EcoSol Effect is een welzijnsstichting uit Haarlem. Sinds 1990 staat EcoSol Effect voor maatwerk, betrokkenheid, talentontwikkeling, kennis en succes. Voor EcoSol Effect is het belangrijk dat iedereen een kans krijgt om deel te nemen aan de maatschappij. EcoSol Effect werkt sinds 2016 samen met Haarlem Effect, eveneens een welzijnsinstelling. Aan het project Waardevol Werk doen circa 120 deelnemers mee. 

Hoe gaat EcoSol Effect te werk?

‘EcoSol is een samenvoeging van ecologisch en sociaal. Een maatschappelijk werker zag in de jaren ’90 dat mensen inactief thuis zaten. Zij vonden moeilijk aansluiting in de buurt en samenleving. Toen is de methodiek TalentGeactiveerd ontwikkeld. Dat had betrekking op wat we nu veel zien: mensen die in het groen werken. Toen was dat best vernieuwend. Het gaat om de vraag of je mensen ziet, aanspreekt op hun talenten en een kans gunt. Waar haalt iemand plezier uit? Dat is het startpunt in de zoektocht naar waardevol werk. De wensen en behoeften van de mens voorop!’

‘Als EcoSol Effect hebben we vier locaties in de wijk en een sportschool. Voorheen werden we gefinancierd vanuit de ABWZ, nu vanuit de Wmo. De gemeente Haarlem heeft voor een lump sum-constructie gekozen. Sinds de Wmo werken we meer met vrijwilligers. We kijken goed naar de plekken in de wijk. Hoe kunnen we het contact met de buurt vergroten? Zo hebben we een buurttuin waar dingen worden gemaakt en verbouwd, dat wordt vervolgens weer verkocht aan buurtbewoners en passanten. Je ziet de interactie ontstaan. Mensen die elkaar niet zo snel zouden tegenkomen in het leven, treffen elkaar daar wel. Een kropje sla verkopen aan een buurtbewoner, dat doet iets in het contact. Er wordt een beroep op onze mensen gedaan. Het is echt win-win. ’

Wat maakt werk waardevol?

‘Onder waardevol werk versta ik een combinatie van activiteiten waarin mensen hun plek terug kunnen vinden in de samenleving. Het gaat om mensen die uit de roulatie zijn geweest vanwege gezondheid, verslaving, detentie. De kunst is aan te sluiten bij wat diegene kan en wil oppakken, om daar vervolgens iets passends op te vinden. De mensen om wie het gaat, zijn vaak lang bezig geweest met de vraag wat er niet kan en wat er niet lukt. Het is de kunst om op zoek te gaan naar wat mensen leuk vinden. Welke talenten heb je? Waar zou je iets mee willen doen? Wat past er bij je op dit moment in je leven? Hoe kunnen we je helpen werk vorm te geven? Het is erg belangrijk om successen te stappen én en niet te groot te beginnen. Als het gaat om werken naar vermogen, dan is het belangrijk om als samenleving niet naar standaardoplossingen te kijken, maar naar maatwerk. Hoe kunnen we jou, in jouw specifieke situatie en met jouw specifieke talenten helpen? Veel mensen vinden het belangrijk om te zeggen: ik ga naar mijn werk. Niemand wil toch aan de zijlijn staan?’

Hoe komt het dat deze mensen moeite hebben met toetreding tot de arbeidsmarkt?

‘Deze mensen zijn door omstandigheden hun plek kwijtgeraakt. Wij werken met een doelgroep die kampt met psychische of psychosociale problematiek. Het is voor hen echt lastig om een reguliere baan te vinden. En daar vervolgens weer in te functioneren. De eisen aan het werk zijn soms hoog. Jij en ik vinden het normaal op om tijd te zijn op je werk – voor hen kan dat een grote uitdaging zijn. Ze hebben vaak andere dingen aan hun hoofd, waardoor ze zich niet kunnen concentreren of moeilijk in een groep kunnen functioneren. Niet iedereen is in staat om 40 uur per week te werken.’

'Wij pleiten voor het maken van slimme combinaties: deels aan het werk en deels nog actief zijn in een vertrouwde setting'

Stellen we als samenleving te hoge eisen?

‘De samenleving is misschien wel harder geworden. En complexer. Ik denk aan ontwikkelingen als digitalisering en technologisering. Ik denk dat het vroeger in zekere zin makkelijker was om met iemand mee op te lopen in het werk. In een werkplaats was er een jongen die meeliep, de krullen opveegde, dat soort dingen. Dat was meer geaccepteerd. Nu zijn de eisen soms zo hoog, je moet presteren, je moet je bewijzen. Dat is voor onze doelgroep vaak heel lastig. Een aantal jaren geleden waren er de zogenaamde Melkertbanen. De Melkertbaan was een initiatief in Nederland om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en beperkt arbeidsperspectief via gesubsidieerde arbeid werkervaring op te laten doen. Het was vaak een opstap naar een baan – in de beschutte setting kon je werknemersvaardigheden opdoen die later van pas zouden komen. Deze banen zijn inmiddels afgeschaft - helaas.’ 

Wat zie je aan kansen als het om waardevol werk gaat?

‘Sociaal ondernemers met wie wij in contact staan, creëren arbeidsplaatsen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze creëren plekken waar mensen weer ervaring kunnen opdoen en langzaam in het arbeidsproces kunnen geraken. Wij verwijzen mensen naar hen door. We werken ook samen met grote bedrijven, zoals de afvalverwerker. Ook daar kunnen mensen overstappen op regulier werk. Wat wij geleerd hebben is dat één op één contact heel belangrijk is. Durf te investeren in een persoon. Dat kan net zo goed in het klein. Zo weet ik van een klein hoveniersbedrijf bij wie een van onze mensen ging werken. Er was veel aandacht en contact over en weer, de overstap verliep soepel, kijk, ja dan loopt het goed.’

'De samenwerking tussen de domeinen is belangrijk'

En belemmeringen?

‘Mensen vinden het vaak moeilijk als de druk te hoog wordt. Ze kunnen dan denken dat ze het niet gaan redden. Grote kans dat het dan mislukt. Wij pleiten voor het maken van slimme combinaties: deels aan het werk en deels nog actief zijn in een vertrouwde setting. In Haarlem en Zandvoort wordt momenteel Simpel Switchen omarmt. Wat vaak een knelpunt is, is dat deze mensen bang zijn hun uitkering te verliezen en dan vervolgens weer van vooraf aan te moeten starten. Stel, je krijgt een baan, maar om een of andere reden mislukt het. Dan moet je dus opnieuw in de molen. Dit is een belangrijke factor, zeker als het om vertrouwen gaan? Het gaat dus om goede begeleiding en het organiseren van een vangnet. Op twee van onze locaties werken we met mensen waarvan ik blij ben dat er contact is. Ik ben oprecht blij als ze blijven komen. Het kan namelijk zomaar gebeuren dat er een terugval plaatsvindt. Dan leven ze weer op straat met halve liters bier. We denken graag in successen en maakbaarheid, maar het leven is niet altijd maakbaar. Vaak niet. Het lijntje is soms zo dun. Het is belangrijk om contact te houden. Geduld te hebben. Mensen een herkansing gunnen, dat is een belangrijk aspect in de werkwijze van EcoSol. Het laat onverlet dat je ook kritisch moet kijken naar de grens: wanneer is een start elders beter?’

Hoe werken jullie lokaal samen met gemeente en maatschappelijke organisaties?

‘Het is belangrijk dat we elkaar als organisaties weten te vinden: welzijn, gemeente, zorg enzovoorts. De samenwerking tussen de domeinen is belangrijk. Het gaat niet alleen om werk. Mensen hebben ook vrije tijd. Bij anderen heb je te maken met het zorg- of veiligheidsdomein. Soms ervaar je schotten. Het gaat om het bouwen aan vertrouwen – ook tussen organisaties. Als je iemand kent, schakelt dat veel makkelijker. Dat betekent dat je in gesprek moet gaan over verwachtingen en over de aanpak. Soms vraagt een aanpak geduld – ik denk dat het belangrijk is om dat aan te geven. Durven experimenteren, ruimte gunnen, snel willen schakelen. Dat zijn elementen van een goede samenwerking. We hebben graag een breed palet als het gaat om het aanbod. Dat betekent dat je goed moet kijken naar wie wat doet en voor wie. Zo zagen we twee houtwerkplaatsen: dat is niet handig. Dubbelingen voorkomen, samenvoegen waar het kan maar vooral oog houden voor de behoeften en wensen van de mensen zelf.’