In eerste instantie werd er vooral gebruik gemaakt van ervaringskennis als derde bron van kennis, naast wetenschappelijke en praktijkkennis, in de GGZ en de verslavingszorg. Maar inmiddels worden ervaringsdeskundigen veel breder ingezet. Van Hees: ‘Als opleidingen volg je de praktijk, we moeten bieden wat de praktijk nodig heeft. Enerzijds goed opgeleide ervaringsdeskundigen, anderzijds goed opgeleide andere sociaal professionals die weten hoe ze optimaal samen kunnen werken met ervaringsdeskundigen.’

Gelijkwaardige kennisbron

Ondertussen zijn ze op bij de academie Mens en Maatschappij al vijf jaar bezig met dit thema. Op de academie bestonden al allerlei initiatieven met betrekking tot ervaringsdeskundigheid. Om te voorkomen dat iedereen zelf het wiel gaat uitvinden, werd een overstijgend project opgestart. Maar wat wordt er nu onder ervaringsdeskundigheid verstaan? Van Oostaijen: ‘Ervaringen delen, bijvoorbeeld door een cliënt diens verhaal te laten vertellen tijdens een les, is erg waardevol. Maar om de hulpverlening een positieve richting te geven vinden wij het belangrijk om te focussen op ontwikkeling en herstel, hoe is iemand uit een situatie gekomen?’ Door met afstand naar de situatie te kunnen kijken, andere ervaringen te bundelen en daarnaast theorie toe te passen, kunnen ervaringsdeskundigen anderen ondersteunen.

Lesgeven samen met ervaringsdeskundige

Als pilot zijn ervaringsdeskundigen aan de slag gegaan in de opleidingen. Zij werden gekoppeld aan een docent en als duo gaven zij de lessen van een gehele leerlijn. Dit bood een hoop nieuwe inzichten, voor docenten en studenten. Van Hees: ‘Van studenten krijgen we terug dat de thema’s meer gaan leven, zij voelen meer urgentie. Na afloop van de pilot is ervoor gekozen om niet enkel specifieke klassen op deze manier onderwijs te bieden, maar aan alle studenten in de opleiding. Dit gebeurt momenteel op een aantal thema’s, waaronder krachtgericht werken, politiserend handelen, kindermishandeling en huiselijk geweld.

'Ervaringen van studenten verrijken hun professionele carrière'

Inzetten eigen ervaringen

Van Oostaijen: ‘Studenten kiezen vaak niet voor niets voor een sociale opleiding. Bijvoorbeeld door een situatie in hun gezin. Hoe zorgen we ervoor dat ze dit als kracht kunnen inzetten? Hun ervaringen zijn een verrijking voor hun professionele carrière.’ Om studenten hierin te stimuleren, is het van belang dat docenten het goede voorbeeld te geven. Momenteel worden docenten getraind om  een bewuste manier hun eigen ervaring te verwerken in de les. Het vraagt om een cultuuromslag in het onderwijs.

Duurzame inzet ervaringskennis

Als vervolg op de pilot zijn er een aantal ervaringsdeskundigen aangesteld binnen de academie. Zij geven het project mede vorm, waardoor het project nu academiebreed verspreid is. Zo wordt ervaringskennis bijvoorbeeld ingebed in het onderwijs door middel van podcasts, blogs, vlogs en kennisclips. En is er een vraagbaak voor studenten uit het derde jaar, waardoor zij makkelijk contact kunnen leggen met een ervaringsdeskundige om hun opdrachten te verrijken.

Samenwerking

In de opleidingen wordt ook aandacht besteed aan de samenwerking tussen sociaal professionals en ervaringsdeskundigen. Van Hees: ‘Studenten van de opleiding tot ervaringsdeskundige lopen hier het meest tegenaan: hoe positioneer ik me in een organisatie, hoe zorg ik ervoor dat collega’s de meerwaarde van mijn functie zien en hoe werk ik met hen samen?’ Dit blijft een uitdaging, hier moeten professionals en studenten in opgeleid worden. Tijdens de stages in het derde jaar wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan de samenwerking tussen studenten Social Work en Pedagogiek en ervaringsdeskundige professionals

Inspirerende voorbeelden

Door onder andere de inzet van docentambassadeurs wordt het belang van ervaringsdeskundigheid goed gedeeld binnen de teams. Door het project komen er steeds meer vragen binnen van docenten en studenten, vanuit de academie Mens en Maatschappij en daarbuiten, om actief aan de slag te gaan samen met ervaringsdeskundigen.

Ook het nieuwe sectorplan staat vol prachtige ambities, vult van Oostaijen aan. ‘Dit geeft hopelijk voor iedere hogeschool een positieve boost aan dit thema. Ervaringsdeskundigheid is van belang voor het hele land!’