Hoe begin je aan een aanpak tegen discriminatie van mensen met een beperking?
Aanpak lokaal antidiscriminatiebeleid | Webinar
Bij het onderwerp zijn mensen met een beperking meestal niet direct een groep aan wie gedacht wordt. Maar discriminatie, stigmatisering en marginaliseren ten aanzien van mensen met een beperking komt vaak voor. Discriminatie ten aanzien van mensen met een beperking heet validisme. In dit webinar en artikel leggen we uit hoe je discriminatie van mensen met een beperking kunt aanpakken.
Validisme kan veel vormen aannemen: negatieve bejegening, ongelijke behandeling of geweld en bedreiging. Iemand kan bijvoorbeeld in een café niet naar het toilet omdat dit niet toegankelijk is voor een rolstoel. Of wanneer iemand met een licht verstandelijke beperking de brieven van de gemeente niet begrijpt omdat ze niet duidelijk zijn geschreven voor iedereen. Of wanneer iemand met een hulphond niet een winkelcentrum in mag omdat honden niet zijn toegestaan.
Handicap is de op één na vaakst gemelde discriminatiegrond bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) in 2022 (Discriminatiecijfers in 2022).
Gemeenten hebben een belangrijke rol om validisme tegen te gaan en ervoor te zorgen dat mensen met een beperking gelijkwaardig mee kunnen doen aan de samenleving. Het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap, oftewel het VN-verdrag Handicap, maakt dit duidelijk.
Dit webinar is onderdeel van een reeks van drie webinars over lokaal antidiscriminatiebeleid.
Bekijk hieronder de webinar
Het VN-verdrag Handicap
In 2016 is het VN-verdrag Handicap door Nederland aangenomen. Dit is een internationaal mensen-rechtenverdrag. In het verdrag komen verschillende mensenrechten samen, waaronder het recht op gelijke behandeling, het recht op eigen regie en participatie en het recht op arbeid. Dit zijn bestaande mensenrechten. Het VN-verdrag moet ervoor zorgen dat mensen met een beperking toegang hebben tot deze rechten. Het verdrag gaat over alle terreinen van het leven: van onderwijs, werk, zorg en toegang tot informatie. Met de invoering van het VN-verdrag Handicap in Nederland is afgesproken dat elke gemeente een Lokale Inclusie Agenda (LIA) moet hebben waarin zij aangeven hoe zij invulling geven aan het VN-verdrag Handicap. Een LIA is dus een wettelijke verplichting.
Bekijk hier een stappenplan om tot lokaal antidiscriminatiebeleid te komen
Sociaal model
Het VN-verdrag Handicap is ook belangrijk omdat het verdrag op een andere manier naar mensen met een beperking kijkt: het sociale model. Om dit model te begrijpen, is het verschil tussen een beperking en een handicap essentieel.
- Een beperking is iets wat een persoon zelf heeft, vanaf z’n geboorte of later gekregen, waardoor deze persoon afwijkt van wat in de maatschappij als norm wordt gezien.
- Een handicap is het probleem dat je ervaart als je met je beperking wilt deelnemen aan de maatschappij.
Een simpel voorbeeld: het is niet de rolstoel die maakt dat iemand het café niet binnen kan, maar het zijn de trappen bij de ingang. In het sociale model is niet een persoon gehandicapt, maar ontstaat een handicap in de wisselwerking tussen de beperking en de samenleving. Het zijn de drempels in de samenleving, vaak dus letterlijke, waardoor iemand met een beperking een handicap ervaart. Als we onze samenleving anders inrichten, hoeft een beperking geen handicap te zijn.
Het wegnemen van drempels in de samenleving voor mensen met een beperking is geen vorm van liefdadigheid of een gunst. Het is nodig om discriminatie van mensen met een beperking te verminderen. Dat is een recht. Mensen met een beperking kunnen regelmatig niet meedoen omdat de samenleving hen discrimineert, en niet omdat er iets mis is met hen. Het zou dan ook eigenlijk geen vraag moeten zijn of je als gemeente wel of niet gaat inzetten op het verminderen van validisme: het zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn. Wij hopen dan ook dat iedere gemeente hiermee aan de slag gaat. Gelukkig zijn er steeds meer die dat al doen.
Lees ook: 8 tips - antidiscriminatiebeleid voor gemeenten met een kleine portemonnee
