Assertive Community Treatment Jeugdteam Rotterdam (ACT-Jeugd)

Aanleiding en achtergrond

De problematiek van jongeren staat bijna dagelijks in de belangstelling. Door jongeren effectief te benaderen wordt proberen o.a. politie, jongerenwerk en onderwijsinstellingen risicogedrag van jongeren om te buigen. Toch blijkt nog dat grote groepen jongeren tussen wal en schip belanden. Jongeren krijgen niet de zorg, bescherming en de mogelijkheden tot deelname aan de samenleving waar ze recht op hebben. Deze problematiek kent ook gemeente Rotterdam. Rotterdam kent zo’n 5.000 tot 6.000 kinderen en jongeren die ernstig in hun ontwikkeling worden bedreigd. Hiervan hebben ongeveer 600 jongeren van 17 tot 24 jaar een ernstige psychiatrische problematiek (cijfers 2005) Deze jongeren leven en wonen vaak op straat en hebben geen geld om in hun eigen onderhoud te voorzien. Sommigen komen niet of te laat bij de reguliere hulpverlening terecht, anderen hebben juist al een lange historie met hulpverlening en zijn vastgelopen en teleurgesteld. 40% van de groep komt regelmatig in aanraking met de politie en justitie, 30% heeft hoge schulden.

Doel en werkwijze

De Assertive Community Treatment Jeugdteams Rotterdam (ACT-Jeugd) bieden op specifieke wijze hulp aan jongeren met psychiatrische problemen die niet uit zichzelf bij de reguliere hulpverlening terechtkomen. Het zorgaanbod kenmerkt zich door de woorden: outreachend, multidisciplinair, bemoeizorg en teamwerk. De kern van een ACT-traject is dat de begeleiding, zorg- en hulpverlening aan de jongere plaatsvindt op meerdere levensgebieden tegelijk. Zo wordt er zowel praktische hulp geboden, als maatschappelijke ondersteuning, dagbesteding, woonondersteuning, psychiatrische zorg, gezinsbegeleiding, schoolondersteuning en wat er verder nodig is. Specifiek hierbij is dat de begeleiding plaatsvindt op plekken waar de jongere zich ophoudt. Het bijzondere van ACT-Jeugd is dat uitgegaan wordt van de zogeheten ‘Ketenomkering’. Er wordt direct aangesloten bij de wensen van de jeugdige en zijn of haar context. De hulpverlening wordt vanuit de individuele vraag opgebouwd. Er wordt van alles gedaan om met de jongere contact te krijgen en te behouden.

Multidisciplinair team

Belangrijk bij de aanpak is ook de organisatievorm: er is geen individuele caseload, maar de jeugdigen worden door een multidisciplinair team begeleid. Voordat er contact wordt gelegd onderzoekt het team eerst of de jongere al ergens in de zorg geregistreerd is en worden de omstandigheden om hem heen in kaart gebracht. Het contact dat volgt is soms op straat, soms telefonisch. Als het eerste contact is gelegd, volgen drie maanden inventarisatietijd om in te schatten of iemand wel zorg nodig heeft. De eerste tijd is het contact intensief, soms wel een paar keer per week. Het ambulante team is 24 uur per dag bereikbaar.
Aan de hulpverlening van ACT is geen tijdslimiet verbonden. Alles gebeurt in het tempo van de jongere en dat geeft veel rust en ruimte.

Resultaat

Door de aanpak van ACT-Jeugd worden meer jongeren in een eerder stadium bereikt. Hierdoor is er minder druk op de wachtlijsten in de institutionele wereld. Een manager en teamleider geven aan dat er door de inzet van de ACT-teams minder vraag is naar zwaarder zorgaanbod en dat schooluitval en justitiële plaatsingen minder voorkomen. Een aantal cliënten krijgt een betaalde baan en het project draagt bij aan een hogere levenskwaliteit van jongeren met problemen op meerdere levensgebieden. ‘Er is nog geen enkele jongere afgehaakt en de jongeren en betrokken partijen rapporteren een hoge mate van tevredenheid,’ aldus Zimmermann (Zimmermann, 2008).

ACT is een organisatievorm waarbinnen evidence based behandelmethodieken worden toegepast.
Deze methodieken zijn in de afgelopen twintig jaar gebruikt in psychiatrische thuiszorg, casemanagement, begeleid wonen of andere vormen van intensieve thuiszorg. ACT is in de Verenigde Staten veelvuldig onderzocht en geëvalueerd. Tijdens onderzoek is aangetoond dat de methode werkt en kostenbesparend is ten opzichte van klinische opnames en reguliere ambulante benaderingen. Voor meer informatie zie: F-ACT.

Het Trimbos instituut heeft de Flexible Assertive Community Treatment (FACT) toepasbaar gemaakt voor jongeren met verstandelijke én psychiatrische problematiek; de beschrijving van deze aanpak vindt u ook op de Movisie website.