Humanitas maakt volgens Soetekouw dankbaar gebruikt van de geavanceerde chatbot ChatGPT: ‘Bijvoorbeeld voor het schrijven en redigeren van teksten, zoals persberichten. Maar ook om inspiratie op te doen voor bijeenkomsten.’ De bijna 20.000 vrijwilligers van Humanitas kunnen meer leren over de inzet van ChatGPT via een online training van Humanitas. Soetekouw: ‘Veel vrijwilligers zijn wat ouder en niet opgegroeid met internet, dan ligt de lat soms wat hoger. Maar ik merk ook dat wanneer de oudere vrijwilligers eenmaal weten hoe het werkt, het gemakkelijker is die drempel over te stappen.’

Zwakke en sterke AI

ChatGPT is slechts een van de toepassingen van AI. Maar er zijn er veel meer. Onderzoeker Vado Soto legt uit: ‘Kunstmatige intelligentie is het nabootsen door een machine of computer van menselijke vaardigheden. Dus het analyseren van een tekst, inspiratie geven voor een tekst. Maar ook leren beargumenteren en creëren. ChatGPT is een van de toepassingen die met een taalmodel is getraind. Maar gezichtsherkenning op je telefoon is ook een vorm van AI.

Er is onderscheid tussen sterke en zwakke AI: ‘Je hebt AI die heel goed is in één specifieke taak. Bijvoorbeeld het AI-systeem dat jaren geleden de grootmeester schaken versloeg. Dat is zwakke AI die heel goed is in één taak. Nu gaan we richting sterke AI die meerdere taken op zich kan nemen.’ Sterke AI zou alle taken op zich kunnen nemen die de mens ook kan – maar dan tegelijkertijd. Volgens Vado Soto is sterke AI volgens sommige experts nog ver weg, maar volgens anderen ‘zijn we er al’.

Bekijk de aflevering

Hieronder kun je de dertiende aflevering terugkijken. Joline Verloove is de presentator. Alle afleveringen verschijnen op het YouTube-kanaal van Movisie.

Beluister de aflevering hier op Spotify

Meerwaarde

In de uitzending wordt uitvoerig gesproken over de meerwaarde van AI voor het sociaal domein, waar Vado Soto vanuit Avans Hogeschool onderzoek doet. Naast de ondersteuning bij de administratieve taken ziet ze nog meer kansen: ‘Wat kunstmatige intelligentie goed kan, is omgaan met grote hoeveelheden ongestructureerde informatie, data, waar wij mensen geen chocola van kunnen maken.’ Dit biedt volgens de onderzoeker kansen voor het verkrijgen van meer inzicht in rapportages: ‘Ik denk dat elke sociaal werker het wel kent; je bent elke dag aan het rapporteren dat kost best veel tijd. De rapportages kijk je misschien nog heel even na maar ik ken bijna geen enkele sociaal werker die drie maanden terugkijkt wat die toen heeft gerapporteerd. Maar in die rapportages zit wel heel veel informatie waar we nu nog niet de potentie uithalen omdat het te complex is. Kunstmatige intelligentie zou meer inzicht kunnen geven. Bijvoorbeeld over wat de succesfactoren zijn in het traject van de cliënt. En kan laten weten: is wat je aan het doen bent het goede richting het doel van het traject? Of moet je iets anders doen?’

Bedreigingen

Beide gasten zien ook de negatieve kanten die aan kunstmatige intelligentie kleven. Zo is het niet altijd transparant, kan het discriminerend zijn en is de milieubelasting vanwege het hoge stroomgebruik groot. Soetekouw ziet nog een paar andere bedreigingen: ‘AI is een concurrent voor werk; banen zullen veranderen of verdwijnen. Ook kan het leiden tot uitsluitende processen, zoals je bij de toeslagenaffaire zag. Dat moeten we niet willen. De meeste modellen [waarop kunstmatige intelligentie op is gebaseerd, red.] worden geschreven door witte mannen van een bepaalde leeftijdsgroep die voornamelijk uit een bepaald deel van de wereld afkomstig zijn. Dat brengt een bias met zich mee.’

Door AI meer hart in het sociaal werk

Ondanks de negatieve kanten zijn beide gasten positief over wat AI het sociaal domein zal gaan brengen. Soetekouw ziet kunstmatige intelligentie bijvoorbeeld als een mogelijkheid om weer meer ‘hart’ in het sociaal werk te brengen. Het is volgens hem een mogelijkheid om het menselijke aspect weer naar voren te brengen. Hij denkt dat over tien jaar kunstmatige intelligentie alom vertegenwoordigd is. Soetekouw hoopt dat de tijd die hierdoor overblijft niet leidt tot bezuinigingen in de sector, maar dat er meer geïnvesteerd kan worden in echt betekenisvolle contacten: ‘Van mens tot mens. Waarin je elkaar aanraakt, echt ziet. Ik geloof dat als we het op die manier benutten dat we, hoe gek het ook in deze dagen klinkt, in een veel liefdevollere wereld met elkaar zitten.’