Hulpverlener 2.0: je bewust worden van digitale (on)veiligheid
In gesprek met SafetyNed
Technologie is tegenwoordig overal. De wereld verandert snel en er wordt steeds meer mogelijk online. Hoe ga je veilig om met het internet in een situatie waar huiselijk geweld speelt? Movisie ging in gesprek met SafetyNed, dé veilig online-expert voor huiselijk geweld.
Gjalt Hofstra, ambulant hulpverlener bij Perspektief, en Serap Yildirim, juridisch hulpverlener bij Moviera, werken beide al een aantal jaar in deeltijd bij SafetyNed. SafetyNed biedt slachtoffers en hulpverleners kennis en tools om veilig online te kunnen zijn.
‘Als je als partners uit elkaar gaat, moet je ook op digitaal vlak uit elkaar gaan.’
Digitaal geweld
Yildirim: ‘Digitaal geweld is misbruik van technologie om slachtoffers van huiselijk geweld te stalken, volgen en uitbuiten via allerlei accounts en apparaten. Zo kan de belager het slachtoffer alsnog vinden, ook al is het slachtoffer op een veilige plek ondergebracht.’ Hofstra vult aan: ‘Vroeger was het voldoende om partners fysiek uit elkaar te halen, bijvoorbeeld door het slachtoffer op te vangen op een veilige opvanglocatie. Inmiddels is dat niet meer het antwoord op de vraag, omdat je online nog steeds verbonden kan zijn. Wat er vaak gebeurt is dat in dit soort situaties de andere partij niet accepteert dat de relatie wordt verbroken. Dan kan de ex-partner het slachtoffer online blijven volgen en intimideren. Op digitaal gebied kan het zijn dat een cliënt nog steeds onveilig is, bijvoorbeeld omdat de ex-partner het slachtoffer kan volgen via GPS, op de hoogte is van wachtwoorden of spyware heeft geïnstalleerd op de telefoon.’
‘Het beperkt zich niet tot de online accounts van een cliënt. Zo is het bij een omgangsregeling wel eens voorgekomen dat een vader een beertje gaf aan een kind met een GPS er in, om hun nieuwe woonadres te achterhalen.’
Bewustwording
Niet alle hulpverleners zijn even digivaardig, technologie verandert snel en maakt veel mogelijk. Yildirim: ‘Vaak wordt er tegen cliënten gezegd: gebruik je telefoon maar helemaal niet meer. Maar dat is niet meer reëel in deze tijd, dan isoleer je mensen. Het is juist handig en fijn om telefonisch contact te hebben met je netwerk elders. Wij willen dat cliënten het internet kunnen gebruiken, maar wel op een veilige manier. Hulpverleners moeten zich bewust zijn van de gevaren en leren hoe ze daarmee om moeten gaan.’
'Iedereen moet toegang kunnen behouden tot het internet, maar wel op een zo veilig mogelijke manier'
‘Het beperkt zich niet tot de online accounts van een cliënt. Zo is het bij een omgangsregeling wel eens voorgekomen dat een vader een beertje gaf aan een kind met een GPS er in, om hun nieuwe woonadres te achterhalen.’
Hofstra: ‘Onze missie vanuit SafetyNed is: iedereen moet toegang kunnen behouden tot het internet, maar wel op een zo veilig mogelijke manier. Hulpverleners moeten weten dat de online wereld tegenwoordig onlosmakend verbonden is met fysieke wereld. We delen zo veel op het internet, via social media, internetbankieren, DigiD. Als een ex-partner hier ook toegang toe heeft, heeft hij ook toegang tot de nieuwe wereld van de cliënt.’ Een voorbeeld uit de praktijk van de hulpverlener: ‘Als mijn cliënt in een veilige opvang zit en daar in de buurt naar een winkel gaat en pint, wordt dat zichtbaar in het afschrift op internetbankieren. Als de ex-partner daar toegang toe heeft, kan hij dat zien en de nieuwe locatie achterhalen.’
‘Het is aan ons als hulpverleners om cliënten bewust te maken en hier oog voor hebben’, aldus Yildirim en Hofstra. ‘Om de doelgroep goed te bedienen, moeten we er als hulpverleners zelf bewust van worden hoe dingen werken, waar de gevaren schuilen en dit goed in kaart brengen en acties ondernemen.’
Tips van SafetyNed voor hulpverleners
- Vertrouw op hetgeen wat de cliënt vertelt: vertrouw op hun intuïtie. ‘Waar rook is, is vuur’, aldus Hofstra. Als je iets nog niet kent of er nog nooit van gehoord hebt: verdiep je erin. Technologie gaat heel snel, heb een onbevangen houding en open attitude naar wat er potentieel zou kunnen gebeuren.
- Wees alert op de bekendheid van het slachtoffer met het eigen toestel en het internet. Wie heeft de telefoon/laptop gekocht, welke accounts zijn gekoppeld?
- Vergeet de kinderen niet. Zij worden vaak als spreekbuis ingezet. Telefoons en games met chatfuncties spelen daar een steeds grotere rol in. Zo wordt ingespeeld op loyaliteit van het kind.
Meer leren? SafetyNed werkt samen met verschillende partners om vragen over online veiligheid, die je onder andere kunt stellen via de online helpdesk, zo adequaat mogelijk op te lossen. Daarnaast biedt SafetyNed trainingen op het gebied van digitale (on)veiligheid aan voor hulpverleners. Lees meer op de website van SafetyNed. Hier vind je ook verschillende tips over het veilig gebruik maken van telefoons en het internet.
