Goed middel om structuur aan te brengen

Het kwaliteitskompas beschrijft zes stappen die je kunt zetten om meer grip te krijgen op OCO en de doorontwikkeling ervan. Eerst kijk je naar je gemeente met inwoners en bekijk je welke gegevens je al hebt. Vervolgens kijk je welk maatschappelijk effect je wilt bereiken bij inwoners en welke interventies of activiteiten daarvoor nodig zijn. Daarna onderzoek je hoe je de effecten van die activiteiten zichtbaar kunt maken door het verzamelen van gegevens. De gemeente Neder-Betuwe heeft de stappen van het kwaliteitskompas gevolgd. Kuypers: ‘Het samen met partners doorlopen van de stappen heeft voor ons de meeste meerwaarde opgeleverd.’

Eigen versie van kwaliteitskompas 

Neder-Betuwe is een vrij kleine gemeente. Dat vraagt om een aanpak die past bij de omvang van de gemeente. In Neder-Betuwe zijn ze daarom pragmatisch en enigszins organisch, dat wil zeggen dat er ruimte wordt gegeven aan nieuwe inzichten, aan de slag gegaan. Het kwaliteitskompas is daarbij als hulpmiddel gebruikt. Samen met aanbieders van cliëntondersteuning, welzijnsorganisaties, uitvoerende teams van de gemeente, toegangsmedewerkers en de adviesraad sociaal domein zijn de ambities en de maatschappelijke resultaten verwoord. Daarna zijn er kleine werkgroepen geformeerd die samen aan de slag zijn gegaan om stap 3 (kwaliteit), 4 (activiteiten) en 5 (outcome) van het kwaliteitskompas verder uit te werken. De werkgroepen legden vervolgens de resultaten voor in de grotere groep. Het creëren van draagvlak is daarbij erg belangrijk geweest. In onderstaand schema is dit mooi weergegeven. 

Afbeelding 1: Neder-Betuwe werkte met bovenstaande routekaart

Uitdaging 

Het was soms een uitdaging om de gewenste resultaten van OCO te formuleren. Deze worden al snel groot geformuleerd, zoals “regie versterken”. Maar dat zijn resultaten waar binnen het sociaal domein door meerdere organisaties aan wordt gewerkt. De samenwerkende partijen in de gemeente Neder-Betuwe wilden geen abstracte doelen stellen, maar doelen waaraan concrete resultaten zijn te koppelen. ‘Zo maken we van een wettelijke verplichting iets waar inwoners ook echt iets aan hebben’, aldus Mayan Oomkes. Deze resultaten zijn het vergroten van het bereik, de inzet van informele cliëntondersteuning, het verbeteren van de samenwerking en het vergroten van de kwaliteit van ondersteuning aan inwoners. We hebben ook stilgestaan bij het belang van OCO.’

Afbeelding 2: In bovenstaande afbeelding zijn de voordelen van OCO zichtbaar. 

‘Het was een gezamenlijke zoektocht om goede woorden te vinden. In onze aanpak brachten wij partijen samen met verschillende beelden en mate van kennis over cliëntondersteuning. Het kost tijd om elkaar te begrijpen, een gezamenlijk vertrekpunt te creëren en van daaruit invulling te geven. In onze aanpak hebben we mede door creatieve instrumenten in te zetten de verschillende partijen uitgedaagd om de verbinding te leggen. Na vier bijeenkomsten zien we nu een gedeelde verantwoordelijkheid voor de aanpak van cliëntondersteuning. 

Snel toewerken naar inbedden 

De gemeente Neder-Betuwe vindt het belangrijk dat er niet te veel zaken rondom het verzamelen van gegevens apart voor OCO worden opgetuigd. Kuypers: ‘We willen weten welke resultaten de aanbieders bereiken, maar hen niet opzadelen met extra registratiedruk. Zo is besloten om geen apart monitoringsinstrument te ontwikkelen om de effecten van OCO zichtbaar te maken. Er wordt aangesloten bij wat partners nu al doen in het kader van hun opdracht en wat zij nu al registreren en verantwoorden. We zetten dus in op het gebruik van de monitors die ze nu al gebruiken. Er is gekozen voor een combinatie van tellen en vertellen. We willen niet te veel nadruk leggen op de cijfermatige indicatoren, de cijfers zeggen namelijk niet alles. Interessanter is te weten wat de inwoners eraan hebben gehad.’

Borging vanaf de start

‘Iedere stap die we hebben gezet in het proces was gericht op borging naderhand. Onder borging wordt door Neder-Betuwe verstaan dat er bestuurlijk draagvlak is voor doorontwikkeling en volume verbreding van OCO en dat de resultaten zouden passen. Borging kan ook inhouden dat je ervoor zorgt dat partijen de producten die ontwikkeld zijn omarmen en dat zij - als het stimuleringsproject ophoudt te bestaan - nog steeds blijven werken met de producten. In dat laatste geval is samenwerken, werken aan eigenaarschap, vertrouwen en transparantie vanaf het begin van belang. ’We hebben heel erg ingezet op het zichtbaar maken van de stappen die we hebben gezet waardoor tussentijds de succesjes konden worden gevierd. Zo hebben we gewerkt met een muralboard tijdens de online bijeenkomsten die ook na de vergadering zichtbaar bleef en hebben we nieuwsbrieven gemaakt over het traject. Die nieuwsbrieven konden we ook weer bij de gemeenteraad en wethouder neerleggen. De resultaten werden daardoor inzichtelijk en tastbaar, ook voor mensen die om wat voor reden dan ook meer op afstand betrokken waren. Er is veel aandacht besteed aan een mooie weergave van de resultaten,’ vertelt Mayan Oomkes.