Bezoekdienst voor weduwen en weduwnaars

De methode Bezoekdiensten voor weduwen en weduwnaars biedt gerichte ondersteuning bij rouwverwerking. Doel hierbij is de kans op eenzaamheid en sociaal isolement te verkleinen. Ervaringsdeskundige vrijwilligers gaan één of twee keer per maand langs bij mensen die onlangs hun partner hebben verloren.

Methodebeschrijving-bezoekdienst-weduwen-weduwnaars.pdf 356.81 KB

Uit interne evaluaties komt naar voren dat het persoonlijke contact tussen vrijwilliger en de bezochte persoon goed werkt. Voor de vrijwilliger zelf is het een manier om eigen rouwervaringen op een positieve manier in te zetten. Effectonderzoek laat zien dat de methode effectief is voor sociaal eenzame, laag opgeleide en lichamelijk zieke weduwen en weduwnaars.

Doel

Het doel van de methode Bezoekdiensten voor weduwen en weduwnaars is het bieden van gerichte ondersteuning bij rouwverwerking, teneinde de kans op eenzaamheid en sociaal isolement te reduceren.

Doelgroep

De doelgroep bestaat uit weduwen en weduwnaars (van 55 jaar en ouder) die recentelijk (drie tot zes maanden geleden) hun partner hebben verloren. Daarnaast kunnen zij zich op een later moment ook zelf aanmelden als vrijwilliger van de bezoekdienst.

Aanpak

De bezoekdienst is een vrijwilligersorganisatie die lokaal werkt. Zij zorgt ervoor, dat ervaringsdeskundige vrijwilligers één of twee keer per maand langs gaan bij mensen die drie tot zes maanden ervoor hun partner verloren hebben. De bezoeken vinden gemiddeld tien keer plaats en duren één tot twee uur per keer. De vrijwilliger biedt een luisterend oor en ondersteunt bij de verwerking van het verlies.

Uitvoerende organisaties

De methode wordt verspreid over het hele land in diverse regio’s ontwikkeld en uitgevoerd. Veel gemeenten voeren de methode uit als onderdeel van hun ouderenbeleid of als preventie-instrument. Binnen lokale welzijnsinstellingen
voor ouderen komen bezoekdiensten voor weduwen en weduwnaars veel voor. Het gaat hierbij om stichtingen welzijn ouderen, algemene welzijnsinstellingen en ggz-instellingen. De verschillende uitvoerende instanties werken met het handboek, maar voeren wel allen op eigen wijze de bezoekdienst uit. Dit betekent dat zaken als werving en selectie, PR en uiteindelijke uitvoering per bezoekdienst kunnen verschillen.

Ontwikkelaar
De Gelderse Roos/Indigo
Irm Staarink
(026) 312 40 00
www.degelderseroos.nl

Onderzoek

Uit twee interne evaluaties (Noordhof, 2006; Noordhof 2007; De Gelderse Roos, 1999) komt naar voren dat professionals de methode goed vinden aansluiten bij de doelgroep. Uit deze evaluaties blijkt ook dat, indien de vrijwilligers goed getraind zijn, er sprake is van een persoonlijk contact, hetgeen bij deze problematiek zeer goed werkt. Het mes snijdt bovendien aan twee kanten; aan de ene kant de toegevoegde waarde voor de bezoekvrager, aan de andere kant is het voor de vrijwilliger, die immers zelf ook een rouwproces heeft doorgemaakt, een manier iets positiefs te halen uit de eigen situatie. Niet alleen onder de professionals, maar ook onder de bezoekvragers is de tevredenheid zeer hoog, zo blijkt uit drie interne evaluaties (Noordhof, 2006; Noordhof,2007; Noordhof, 2010; De Gelderse Roos, 1999). Het open en vertrouwd kunnen praten met een objectief persoon wordt zeer gewaardeerd. Het feit dat de bezoeker zelf ook een rouwproces heeft doorgemaakt, heeft voor de cliënt een grote toegevoegde waarde.

Uit een pragmatische gerandomiseerde trial komen directe aanwijzingen naar voren dat huisbezoek effectief is voor een specifieke groep kwetsbare weduwen en weduwnaars (Onrust, 2008). De bezoekdienst heeft een positieve invloed op de sociaal eenzame, laag opgeleide en lichamelijk zieke weduwen en weduwnaars. Voor de gehele groep respondenten zijn er zowel na zes als na 12 maanden geen significante verschillen zichtbaar op depressie, angst, somatisatie, gecompliceerde rouw en gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven tussen de experimentele en de controlegroep. Verder is gekeken naar de kosteneffectiviteit van de bezoekdienst. Wanneer rouwinterventies zoals de bezoekdienst aangeboden worden aan alle weduwen en weduwnaars, zullen dus geen grote voordelen behaald worden vanuit een gezondheidseconomisch perspectief. De bezoekdienst blijkt wél kosteneffectief te zijn voor de weduwen en weduwnaars met het zogenaamde risicoprofiel. 

Amerikaans onderzoek naar de effectiviteit van het Widow to Widow Program (Vachon et al., 1980) bevat indirecte aanwijzingen voor de effectiviteit van huisbezoek. Uit deze gerandomiseerde trial blijkt zowel na zes als na 12 maanden de experimentele groep zich (significant) beter te voelen dan de controlegroep. Daarnaast had de experimentele groep na 12 maanden meer kans op het sluiten van nieuwe vriendschappen en een grotere kans op het ondernemen van nieuwe activiteiten. Hoewel ook de controlegroep gedurende het rouwproces ‘vooruit’ ging en zich beter ging voelen, lag de experimentele groep steeds op hen voor en bereikte zij deze stadia van acceptatie en vooruitkijken eerder.

Samenvatting werkzame elementen

  • de individuele benadering
  • lotgenotencontact; de affiniteit met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt
  • het bespreken en delen van ervaringen en emoties
  • objectiviteit van de vrijwilliger (als onbekende partij)
  • het informele, vriendschappelijke karakter