Mijn wens voor 2024: kennis, wijsheid en een opmerkzaam hart
'De ontreddering en de angst zijn heel groot', laat Habib el Kaddouri van het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN) weten. Voorzitter Muhsin Köktaş van het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) vraagt zich ongerust af hoe de toekomst voor Nederlandse moslims eruit zal zien: 'Iedereen heeft het over bestaanszekerheid, maar ik weet niet of wij die nog hebben.'
Deze reacties las ik in het blad Volzin, kort na de recente Tweede Kamerverkiezingen. Ze raakten me.
Ontreddering, angst, bestaansonzekerheid: het zijn de grote maatschappelijke thema’s van onze tijd. We herkennen die thema’s ook bij veel jongeren die kopje onder dreigen te gaan door de prestatiedruk, bij mensen die zich niet gezien, gehoord en gewaardeerd voelen, bij mensen die lijden aan het leven. Het zijn die mensen in kwetsbare situaties waarvoor Movisie zich inzet.
Wat zou ik voor hen, voor u en voor onszelf kunnen wensen voor 2024?
Lang geleden was er een wijze koning. Hij heette Salomo. Aan hem werd ook de vraag gesteld: 'Wat zou jij wensen?' Zijn antwoord was: 'Geef mij een opmerkzaam hart'.
Volgens de Duitse socioloog Hartmut Rosa is het antwoord op de ontreddering, angst en bestaansonzekerheid uit onze tijd te vinden in wat hij ‘resonantie’ noemt: een diepe verbondenheid met de wereld om je heen. Het was een heel persoonlijke en fysieke ervaring die hem tot die theorie bracht. Op een dag stond hij in zijn huis voor het raam. Hij voelde zich somber. Hij dacht: 'Wat voel ik nu echt?' Het was alsof alles en iedereen zich van hem had afgekeerd, zweeg, of zelfs vijandig was. Ineens realiseerde hij zich wat er werkelijk met hem aan de hand was. Hij voelde zich niet in contact staan met de wereld om hem heen. 'Resonantie' is volgens Rosa wat er gebeurt als je dat wél voelt. Kunst kan resonantie oproepen, de natuur, maar ook religie of de geschiedenis. Resonantie is volgens Rosa het echte welzijn.
Als kennisinstituut zijn we vaak en vooral met rationele kennis bezig. Het is en blijft hard nodig om kennis van effectieve aanpakken van sociale vraagstukken in te brengen in bestuur, beleid en uitvoering. Maar kennis is leeg zonder wijsheid. Op dit moment is er in ons land misschien wel meer dan ooit behoefte aan wijsheid. Dat gaat om meer dan kennis in een (nieuwe) context plaatsen, of er kernwaarden zoals sociale rechtvaardigheid of menselijke waardigheid aan verbinden. Wijsheid vraagt ook om resonantie, om échte verbondenheid. Daar is een opmerkzaam hart voor nodig.
Dat is wat ik u en ons allen wens in het nieuwe jaar!
