SDW ondersteunt 1500 kinderen, jongeren en volwassenen met een ondersteuningsvraag in Noord-Brabant en Zeeland. Met 850 medewerkers, ruim 300 vrijwilligers en een groot aantal mantelzorgers zet SDW zich in om cliënt, behandeling, netwerk en ondersteuning bij elkaar te brengen. Riet Paluch (medewerker Informele Zorg) en Monika Rouw-van Tatenhove (projectleider) van SDW spreken met elkaar over de inzichten die ze hebben opgedaan tijdens dit verandertraject. Saskia van Grinsven (senior adviseur), die namens Movisie het traject begeleidt, vult aan.

Inzicht 1: Mantelzorgers en vrijwilligers horen erbij!

Riet (SDW): ‘Wat je nogal eens ziet, is dat er schroom is om mantelzorgers en vrijwilligers te vragen mee te doen. Het is winst om hen vroeg bij beleidskeuzes en veranderingen te betrekken.’

Monika (SDW): ‘De medewerkers kregen de opdracht mee om het gesprek aan te gaan met mantelzorgers en vrijwilligers. Omgekeerd schoven mantelzorgers en vrijwilligers bij teamsessies aan. Dat is zó leerzaam! Het blijkt dat medewerkers, mantelzorgers én vrijwilligers eigenlijk allemaal met dezelfde vragen rondlopen, maar dan vanuit een ander perspectief.’

Inzicht 2: Elk team een eigen plan

Monika (SDW): ‘Je kunt mooie ideeën hebben, maar het begint bij de medewerkers. Sluit aan bij hun vragen en behoeften. Wat zien zij? Wat willen ze graag? Sluit daarop aan.’

Riet (SDW): ‘Echte verandering komt uit mensen zelf. En er zijn zoveel ideeën op de werkvloer! Belangrijk om dat als organisatie te zien en te benutten.’

Saskia (Movisie): ‘We stelden medewerkers van SDW de vraag “Waar staan jullie in de samenwerking met informele zorgers?” Hierop kregen we wisselende antwoorden. De volgende vraag was welke stap ze wilden zetten als team. Elk team stelde vervolgens een eigen actieplan op waarbij mantelzorgers en vrijwilligers meedachten.’

Inzicht 3: Zorg voor draagvlak op alle niveaus

SDW heeft samen met Movisie een startbijeenkomst en slotbijeenkomst georganiseerd, waarbij medewerkers uit de verschillende lagen van de organisatie aansloten. Tijdens deze bijeenkomst is nagedacht over hoe er meer en anders samengewerkt kan worden tussen formele en informele zorgers. Het was belangrijk dat iedereen aanwezig was: vrijwilligers, mantelzorgers, cliëntenraad, medewerkers, management en directie.

Saskia (Movisie): ‘Scholing van medewerkers is belangrijk, maar niet voldoende om de veranderslag te maken. Gezamenlijke bijeenkomsten waarbij je met elkaar en het thema aan de slag gaat, zijn daarbij behulpzaam. Het betrekken van iedereen is essentieel omdat draagvlak en betrokkenheid van mensen op alle lagen in de organisatie nodig zijn om een verandering tot een succes te maken.’

Riet (SDW): ‘Het is goed en leuk om vrijwilligers mee te laten praten. Dat vergroot hun betrokkenheid en inzet.’

Inzicht 4: Sluit aan bij wat er om je heen gebeurt

Saskia (Movisie): ‘Kijk eens om je heen! Wat gebeurt er in de wijk? Sluit aan bij projecten en activiteiten van anderen. Je hoeft het wiel niet opnieuw uit te vinden.’

Monika (SDW): ‘Er gebeurt inderdaad al heel veel. We hebben in dit traject niet alleen naar buiten gekeken, maar ook naar elkaar. Waar ben jij goed in? Het benutten van elkaars deskundigheid is ook een kracht. Elkaar beter weten te vinden betekent dat het project breder gedragen wordt.'

Inzicht 5: Probeer het eens op een andere manier

Riet (SDW): ‘Een enquête onder cliënten over hoe ze hun vrije tijd willen besteden leverde niets op. Voorheen zouden we zeggen: dan houdt het op. Maar nu was de conclusie: een enquête is blijkbaar niet het juiste middel. Onze cliënten blijken wel keuzes te kunnen maken op basis van een ervaring. We bieden hen nu een aantal workshops aan. Na deze workshops zijn ze veel beter in staat om een keuze maken.’

Monika (SDW): ‘Wat leuk is om te delen is dat er nu een groep cliënten naar het café om de hoek gaat om te darten.’

Saskia (Movisie): ‘Soms is de neiging om verandering vanaf het begin groot aan te pakken. Prachtig natuurlijk. Maar begin eens met kleine dingen en breng die tot een goed einde. En een belangrijke tip: vier de successen. Niet alleen goed voor het project, maar ook voor het groepsgevoel.’

Opbrengst

Wat was de opbrengst van het veranderingstraject van SDW voor de verschillende doelgroepen?

• Voor cliënten betekent het dat meer dan voorheen vanuit hun leefwereld en ervaring wordt gedacht. Iedereen wil serieus genomen worden, zeker mensen in een kwetsbare positie. Cliënten vinden het prettig dat hun inbreng en wensen meegenomen worden en dat vrijwilligers en het netwerk hen daarbij ondersteunt.
• Er zijn meer vrijwilligers in het team werkzaam. Zij vonden het erg leuk om mee te denken. Met hen wordt nu nagedacht om hun inzet te vergroten.
• Medewerkers zijn zich meer bewust van hoe ze omgaan met mantelzorgers en vrijwilligers. Ze luisteren naar hun expertise en spreken hun waardering sneller uit. Ook vragen ze vaker naar de toekomstige rol van het netwerk bij het aanmeldgesprek. Voorheen was het begeleiden van een bezoek aan de huisarts een taak van de begeleider, nu vragen ze dit aan de familie of het sociale netwerk. Vaak is dit geen enkel probleem.