied? ‘Movisie richt zich op sociale vraagstukken. Als je kijkt naar de impact van de klimaat- en ecologische crisis, is dat óók een sociaal vraagstuk. Door een netwerk van koplopers op het vlak van de energietransitie, ook SWN en BPSW zijn hierin actief, zijn we gevraagd aan te sluiten en kennis te ontwikkelen op dit vlak. Al snel merkten we ook dat het vraagstuk breder is dan de energietransitie: denk aan de ernstige overstromingen in Limburg en de aardbevingsschade van mensen in gaswinningsgebieden. Mensen worden letterlijk in hun leefgebied en veiligheid bedreigd, ook in Nederland. Het is belangrijk dat sociaal werkers hier kennis van hebben, ofwel “klimaatgeletterd” zijn (kennis hebben van de ernst van de Interview Christine Kuiper (Movisie) ‘ In een koud huis nodig je natuurlijk niemand uit’ mogelijk is qua energiebesparing in woningen en dit voor een laag bedrag kunnen “fixen”. Maar ook energiecoöperaties in handen van burgers zelf zijn heel interessant. De winst van deze coöperaties vloeit terug in de lokale gemeenschap en versterkt deze. Dat zijn prachtige ontwikkelingen die bijdragen aan burgerkracht en aan de sociale kwaliteit van de samenleving. Daarnaast zie je particuliere initiatieven zoals de bestuurder van ziekenhuis OLVG in Amsterdam die een fonds wil oprichten voor medewerkers en daarvoor samen met de mensen met de hoge salarissen geld in de pot wil stoppen. Let wel: bij zo’n 5 tot 10 procent van de zorgmedewerkers is sprake van loonbeslag! Na de intensieve corona- periode, kwam dit er nog eens bovenop. Dat doet iets met de veerkracht van mensen. Hoe lang gaan mensen dit nog volhouden? Mooi is ook het initiatief van Sandra Nap: warme douche. Sandra startte een crowdfunding om zoveel mogelijk gezinnen een energiezuinige douchekop te geven. Ook Door: Paul van Yperen 5
RkJQdWJsaXNoZXIy OTE0NDk=