Versterken van het sociale netwerk

Cliënten en naasten werken samen aan blijvende oplossingen

Praktijkvoorbeeld

Sociale Netwerk Versterking richt zich op het activeren van het sociale netwerk van een volwassene, kind of gezin. In een netwerkberaad zoeken zij samen hoe het leven van de cliënt met betrokkenen op de rail kan worden gezet. De ondersteuning vanuit naasten en betrokkenen is versterkt. Hulpverleners begeleiden het netwerk en de cliënt.

Wat levert Sociale Netwerk Versterking op?

Cliënten ervaren meer welbevinden doordat informele steun is versterkt door het mobiliseren van naasten als familie en vrienden. Cliënten raken enthousiast wanneer ze merken dat de voor hen belangrijke personen willen meedenken en een bijdrage willen leveren. Voor naasten is het prettig om in een netwerkberaad hun zorgen te delen en aan te geven welke rol zij willen spelen bij de uitvoering van een plan. Oplossingen en besluiten van de cliënt en zijn netwerk sluiten meestal beter aan bij hoe de cliënt zijn leven wil leven. Naasten blijven veel langer in beeld; de gemobiliseerde steun en opgebouwde contacten zijn eerder blijvend. Dit in tegenstelling tot hulpverleners, die geen natuurlijk onderdeel uitmaken van het leven en netwerk van mensen.

De methode kent meerdere namen: zowel Sociale Netwerk Versterking (SoNeStra en SNV) als Sociale Netwerk Strategiën (SNS) worden gebruikt.

Hoe werkt het?

Op het moment dat een cliënt met een hulpvraag aanklopt, werkt de begeleider (consulent) vanuit de werkwijze van sociale netwerkversterking. De cliënt verkent, ac­tiveert en benut zijn sociale netwerk. Samen met dit netwerk neemt hij be­sluiten, maakt plannen en voert deze uit. Een klein team, bestaande uit de cliënt, mensen uit het netwerk en eventuele professionele hulpverleners volgt de voortgang en uitvoering van de plannen. Het op gang brengen en houden van de samenwerking kent drie fases: het begint bij een netwerkverkenning en een analyse van het netwerk van naasten; het familienetwerkberaad; en de uitvoering en begeleiding van het plan.

Om het netwerk in kaart te brengen wordt gebruik gemaakt van:

  • Het genogram: getekend wordt de stamboom over meerdere gene­raties waarop wordt aangegeven hoe de relaties kwalitatief ervaren worden.
  • De levenslijn: in chronologische volgorde worden ingrijpende levens­gebeurtenissen opgeschreven.
  • Het ecogram: inventariseert alle sociale contacten van de cliënt.
  • Het sociogram: is een verdieping van het genogram en het ecogram waarbij dieper wordt ingegaan op de betekenis en inhoud van de contacten. Het maken van een socio­gram kost veel tijd en wordt daarom minder gebruikt.

Meer informatie

Posthuma S. en Haas A. de (2012). Daarom Sociale NetwerkStrate­gieën! Hendrik-Ido-Ambacht: MEE Plus Groep.

Deze methode wordt al jaren veelvuldig gebruikt door consulenten van MEE’s. Trainingen zijn te volgen bij meerdere vestigingen van MEE. Sonestra biedt naast trainingen ondersteuning bij het implementeren van de werkwijze in een organisatie (www.sonestra.nl).

Ervaringen
De Wmo Werkplaats Nijmegen onderzocht hoe Sonestra bijdraagt aan de werkwijze en doelen van de sociale wijkteams in Zutphen. De onderzoekers stellen dat Sonestra escalatie op de langere termijn voorkomt doordat proactief en preventief wordt samengewerkt met mensen. Werken met Sonestra voorkomt kosten bij de GGZ-zorg, politie/justitie, jeugdzorg en woningcorperaties. (Kwakernaak, M., & G. Visser (2015). Evaluatierapport SoNeStra. Een evaluatie met de Effectencalculator van de werkwijze SoNeStra door de sociale wijkteams in Zutphen. Nijmegen: Wmo Werkplaats. 

Meer soortgelijke methoden en instrumenten vindt u in de Toolkit Werken aan eigen regie. Een toolkit met hulpmiddelen en informatie voor hulpverleners. Meer methoden om sociale netwerken te betrekken staan beschreven in de publicatie Aan de slag met het sociale netwerk (Movisie, 2024).