De coronaperiode had onder meer invloed op oplopende spanningen thuis, sociale isolatie en op de hulpverlening aan huis, blijkt uit het rapport van NSCR. Volgens Movisieadviseur Saskai Daru is corona een illustratie van hoe omstandigheden de risicofactoren voor huiselijk geweld beïnvloeden. 'Dat kan je ook zien nu de woningmarkt vastzit en mensen zich geen twee woningen kunnen veroorloven. Ze wonen noodgedwongen langer bij elkaar terwijl de spanningen in een relatie vragen om afstand te nemen. De economische en financiële maatregelen van het kabinet - zoals verhoging minimumloon en uitkeringen en het beperken van het effect van de verhoging van de energieprijzen - zijn zeer welkom in gezinnen met geldstress. Tegelijk zorgt het wantrouwen naar de overheid er juist voor dat mensen geen gebruik maken van regelingen en toeslagen. Het maakt dat gezinnen geen hulp en advies zoeken en dat heeft een negatief effect op de mogelijkheid om geweld in gezinnen in een vroeg stadium tegen te gaan.’ Hieronder per thema meer observaties  van Saskia.

Sociale veiligheid

‘In de nota heeft het kabinet veel aandacht voor sociale veiligheid in het onderwijs , maar niet per se veel extra middelen. De wens is dat onderwijs echt voor iedereen toegankelijk en veilig moet zijn houdt ook in dat seksueel grensoverschrijdend gedrag moet worden tegengegaan. De meeste aandacht gaat uit naar veilig jezelf zijn, in de zin van voor je seksuele geaardheid uit te kunnen komen. (Ministerie van OCW).

Seksueel geweld

‘Het kabinet schrijft snel te komen met een nationaal actieplan, in nauwe samenwerking met Mariëtte Hamer. Er hebben al een behoorlijk aantal gesprekken plaatsgevonden met maatschappelijke organisatie, sociale partners, wetenschappers en ervaringsdeskundigen. Het is even afwachten wat er in dit plan komt. Er is al wel tijdelijk budget voor gereserveerd. De overheid neemt hier terecht een rol in het creëren en faciliteren van de maatschappelijke normen en heeft een cruciale taak om die dan ook te handhaven.’

‘Vanuit het Ministerie van J en V is er aandacht en geld voor de nieuwe wet seksuele misdrijven en de implementatie ervan. Over Caribisch Nederland schrijft het kabinet dat men in de nabije toekomst vorderingen wil boeken rond de implementatie in het Caribisch deel van het Koninkrijk van het Verdrag van Istanbul (verdrag van de Raad van Europa gericht op het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld), en andere verdragen die zich richten op de bescherming van kinderrechten. Daarnaast zegt het kabinet toe om te bekijken of geweld tegen vrouwen ook als onderwerp onder de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen zou moeten gaan vallen. Dit wordt meegenomen in de evaluatie van dit instituut, die is uitgesteld omdat er net een nieuwe Nationaal Rapporteur aangesteld is (VWS).'

'De regering gaat door met de aanpak van loverboyproblematiek en mensenhandel in de vorm van het programma Samen tegen Mensenhandel. In het kader van verdragsverplichtingen worden er in samenhang hiermee acties ingezet om meer aandacht te vragen voor gender gerelateerd geweld, zoals intiem terreur en stalking’.

Aanpak huiselijk geweld

‘Over het beschermen van gezinnen en volwassenen schrijft het kabinet: “Geweld door iemand uit huiselijke kring of het netwerk van het slachtoffer heeft ernstige gevolgen voor veiligheid, welzijn en ontwikkeling van volwassenen, kinderen/jongeren en gezinnen. Gemeenten moeten zorgen voor een stelsel waarin bij onveiligheid voldoende zorg is zodat het geweld kan stoppen en duurzaam wordt opgelost. In het programma toekomstscenario wordt de komende jaren voortgebouwd op de basis die de afgelopen jaren gelegd is (Kamerstukken II 2021/22, 31839, nr. 853)”. In opdracht van de ministeries JenV, VWS en de VNG is in 2021 het programma Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming gestart. Het scenario wordt getoetst in 10 proeftuinen en in andere regio’s. Met deze teksten over dit programma wordt bevestigd dat dit niet alleen om kinderen en kindermishandeling draait. Hoe deze brede insteek in de praktijk vorm krijgt is nog niet helemaal duidelijk.’

‘Verder werkt VWS in 2023 aan doorontwikkeling van het gebruik van de meldcode, meer inzetten op (zorg voor) de pleger, deskundigheidsbevordering in de traumabehandeling, de aanpak van ouderenmishandeling, versterken van een laagdrempelige hulp en adviesstructuur en aandacht voor het betrekken van kinderen. Altijd interessant zijn toezeggingen naar aanleiding van moties. Zo gaat het kabinet onderzoeken of verlof mogelijk is voor slachtoffers van huiselijk geweld als ze als gevolg van dit geweld op hun werk moeten verzuimen (SZW).

Vrouwenopvang en toeslagen

‘Interessant is ook dat de dienst Toeslagen gaat zorgen dat slachtoffers van huiselijk geweld in de opvang gebruik kunnen gaan maken van toeslagen, waar ze tot nu over het algemeen daar geen toegang toe hadden omdat er allerlei bureaucratische regels in de weg zaten. Inmiddels heeft het kabinet ruimte gevonden voor budget voor burgers in de noodopvang die zijn gevlucht vanwege huiselijk geweld. Zij kunnen daardoor in aanmerking komen voor zorgtoeslag, de zogenoemde alleenstaande-ouderkop van het kindgebonden budget en kinderopvangtoeslag. Dit is een vervolgactie op het rapport van de Ombudsman over vrouwen die met even veel of soms zelfs meer schulden uit de vrouwenopvang komen, dan toen ze er in kwamen.’