'Er is zeker een academische markt voor andere vormen van onderzoek dan de kwantitatieve vorm' - Pieter Cools

De aanleiding van de totstandkoming van deze bundel is de wens van het samenwerkingsverband Erkenning van interventies om binnen het erkenningstraject meer gebruik te maken van kwalitatief evaluatieonderzoek. Deze impuls vraagt om het gesprek met elkaar aan te gaan over de fundamenten van kwalitatief evaluatieonderzoek. De inzichten van de zes onderzoekers die Movisie interviewde vormen hiervoor een stevige basis. De onderzoekers die aan het woord komen zijn: 

• Koen Hermans, projectleider van LUCAS, Centrum voor zorgonderzoek en consultancy en deeltijd hoofddocent Sociaal Werk en Sociaal Beleid bij de faculteit Sociale Wetenschappen van het Centrum voor Sociologisch Onderzoek KU Leuven.
• Michelle van der Tier, docentonderzoeker bij het lectoraat Sociale integratie van de Zuyd Hogeschool en promovendus bij de Universiteit Leuven.
• Anja Machielse, hoogleraar Humanisme en Sociale Weerbaarheid en bijzonder hoogleraar Empowerment van Ouderen bij de Universiteit voor Humanistiek.
• Daan Andriessen, lector Onderzoekend Vermogen verbonden aan de Hogeschool Utrecht.
• Pieter Cools, socioloog aan de Universiteit Antwerpen (UA) en de AP Hogeschool Antwerpen.
• Theo van der Zee, directeur van SocioQuest, een bureau voor kennistoepassing, verbonden aan de afdeling Sociologie van de Rijksuniversiteit Groningen.

'Alleen kwantitatief onderzoek is vaak te dun' - Theo van der Zee

Het ‘hoe’ duidelijk maken

Kwalitatief onderzoek levert een belangrijke bijdrage aan de evaluatie van sociale praktijken. Daar zijn de onderzoekers in deze bundel het over eens. Kwalitatief onderzoek draagt bovendien bij aan het vinden van de juiste oplossingen. Theo van der Zee wijst op het belang van kwalitatief onderzoek wanneer het gaat om hoe veranderingen tot stand komen. Pas wanneer het ‘hoe’ duidelijk is, kun je concrete, in de praktijk hanteerbare, aanbevelingen geven. 

Zelfstandige evaluatieve waarde

Pieter Cools ziet een bijdrage in het vaststellen van richtinggevende principes voor professionals. Kwalitatief onderzoek speelt ook een rol bij het samen met professionals en burgers ontwerpen van sociale praktijken en interventies. Michelle van der Tier werkt altijd nauw samen met een lokale praktijk en brengt bestaande kennis en kennis van de professionals samen in een gezamenlijk ontwerp. Kortom, kwalitatief onderzoek heeft een zelfstandige evaluatieve waarde en moet onderdeel zijn van het verbeteren van het uitvoerend werk, ook in het brede sociaal domein.

'Besef dat kwalitatief onderzoek grenzen heeft ten aanzien van het aantonen van effectiviteit' - Michelle van der Tier

Zelfverzekerde bescheidenheid

Toch is er ook een, zoals de auteurs het noemen, ‘zelfverzekerde bescheidenheid’. Aan de ene kant zijn de onderzoekers overtuigd van hun aanpak en de waarde van de resultaten. Aan de andere kant zijn zij zeer terughoudend in de conclusies en de consequenties die aan deze resultaten worden verbonden. Mixed methods onderzoek wordt daarom door een aantal onderzoekers omschreven als het ideaal. Om in de toekomst de resultaten van kwalitatief evaluatieonderzoek met minder bescheidenheid onder de aandacht te brengen, werken zij aan het versterken van het instrumentarium van evaluatieonderzoek.