Wetgeving over kinderopvang, partnerverlof en respijtzorg staat emancipatie in de weg

Alliantie ditwerktwel.nl trekt aan de bel

De huidige wetgeving over kinderopvang, partnerverlof en mantelzorg staat emancipatie in de weg. Dat blijkt uit onderzoek van DirectResearch, in opdracht van belangenorganisatie WOMEN Inc. Om hier aandacht voor te vragen en hervormingen te realiseren lanceren WOMEN Inc., Movisie, WO=MEN, Bureau Clara Wichmann en de NVR, de campagne ’Het Werkt Niet’.

De campagne roept de overheid op om in deze voorzieningen te investeren en roept burgers op om de petitie te tekenen op ditwerktwel.nl. Om traditionele rolpatronen te doorbreken zijn er hervormingen nodig in het huidige stelsel, zo blijkt uit het onderzoek. Door voorzieningen anders in te richten en financieel te ondersteunen, kan er een doorbraak worden bereikt. Kortom: de politiek is aan zet. 

Dit onderzoek is uitgezet onder 1538 ouders met jonge kinderen en mantelzorgers. Het doel: in kaart brengen van de gevolgen van mogelijke aanpassingen in het Nederlandse systeem in het kader van betaald werk en onbetaalde zorg voor zowel vrouwen als mannen.   

‘Kinderopvang te duur en te complex’

Uit het onderzoek blijkt dat door hervormingen vrouwen meer uren gaan werken en mannen meer zorgtaken op zich gaan nemen. Ook zou stress bij zowel ouders als mantelzorgers opvallend afnemen, met minder ziekteverzuim tot gevolg. Zo geeft 45% van de Nederlandse ouders aan dat zij minder financiële zorgen hebben als kinderopvang betaalbaarder is. Het huidige stelsel blijkt naast te duur, ook complex te zijn. De helft van de ouders heeft bijvoorbeeld geen goed overzicht van de kosten van kinderopvang. Zo moet 80% aan het eind van het jaar bijbetalen of krijgt geld terug.

Het systeem moet veranderen. Zodat meer vrouwen financieel onafhankelijk worden en mannen meer zorgtaken op zich kunnen nemen

Emma Lok, directeur WOMEN Inc: ​ ‘Dit onderzoek toont aan dat investeringen in kinderopvang, volledig betaald partnerverlof en respijtzorg leiden tot een betere combinatie tussen betaald werk en onbetaalde zorg. Het systeem moet veranderen. Zodat meer vrouwen financieel onafhankelijk worden en mannen meer zorgtaken op zich kunnen nemen. Zo breken we met traditionele rolpatronen en opvattingen die ongelijke kansen in stand houden. Daarom roepen we’ politici op om de huidige voorzieningen te verbeteren.’

Ook blijkt uit het onderzoek dat ouders weinig gebruik maken van andere voorzieningen die de combinatie van werk en zorg mogelijk moeten maken.. Zoals het partnerverlof. Dit heeft onder andere te maken met de minimale financiële vergoeding van dit verlof. Minder dan de helft (47%) maakt hier volledig gebruik van. Als dit verlof volledig vergoed wordt, in plaats van de huidige 70%, dan geeft bijna driekwart aan (72%) hier wel volledig gebruik van te maken. In het bijzonder huishoudens met een laag inkomen. ‘Dit is een belangrijke stijging omdat dit ook de groep is met een veelal traditionele verdeling van werk en zorg’, aldus Lok. 

‘Respijtzorg zonder gedoe’

Ook is de huidige wetgeving rondom respijtzorg in het onderzoek onder de loep genomen. Respijtzorg houdt in dat de zorg tijdelijk wordt overgenomen zodat de mantelzorger op adem kan komen. Toch wordt door mantelzorgers weinig gebruik gemaakt van deze regeling. Dit heeft wederom te maken met de financiële vergoeding die hier tegenover staat. Slechts 8% van de mantelzorgers maakt hier gebruik van. Uit het onderzoek blijkt echter dat mits respijtzorg zonder veel gedoe geregeld kan worden en volledig betaald wordt, dit stijgt naar 60%. Lok: ‘Op dit moment zijn er 750.000 mantelzorgers in Nederland die zich zwaar belast, of zelfs overbelast voelen. Ook heeft één op de vijf moeite om de kosten van het mantelzorgen te dekken. Hier moet verandering in te komen.’ 

‘Met de vuist op tafel’

Redacteur Sander Heithuis van WOMEN Inc.: ‘De slogan ‘Het Werkt Niet!’ is agenderend. Onze vorige campagne, De Grootste Onderneming van Nederland, draaide om bewustwording. In die campagne vroegen we om meer politieke en maatschappelijke waardering voor onbetaald werk. ‘Het Werkt Niet’ is hier een vervolg op. We slaan met de vuist op tafel en spreken de politiek aan. Ruim 4 miljoen mensen houden de maatschappij, onbetaald, draaiende door zorgtaken te combineren met werk. De wetgeving die hen hierin moet ondersteunen is onnodig complex en blijkt juist een belemmering te zijn. Deze campagne is een schreeuw richting de politiek.’

We slaan met de vuist op tafel en spreken de politiek aan. Ruim 4 miljoen mensen houden de maatschappij, onbetaald, draaiende door zorgtaken te combineren met werk

‘Stem gendergelijkheid’

Achter de schermen wordt er volop gelobbyd in de politiek, licht Heithuis toe. ‘Maar, naast de politiek willen we ook het publiek aanspreken. Dat doen we onder meer door een stemadvies uit te brengen voor onze achterban. Wat kan jij doen om gendergelijkheid een boost te geven? In aanloop naar de verkiezingen en het regeerakkoord bekijken we de partijprogramma’s en controleren we deze op de punten die van belang zijn voor de bevordering van gendergelijkheid.’ De boodschap? ‘Stem gendergelijkheid.’

Heithuis: ‘Kortom, het huidige stelsel werkt niet. Het is te complex en financieel vormt het een belemmering. Dat moet de politiek inzien. De eerste signalen zijn positief en over het eerste partijprogramma (red. D66) zijn we tevreden. Met deze campagne hopen de initiatiefnemers de urgentie ook bij andere politieke partijen aan te zwengelen en het publiek op te roepen om te stemmen voor gendergelijkheid.’

Het onderzoek en de campagne ‘Het Werkt Niet’ die naar aanleiding hiervan worden gelanceerd, zijn een initiatief van ditwerktwel.nl (voorheen de ‘Alliantie Samen werkt het!’). Dit is een samenwerkingsverband tussen WOMEN Inc., Movisie, WO=MEN, Bureau Clara Wichmann en de NVR. Ditwerktwel.nl heeft als doel om gelijke toegang voor mannen en vrouwen te realiseren tot het combineren van betaald werk en onbetaalde zorg. Meer feiten en cijfers zijn te vinden in de factsheet

Dit artikel is geschreven door Dyonne van Haastert