In gesprek over eenzaamheid
Martha Talma over het signaleren en bespreekbaar maken van eenzaamheid
Praten over eenzaamheid is nog niet eenvoudig. Movisie ontwikkelde samen met de Werkplaats Sociaal Domein Nijmegen handboeken met trainingsmaterialen ‘In gesprek over eenzaamheid’, over het signaleren en bespreekbaar maken van eenzaamheid én het verkennen van de mogelijkheden om de situatie te verbeteren. Doel hiervan is dat aanhoudende gevoelens van eenzaamheid worden gesignaleerd en dat er met aandacht over gesproken wordt, aldus Martha Talma, één van de ontwikkelaars.
Waarom is het gesprek zo belangrijk bij de aanpak van eenzaamheid?
‘Eenzaamheid is een lastig onderwerp om over te praten. Er rust een taboe op. Dat geldt voor mensen die zich eenzaam voelen, maar ook voor mensen die bij anderen eenzaamheid zien.
'De manier waarop je met een ander in gesprek gaat over zijn of haar eenzaamheid is cruciaal'
Door eenzaamheid niet te bespreken kan de eenzaamheid juist worden versterkt. Ik denk dat mensen er uiteindelijk wel over willen praten en dat het bevrijdend kan werken. De manier waarop je echter met een ander in gesprek gaat over zijn of haar eenzaamheid is cruciaal.’
Vanwaar deze handboeken?
‘Mensen vinden het vaak lastig om een pijnlijk onderwerp aan te snijden op een niet beladen manier. Met deze materialen bieden we daarom handvatten om eenzaamheid vanuit een rustige en open houding bespreekbaar te maken. Hierbij hebben we aandacht voor de ‘reparatiereflex’. Dat betekent dat we vervelende gevoelens het liefste uit de weg willen gaan, snel willen wegnemen of oplossen. Wij bieden een routekaart met tools om hiermee om te gaan.
Het doel is uiteindelijk dat aanhoudende gevoelens van eenzaamheid worden gesignaleerd en dat er met aandacht over gesproken wordt. Door samen zicht te krijgen op wat oorzaken zijn van eenzaamheid, krijg je ook meer zicht op wat iemand een stap verder kan helpen. Bij de een kunnen het sociale vaardigheden zijn, de ander kan bijvoorbeeld zingeving missen. Daarnaast gaan we ook in op wat voor de ander van waarde en betekenis is in zijn of haar leven. Iemand kan bijvoorbeeld weer herinnerd worden aan een oude hobby of een dierbare vriendschap die is verwaterd en die hij of zij nieuw leven zou willen inblazen. Of er kunnen verlies- of rouwervaringen spelen die tijd en aandacht vragen.’
Routekaart
Professionals en vrijwilligers die geen tijd hebben voor een training waarbij je gebruik kunt maken van deze materialen, maar wel een idee willen vormen over hoe je het gesprek aangaat, kunnen de routekaart In gesprek over eenzaamheid gebruiken. De routekaart is onderdeel van de training In gesprek over eenzaamheid, maar kan ook afzonderlijk worden gebruikt.
Routekaart downloadenHoe is de training In gesprek over eenzaamheid ontwikkeld?
We hebben deze training samen ontwikkeld met de Werkplaats Sociaal Domein Nijmegen. Op verzoek van de gemeente Amsterdam ontwikkelden we eerder de training ‘Verbinden met eenzaamheid’ over handelingsverlegenheid en schroom. Uit het veld kregen we signalen dat mensen op zoek zijn naar meer tools om ook het gesprek aan te gaan. In de nieuwe training ‘In gesprek over eenzaamheid’ starten we ook met aandacht voor de eigen basishouding en geven we daarnaast tools om het gesprek vorm en inhoud te geven. Met de Werkplaats Sociaal Domein Nijmegen hebben we de belangrijkste ingrediënten vastgesteld en een eerste concept voorgelegd aan professionals, vrijwilligers en ervaringsdeskundigen. Vervolgens hebben we vier pilottrainingen gegeven. De reacties waren positief. Door de oefeningen gingen de gesprekken snel naar de kern en sommigen gaven dat ze een andere kijk hebben gekregen op gespreksvoering.’
'De training heeft me nieuwe inzichten gegeven en een andere kijk op gespreksvoering’ - deelnemer training
Wat beoogt Movisie met deze training?
‘We hopen dat de deelnemers na de training uit zien naar de ontmoeting met de ander. Dat ze aandacht hebben voor eigen valkuilen en vooral veel gaan oefenen met de vaardigheden die ze zich hebben eigen gemaakt. Als je vanuit een gelijkwaardige basishouding het gesprek voert over eenzaamheid krijg je meer zicht op wat er speelt. Je krijgt aanknopingspunten op mogelijke veranderingen. De training is voor uitvoerende professionals en vrijwilligers.
Training
Organisaties die trainers in huis hebben, kunnen met alle beschikbare materialen zelf de training geven. Movisie kan ook doorverwijzen naar trainers in het veld.
