Rita (74) is geboren in Suriname. Ze heeft vier kinderen. Rita komt uit een gezin met negen dochters en één zoon. Haar vader riep altijd op om vooral te gaan studeren; alleen kennis zal je verder brengen, was het adagium. Rita is enige jaren kleuterleidster geweest in het basisonderwijs. Later werd ze kleuterpedagoog en leidde ze vijfentwintig jaar lang andere onderwijzers op. Ze had zitting in besturen van maatschappelijke organisaties en adviesraden, maar haar grootste passie was bijdragen aan de emancipatie van vrouwen. Via de telefoon komt ze levenslustig over. Haar hindoeïstische geloofsovertuiging blijkt tussen de regels door en ze lardeert haar uitgebreide verhalen met bloemrijk taalgebruik.

 'Kortom: ik herken de eenzaamheid, maar ik geef het niet de kans'

Jarenlang vreemdeling

'Suriname loslaten vond ik heel zwaar, omdat ik daar een prachtig leven had opgebouwd. Maar ik moest kiezen tussen enerzijds maatschappelijke glorie en anderzijds mijn moederplicht. M’n moederplicht zei: je moet morgen geen spijt hebben dat je vandaag niet de beste condities hebt geschapen voor de ontwikkeling van je kinderen.' Rita vertrok naar Nederland, waar ze in 1987 in Rotterdam kwam wonen. Hier voelde ze zich jarenlang een vreemdeling, maar het onderwijs hielp haar erbovenop. 'Tot mijn pensioen heb ik op bijna alle Rotterdamse scholen gewerkt. Nederland stond op dat moment te springen om leerkrachten die om konden gaan met diversiteit in taal en cultuur.'

Man overleden 

Rita was 57 jaar getrouwd met haar man, tot hij tijdens de coronacrisis overleed. Ze waren elkaars steun en toeverlaat, zegt ze, hoewel de basis van hun relatie vooral lag in een gedeeld verantwoordelijkheidsgevoel richting hun vier kinderen. 'Ik moest destijds trouwen, ik werd uitgehuwelijkt, geheel volgens traditie. Dat was nogal wat… Desondanks ben ik nu een heel dankbaar mens.'

En hoe zit het met de eenzaamheid, nu haar man is overleden? 'Die steekt af en toe de kop op. Dat zijn vaak stille momenten. Dat zijn de periodes dat ik moet opletten dat de balans niet doorslaat in verdriet, gejank, gemijmer. Op die momenten spreek ik mijn persoonlijke kracht aan door heel bewust de zuivere zuurstof tot me te nemen – dat bepaalt de helft van de medische wetenschap – en de energiepunten in mijn lichaam op te zoeken. Dat zijn universele yogavaardigheden die ik iedereen kan aanbevelen.

'Als je nooit iets voor een ander doet, besluit Rita, doet een ander ook niks voor jou'

Kortom: ik herken de eenzaamheid, maar ik geef het niet de kans.You have to balance yourself. En als het mijzelf niet lukt, dan ben ik niet te stoer om dat in duidelijke taal aan mijn omgeving te vertellen.'

Wie geeft, die krijgt

‘s Ochtends staat Rita om vier uur op om te mediteren. Haar tuin krijgt alle liefde en aandacht, maar ook de ouderen in de Rotterdamse inloophuizen hebben over Rita's toewijding niet te klagen. ‘Wie geeft, die krijgt’, dat is haar motto. 'Ik probeer een bijdrage te leveren waar het moet. Ik ben vrijwilliger bij Netwerk NOOM (Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten, red.), daar heeft de Nederlandse Hindoe Ouderenbond me ooit voor gevraagd. Ik heb tal van voorlichtingen gegeven bij diverse organisaties die inloopmomenten organiseren, bijvoorbeeld over ouderenmishandeling, veranderende zorg of zorg in de laatste levensfase. Dat vind ik zo plezierig om te doen! Bovendien past het helemaal bij mijn levensovertuiging dat het essentieel is om ervaringen uit je eigen leven te delen met andere mensen. Tegelijkertijd moet zoiets je wel liggen, je moet er plezier in hebben.'

Als je nooit iets voor een ander doet, besluit Rita, doet een ander ook niks voor jou. 'Het kan natuurlijk dat je in een dip terechtkomt, maar als je een levenshouding hebt waaruit blijkt dat je er voor anderen bent, zullen ze er op moeilijke momenten ook voor jou zijn. En als je op zoek gaat naar het licht, komt de verlichting vanzelf.'