Gemeente Vijfheerenlanden: starten vanuit de ambitie om lokaal en integraal te bouwen aan participatie
In allerlei gemeenten in Nederland wordt gewerkt aan het leggen van de verbinding tussen werk & inkomen (vanuit de Participatiewet) en zorg en ondersteuning (vanuit de Wmo). Het doel: participatie in welke vorm dan ook voor iedereen mogelijk maken. Zo ook in de gemeente Vijfheerenlanden. Daar is de ambitie om inwoners in de wijk toegang te bieden voor het oppakken van werkzaamheden, het organiseren van activiteiten voor ontmoeting en verdere ontwikkeling. Om vanuit dagbesteding meer oog te hebben voor ontwikkelkansen van mensen en mogelijkheden van re-integratie. Er lijkt behoefte aan een soort ontwikkelruimte tussen dagbesteding en de uitstroom naar (betaald) werk.
'Met haar onvermoeibaarheid heeft ze me geholpen om mijn leven weer op te pakken. Kleine stapjes te maken en steeds een stapje verder te zetten. Dat was door vrienden en familie nooit gelukt. Ik zou heel graag willen werken, maar daarvoor zie ik weinig kans gezien mijn medische beperkingen.’
De organisatie Avres, die in Vijfheerenlanden de Participatiewet uitvoert, richt zich in haar ambitiedocument op het scenario ‘juist nu investeren’. De organisatie ziet dat bewoners die vastlopen, het moeilijk vinden om stappen te maken. Daarvoor is het ook van belang om procedures te versimpelen. Als je nu als jongere bijvoorbeeld in de dagbesteding zit en je zou wat anders willen of kunnen is de stap erg groot.
Nieuwe serie: Samen integraal bouwen aan arbeidsparticipatie
Kenniscentrum Sociale Innovatie, Kennisplatform Utrecht Sociaal en Movisie hebben de handen ineen geslagen voor het programma Samen integraal bouwen aan arbeidsparticipatie. Met gemeenten, werkbedrijven en bewonersinitiatieven ontwikkelen we vernieuwende werkwijzen voor integrale samenwerking. Dit doen we met een bestaand samenwerkingsverband (de regionale samenwerking Lekstroom) en door innovatieve praktijken, zoals de samenwerking tussen het werkbedrijf Rivierenland en sociale ondernemer Elliz in Company en de inclusie coalitie in Utrecht. In landelijke sessies nodigen we gemeenten uit om op interactieve wijze kennis en ervaring uit te wisselen en te bespreken welke vraagstukken de komende tijd gezamenlijk opgepakt kunnen worden. Dit geven we samen met de gemeenten Houten en Vijfheerenlanden vorm. Begin 2023 startten Hogeschool Utrecht en Movisie een leeratelier in de regio Utrecht over lokaal bouwen aan participatie. Wij volgen ook praktijken die zoeken naar manieren om beter aan te sluiten en we delen onze kennis via Webinars en via deze serie artikelen.
Het onderzoek naar integrale samenwerking aan arbeidsparticipatie en implementatie van ontwikkelpraktijken is gefinancierd door ZonMw, Vakkundig aan het werk en VIMP.
Werken aan de ambitie
De ambitie van de gemeente Vijfheerenlanden om participatie in welke vorm dan ook mogelijk te maken, zal meerdere jaren in beslag nemen. Het is een proces van lange adem, doorzetten, nieuwe samenwerkingsrelaties aangaan en samenwerken met inbreng van kennis en ervaring van burgers voor wie participatie in welke vorm dan ook van belang is. Het vraagt inzet van professionals en organisaties die het mogelijk maken dat professionals zich hiervoor in kunnen zetten. En beleid van de gemeente waarin overeenstemming is over de gewenste (lange termijn) doelen om participatie mogelijk te maken. Dit vraagt om wet- en regelgeving, die mogelijkheden biedt voor het opnieuw inrichten van de praktijk.
Wat hebben inwoners in de gemeente Vijfheerenlanden nodig om participatie mogelijk te maken? Om hier inzicht in te krijgen hebben Hogeschool Utrecht en Movisie interviews gehouden met in totaal 18 professionals en leidinggevenden. Allen zijn werkzaam bij een zorg-, welzijnsorganisatie of sociale onderneming voor onder meer dagactiviteiten, sociaal team, Wmo loket of de organisatie die voor de gemeente Vijfheerenlanden uitvoering geeft aan de Participatiewet. Daarnaast is gesproken met een lid van de Adviesraad Sociaal Domein en enkele bewoners die meedoen aan activiteiten bij een welzijnsorganisatie.
Uitkomsten uit de interviews
- Realiseren van meer laagdrempelige activiteiten voor inwoners dicht bij in de wijk.
Het is van belang dat je faciliteert dat ook bewoners met beperkte financiële middelen en/of mobiliteit elkaar kunnen ontmoeten. Huidige voorbeelden van laagdrempelige activiteiten in de gemeente zijn de diverse trajecten voor jongeren, zoals een Maatjesproject, ’Bewegen werkt‘ en de centrale plek die bijvoorbeeld de bibliotheek heeft in een wijk. - Bij ‘’ontwikkeling’’ denken de geïnterviewden aan ‘iets doen’. Dat kan verschillende dingen betekenen. Voor de een is het (weer) naar buiten gaan om boodschappen te doen, voor de andere inwoner is het de stap maken om zelfstandig aan het werk te gaan. Daarbij is meebewegen met de motivatie van de inwoner gewenst. De valkuil is dat de professional sneller gaat dan mensen aankunnen.
- ‘In de eerste weken maak je kennis met alles wat we doen BijBram. Mensen pakken dingen op die ze leuk vinden, sommigen starten met activiteiten om samen te kunnen werken met mensen die ze leuk vinden. Vertrouwen is nodig om mee te gaan!’
Inwoners die nu ‘’thuis zitten’’ en wel aan de slag willen. We zien nu oud-statushouders die gestart zijn met inburgering maar nog weinig mogelijkheden hebben gehad om te werken. Fysieke problemen en/of het hebben van PTSS kunnen daarbij een rol spelen. Er zijn ook jongeren met een Wajong uitkering, mensen met een WIA- of WW uitkering, alleenstaande moeders met een klein sociaal netwerk, die graag aan de slag willen maar hier niet de mogelijkheden en kansen voor hebben. Ook zijn er inwoners die geen Participatiewet uitkering of niet de juiste Wmo indicatie hebben waardoor het via de reguliere voorzieningen vaak niet mogelijk is om passende steun te bieden. Daarnaast zijn er ook nog groepen die helemaal niet goed in beeld zijn, zoals oud-statushouders of alleenstaande moeders.
De contacten met organisaties warm houden is belangrijk
De geïnterviewde professionals, leidinggevenden en inwoners zijn vervolgens uitgenodigd voor de bijeenkomst ‘’samen integraal bouwen aan participatie in Vijfheerenlanden’’. Tijdens deze bijeenkomst zijn ervaringen en ideeën gedeeld. Daarbij stond de vraag centraal hoe we samen kunnen zoeken naar mogelijkheden voor participatie in welke vorm dan ook.
De activiteiten in Vijfheerenlanden hebben ertoe geleid dat het onderwerp integraal werken aan participatie weer scherper op de agenda staat. Zo zijn er mogelijkheden gecreëerd voor nieuwe routes om de ontwikkelmogelijkheden van inwoners te vergroten. Zo is naar aanleiding van de bijeenkomst het RMT (regionaal mobiliteitsteam) aan de slag gegaan met laagdrempelige inloop voor vragen over werk. Ook wordt er meer kennis gedeeld over de mogelijkheden voor cliënten, zodat er een passender plek georganiseerd kan worden. Door in deze gevallen te zoeken naar mogelijkheden en alternatieve routes ontstaat er steeds meer inzicht in wat we in het netwerk van organisaties in de gemeente voor elkaar kunnen krijgen.
Hoe verder?
De gemeente Vijfheerenlanden gaat verder door mogelijkheden te creëren voor nieuwe routes en door in te zetten op het maken van verbinding tussen werk, inkomen, zorg en ondersteuning. Dit betekent integraal werken en samenwerken vanuit verschillende disciplines. De contacten met organisaties warm houden is belangrijk, net als met elkaar blijven proberen om mogelijkheden te creëren binnen ruime kaders. Kortom: doorzetten vanuit het besef dat het vraagt om een lange adem.
Meer lezen? Bekijk hier onze leestips rondom integraal werken aan arbeidsparticipatie
Leeratelier ‘’Waardig Werken en Meedoen’’
Begin dit jaar is het Kennisplatform Utrecht Sociaal (KUS) met Movisie gestart met het leeratelier ‘’Waardig Werken en Meedoen’. Het leeratelier is er voor professionals, beleidsmakers en andere geïnteresseerden uit verschillende gemeenten. Het atelier biedt de gelegenheid om samen te leren en te ontwikkelen rondom het thema Integrale Samenwerking in de eigen werkpraktijk. De gemeente Vijfheerenlanden is een van de deelnemers van dit leeratelier.
