De man die eerst CEO was van een groot bedrijf, werd nu in de supermarkt meewarig bekeken omdat hij vanwege zijn dementie geholpen moest worden. En hij voelde het. Hij was zijn ziekte. 

Het is een van de vele verhalen die Anne-Mei The, bijzonder hoogleraar Langdurige Zorg en Sociale Benadering Dementie, in de afgelopen jaren verzamelde. Alsof de diagnose zelf nog niet erg genoeg is, voegen de mensen om degene met dementie heen daar nog wat aan toe: we ‘verkleinen’ degene met dementie tot zijn of haar ziekte. 

Precies dat, het uitsluiten, het vereenzamen van mensen met dementie is het vertrekpunt van de Sociale Benadering Dementie die The met anderen ontwikkelde en inmiddels in een aantal gemeenten in de praktijk brengt.

'Nog niet zo lang geleden behoorde dementie tot het domein van de psychiatrie'

Waarom doen wij, mensen, dat? Mensen met dementie uitsluiten?

‘Ik ben van huis uit antropoloog en wat je bij mensen altijd weer ziet, is dat we proberen de wereld om ons heen overzichtelijk te maken door te classificeren, door anderen in hokjes te plaatsen. We hebben dat blijkbaar nodig om met anderen te kunnen leven. Kenmerken zoals je huidskleur, of je geaardheid, of dus ziekte, vergroten we uit en de rest “vergeet” je dan. Maar juist om die rest is het mij bij dementie te doen. Wat mensen nog meer zijn dan dementie.’

We brengen voor onze gemoedsrust mensen met dementie terug tot hun ziekte?

‘Als je het mensen individueel vraagt, willen ze dat natuurlijk niet doen. Maar het gebeurt toch, collectief. En het heeft te maken met het medisch paradigma rond dementie. Nog niet zo lang geleden behoorde dementie tot het domein van de psychiatrie. Met de inzichten uit de neurologie is het gaandeweg tot een ziekte gedefinieerd, werd het onderdeel van de medische wetenschap. En de medische wetenschap is een soort geloof. We volgen de dokter, de wetenschap; die sturen in hoe we kijken naar mensen en hun problemen. Degene met dementie is vooral dement, dat is zijn of haar belangrijkste kenmerk, dat geldt bijvoorbeeld ook voor mensen met kanker.’

Lees verder op socialevraagstukken.nl

Tekst: Piet-Hein Peeters
Foto: Annemarijne Bax