Projectleider Jamal Chrifi: ‘We kiezen ervoor om het programma telkens in nieuwe gemeenten te starten. Zo zorgen we voor spreiding en borging van het project. Door het opleiden van co-trainers kunnen gemeenten zelf het project voortzetten. We hebben inmiddels in 21 gemeenten het programma opgezet.’

Trainster Siham El Moussaoui: ‘Ik vind het leuk dat de methodiek steeds bekender wordt. We borgen het programma in gemeenten via co-trainers. Die kunnen er hun eigen draai aan geven. Belangrijk is dat trainers telkens kijken: wat werkt in deze groep en waar hebben deze deelnemers behoefte aan?’

Jamal: ‘Ondanks dat gemeenten vaak na één jaar zelfstandig door kunnen met K!X Works, willen we graag weten hoe het gaat in al die gemeenten waar K!X is neergezet. We willen daarbij bruggen slaan en gemeenten bij elkaar brengen om ervaringen met elkaar uit te wisselen. Zo kunnen ze van elkaar leren. Uiteindelijk gaat het bij K!X vooral om een duurzame uitstroom naar werk door te investeren in de kennis, kunde, vaardigheden en talenten van deelnemers. We adviseren gemeenten om na K!X Works nazorg aan te bieden, door een vinger aan de pols te houden en deelnemers een aantal keer gezamenlijk uit te nodigen. Zo volg je de ontwikkeling van deelnemers en bouw je een community op waarbij de deelnemers elkaars netwerk zijn.’

Siham: ‘Met K!X Works willen we voorkomen dat mensen terugvallen in de uitkering. Het gaat om de intrinsieke motivatie. Deelnemers zijn blij met zichzelf, ze weten waar ze naartoe werken, wat ze willen en wat hun doelen zijn. Statushouders hebben vaak eerst hulp nodig om de maatschappij te leren kennen en de taal te leren spreken. Maar deelnemers van K!X leren ook dat ze het uiteindelijk zelf moeten doen. Het is dus belangrijk om daar bewust naar te kijken. Wat is haalbaar en wat is van toegevoegde waarde?’

Jamal: ‘We laten de deelnemers bewust stil staan bij wie ze zijn en wat ze kunnen. We zorgen voor zelfreflectie en kijken of wensen en doelen haalbaar zijn. Voor individuele ondersteuning koppelen we een buddy aan de deelnemer.’’

Siham: ‘De talententraining is nieuw voor deelnemers. Ze zijn niet gewend om aan de slag te gaan met talenten en kwaliteiten. Het kost veel energie om die mindset te veranderen. Als je nooit geleerd hebt om jezelf centraal te zetten, is dat best eng. Juist omdat we dat in elke training weer terug laten komen, merk ik dat ze meer zelfvertrouwen krijgen en het normaler gaan vinden om door die bril te kijken. Daarnaast is de training interculturele communicatie belangrijk. Nadenken over: wat doe je, waar handel je naar en waarom doe je wat je doet? Die zelfreflectie is vaak ook nieuw voor deelnemers.’

Jamal: ‘Ik vind dat wij in principe ook bruggenbouwers zijn tussen verschillende culturen. Wij – als organistoren van K!X Works – hebben zelf ook ervaring als migrant, ik ben de zoon van een gastarbeider. Dus ik put ook uit mijn eigen achtergrond. We vertellen over hoe wij dingen hebben meegemaakt. In die zin zijn wij een levend voorbeeld. Dat is ook goed voor deelnemers, dat ze het gevoel hebben: ik ben niet de enige, anderen hebben ook moeten knokken om te komen waar ze nu zijn. Het is cultuursensitief werken, waarbij we de vertaalslag maken naar de Nederlandse samenleving. Jezelf pitchen is in Nederland gewoon, maar in sommige andere landen niet gebruikelijk. En Syriërs zien werk als een vorm van status, terwijl werk in Nederland vaak om voldoening en zinvol werk doen gaat. We leren deelnemers om kleine stappen te maken. Ik vind het essentieel om een deelnemer uit te leggen dat werken op de lange termijn loont. We laten ook zien dat er vanuit de samenleving in deelnemers geïnvesteerd wordt, doordat bij de kick-off bijvoorbeeld een wethouder of teamleider Werk & Inkomen iets vertelt. We laten zien dat we ze belangrijk vinden, dat ze welkom zijn en dat we investeren in hun toekomst. We geloven in ze, we geloven dat ze iets kunnen bereiken in Nederland. Die positieve benadering verbetert de sfeer en het vertrouwen om samen te werken.’

Siham: ‘Soms loopt het voor een deelnemer allemaal niet lekker of heb je bepaalde doelen en merk je dat ze toch niet haalbaar zijn. Dat is frustrerend en niet leuk. Dan geef ik de deelnemer de ruimte om dat te delen met de groep. Zo ontstaat er een goede groepssfeer en een veilig groepsklimaat. Je kan daar best even met elkaar over praten en elkaar verder helpen. Als je er maar niet in blijft hangen, dat is ook wat we deelnemers van K!X Works leren.’

Jamal: ‘Bij K!X Works staat niet de deelnemer als deelnemer, maar de deelnemer als mens centraal. Ik hoor vaak terug dat het K!X Works programma uniek is omdat het inzet op de relatie met deelnemers. Ik zeg zelf vaak dat wij mensen toerusten, empoweren door ze in hun eigen kracht te zetten. We willen ze uitdagen, inspireren en motiveren. Deelnemers kunnen ons ook bereiken buiten de trainingen om. Het is meer dan een training, je bouwt echt een relatie op.’

Siham: ‘Voor mij is een traject geslaagd als ik merk dat een deelnemer lekker in zijn of haar vel zit en het gevoel heeft een plekje te hebben gevonden in Nederland. Dat hoeft niet per se te betekenen dat een deelnemer aan het eind van een traject een baan heeft – al is dat natuurlijk heel mooi. Maar als ik merk dat een deelnemer stappen heeft gezet en zich geen vreemde eend in de bijt meer voelt, dan ben ik blij.’

De deelnemer als mens staat centraal

Jamal: ‘Om het te laten slagen, voegen we steeds weer nieuwe elementen en werkvormen toe aan de K!X Works methodiek. We luisteren naar de behoefte van deelnemers zelf. Het gaat om maatwerk, dus de methodiek is niet ‘af’. We hebben nu bijvoorbeeld een vrouwengroep met theatermodules. Het is ook leuk dat gemeenten zeggen: jullie bieden ons iets wat past binnen de trajecten die wij hebben voor statushouders en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Heel veel gemeenten weten niet hoe ze de toeleiding naar de arbeidsmarkt voor statushouders het beste kunnen inzetten. Gemeenten vinden de K!X methodiek een aanpak die goed uitgewerkt is, een aanpak waar ze direct mee aan de slag kunnen. Het is een kant-en-klare aanpak die uitgeprobeerd is en die ze meteen kunnen inzetten binnen hun eigen structuur. Er is ruimte voor lokale aanpassingen, door bijvoorbeeld extra modules toe te voegen. Een co-trainer in Schiedam kwam bijvoorbeeld met het idee voor een module over de meerwaarde van werken in Nederland met onderwerpen als de opbouw van pensioen, de WAO et cetera. We gaan nu onderzoeken hoe we zo’n module aan de training kunnen toevoegen.’

Siham: ‘K!X Works is niet alleen handig voor gemeenten, maar ook voor scholen. Daarbij gaat het om de aansluiting van onderwijs naar de arbeidsmarkt. Er is een groep geweest met doven en slechthorenden. K!X is ook geschikt voor vroegtijdige schoolverlaters. Wij zien overal kansen om verder te gaan met K!X Works. Het is een breed inzetbaar programma dat werkt.’